ئەندامێکی مەکتەبی سیاسیی حەماس بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند هەڵوێستی ئەمریکا بەرامبەر فەلەستین و حەماس بە گۆڕانی ئیدارەکان، گۆڕانی ئەوتۆ بەخۆیەوە نابینێت و، هاتنەوە سەر دەسەڵاتی ترەمپیش، لایەنی ئەرێنی و نەرێنیی خۆی هەیە.
قسەکانی باخچەلی لەبارەی پرسی ئاشتی لە تورکیا کاردانەوەی زۆری بەدوای خۆیدا هێناوە و فایەق گوڵپی، سیاسەتڤان دەڵێت: پەکەکە عەبدوڵڵا ئۆجەلان بە رێبەری خۆی دەزانێت و ئەوان چاوەڕێی قسەی ئۆجەلان دەکەن، پەکەکە ئاستەنگی و رێگری بۆ قسەی ئۆجەلان دروست ناکات.
فراکسیۆنە کوردستانییەکان لەگەڵ فراکسیۆنە شیعەکان لە پەرلەمانی عێراق کۆبوونەوە و بە گوتەی سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی، شیعەکان رەزامەندییان داوە پڕۆژەیاسای گێرانەوەی خانوو و زەوی بخرێتە بەرنامەی کاری پەرلەمانەوە. بڕیارە ئەمڕۆش فراکسیۆنە کوردستانییەکان لەگەڵ فراکسیۆنە سوننەکان لەبارەی هەمان بابەت کۆببنەوە
سەرۆکی شارەوانیی دارەتوو دەڵێت، بەشی زۆری گەڕەکەکانی ناحیەکە پێویستیان بە خزمەتگوزارییە. دەشڵێت: لە رۆژانی داهاتوودا چەند پڕۆژەیەکی خزمەتگوزاری بۆ ناحیەکە دەخرێنە تەندەرەوە و دواتر جێبەجێ دەکرێن.
ئەندامێکی فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، هیچ بیانوویەک بۆ نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان نییە؛ ئاماژە بەوەش دەکات، هەندێک لایەن لەگەڵ راگرتنی مووچەی فەرمانبەراندان بۆ ئەوەی دەنگەکانیان زیاد بن.
ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق دەڵێت هیچ بڕیارێکی نەرێنی لە حکومەتی عێراقەوە نییە بۆ نەدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و ئەگەر گرفتێک هەبێت "هونەرییە".
گوتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دەڵێت، "نابێت رێگە بدەین تەعریبچییەکان ببنە رێگەنیشاندەرمان"؛ داواش دەکات پارتی و یەکێتی لەسەر یەکلاییکردنەوەی پۆستی پارێزگاری کەرکووک کۆببنەوە.
نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە بووڵتەنی کاژێر 12:00ـی تۆڕی میدیایی رووداودا کە سەنگەر عەبدولڕەحمان پێشکێشی دەکات، گوتی: "بانگهێشتکردنی نێچیرڤان بارزانی وەک سەرۆکی هەرێمی کوردستان مانای ئەوە دەگەیەنێت لە پەیوەندییەکی باشدان و شایستەی ئەوەن لە پرۆتۆکۆڵی بەشداری سەرۆکی وڵاتاندا بن، پەیوەندییەکانی نێوان کۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی کوردستان لەبەرەوپێشچووندایە."
یەکگرتوو لە هەر چوار بازنەی هەڵبژاردن بۆ پەرلەمانی کوردستان 65 بەربژێری پێشکێشکردووە، ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکگرتوو دەڵێت: "هەوڵی پێکهێنانی بەرەیەکی گەورەی ئۆپۆزیسیۆنمان دا، بەڵام سەرکەوتوو نەبووین".
رێکخەری ژووری رۆژنامەڤانیی بزووتنەوەی گۆڕان دەڵێت، بۆ چارەسەرکردنی ئەو پاشەکشەیەی لە دەنگی بزووتنەوەی گۆڕاندا هەبووە، لەگەڵ ژمارەیەک کەسایەتی لە هەوڵدان بۆ کاری پێکەوەیی و ئەگەر بگەنە رێککەوتن، گۆڕانکاری لە سەرۆکی لیست و بەربژێرانی بزووتنەوەکەدا دەکرێت
ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان رایدەگەیێنێت رژدن لەسەر وەرگرتنی پۆستی پارێزگاری کەرکووک، دەڵێت پۆستەکە پشکی کوردە و بەرکەوتەی هەڵبژاردنی یەکێتییە.
لیژنەیەکی چاودێریی دارایی عێراق سەردانی هەرێمی کوردستان دەکات بۆ وردبینی لە لیستی مووچەی هێزە ئەمنییەکان. ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، ئەگەر وردبینی تەواو بێت و گۆڕانکاری لە لیستەکان نەکرێتەوە، ئەو لیستە دەبێتە بنەمایەکی باش بۆ مانگەکانی داهاتوو
بەڕێوەبەری ناوەندی فەرەنسی بۆ توێژینەوە لەبارەی عێراق دەڵێت سەردانەکەی سەرۆک بارزانی دەستکەوتی زۆری بۆ خەڵک تێدایە و داهاتوویەکی باشتر بۆ خەڵک بەدیدەهێنێت، گوتیشی 'سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی بۆ ئێران، کێشەکانی هەولێر و بەغدای لە سەرچاوەوە چارەسەر کرد.'
سیاسەتڤانێکی کورد دەڵێت نەمسا پەیوەندییەکی پتەو و بەهێزی لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەیە و نەمساییەکان کورد دەناسن. دەشڵیت: نەمسا لە رووی ئابوورییەوە پەیوەندییەکانی باشی لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەیە.
بریکاری پێشووتری وەزیری دارایی عێراق بە رووداوی گوت، "دوێنێ مووچەی خانەنشینان و چاودێریی کۆمەڵایەتی خەرجکراوە و ئەمڕۆش مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان خەرج کرا."
ئەمڕۆ لیستی مووچەی مانگی پێنجی هێزە ئەمنی و سەربازییەکان رادەستی وەزارەتی دارایی عێراق کرا. ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، ئەگەر وەزارەتی دارایی تێبینی لەسەر لیستەکە نەبێت رەنگە پێش جەژن مووچەکانیان خەرج بکرێت.
لێکۆڵینەوە لە هۆکاری ئاگرکەوتنەوە لە بازاڕی قەیسەریی کەرکووک بەردەوامە. گوتەبێژی بەرگریی شارستانیی کەرکووک رایگەیاند، دۆسیەی لێکۆڵینەوەکە رادەستی پۆلیس کراوە
لێپرسراوی راگەیاندنی هێزەکانی یەکەی 70 بە رووداوی راگەیاند، رەزامەندی دراوە لیستی مووچەی هێزە سەربازییەکان بە ناو بۆ بەغدا بنێردرێت. گوتیشی، ئەو جیاوازییەی لە لیستی مووچەی مانگی 3 و 4دا هەبووە، بەهۆی پلە بەرزکردنەوەی پلەی پلەداران و ئەفسەرانی پێشمەرگەیە.
وەزیری بازرگانیی هەرێمی کوردستان رایدەگەیێنێت بۆ کردنەوەی سایلۆکان چاوەڕێی وەزارەتی کشتوکاڵن بڕی گەنمی وەرگیراوی جووتیاران دیاری بکەن.
سبەی ئەنجوومەنی ئابووریی عێراق بە سەرۆکایەتیی سەرۆکوەزیرانی عێراق کۆدەبێتەوە، یەکێک لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەکەش دیاریکردنی بڕی گەنمی وەرگیراوی جووتیارانی هەرێمی کوردستانە.
ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکێتی دەڵێت، هیچ گوشارێک لەسەر بافڵ تاڵەبانی نییە؛ باس لەوەش دەکات "دەمانەوێت هەڵبژاردنی ئەمجارە، نەخشەی سیاسی لە هەرێمی کوردستان بگۆڕێت."
لایەنە سیاسییەکان چاوەڕوانی پەیوەندیی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانن بۆ دیاریکردنی وادەی هەڵبژاردن. کارگێڕی ئەنجوومەنی جێبەجێکردنی یەکگرتووی ئیسلامی دەڵێت: سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان بۆ دیاریکردنی وادەکانی هەڵبژاردن راوێژی بەلایەنەکان کردووە. دەشلێت: "ئەو لیستە نوێیانەی دروست بوون دەنگی یەکگرتوو نابەن."
جێگری سەرۆکی پارتی چاکسازیی تورکمان رایگەیاند، دوای گەڕاندنەوەی کورسییەکانی کۆتا، بەشداری هەڵبژاردن دەکەن و مەیدانەکە چۆڵناکەن. دەشڵێت، "دابەشکاری کورسیی پێکهاتەکان بۆ رازیکردنی دڵی یەکێتییە".
پزیشکێکی کورد چوار هەفتە لە غەززە چارەسەری بریندار و بریندارانی فەلەستینی کردووە لە دوو نەخۆشخانەی غەززە و دەڵێت خەڵک زۆر پەرێشانە "تەنانەت پێویستییان بە قوومێک ئاوە". هەروەها دەڵێت "سەرکردەکانی حەماس لەنێو نەخۆشخانەکاندان، من خۆم لەنێو نەخۆشخانەکان دا قسەم لەگەڵ کردوون".
ئەندامێکی لیژنەی ئابووریی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، حکومەتی عێراق نیگەرانە لە سستی هەنگاوەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ جێبەجێکردنی بڕیارەکانی دادگەی فیدراڵی. دەشڵێت، بەغدا داوای لیستی ناوی هێزە ئەمنییەکان دەکات.
سالار مەحموود، دەڵێت ئەوان رێز لە بڕیارەکانی دادگە دەگرن، پێیوایە لە دوای دابەشکردنی کورسی پێکهاتەکان بەسەر بازنەکانی هەڵبژاردندا "ئێستا هاوسەنگییەک بۆ کورسییەکانی پێکهاتەکان هەیە."
جووتیارانی 12 گوندی کەرکووک دوای دروێنەکردنی گەنمەکانیان، رێگەیان پێنادرێت گەنمەکانیان بگوازنەوە. سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، گرفتەکانی کەرکووک پێویستی بە چارەسەری سیاسییە
حکومەتی هەرێمی کوردستان داهاتی نێوخۆ بە نەختی رادەستی بەغدا دەکات، بەرپرسێکی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان دەڵێت، چاوەڕوانین حکومەتی عێراقیش پابەندییەکانی جێبەجێ بکات لەوانە ناردنی مووچە.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، هەرێمی کوردستان بە کرداری داهاتی رادەستی بەغدا نەکردووە. گوتیشی: "ئەگەر هەرێمی کوردستان بڕیارەکانی دادگەی فیدراڵی جێبەجێ نەکات، عێراق مووچە نانێرێت."
لە هەرێمی کوردستان نزیکەی هەشت هەزار شوێنی نافەرمی هەن کە دەرمان دەفرۆشن. سەرۆکی دەرمانسازانی هەرێمی کوردستان دەڵێت: "ئەو دەرمانخانانەی فەرمین دەرمانی قاچاخ نافرۆشن."
سبەی شاندێکی بانکی بازرگانیی عێراق (تی بی ئای) لە هەولێر لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی بەجێکردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان کۆدەبێتەوە. بریکاری پێشووتری وەزارەتی دارایی عێراق بە رووداوی گوت، گرفتەکانی مووچەی مانگی چوار چارەسەر دەبن و پارەکە دەنێردرێت.
وردبینیکردن لە لیستی مووچە و گرفتی تەکنیکی هۆکاری دواکەوتنی ناردنی پارەی مووچەی مانگی نیسانی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستانە، بەگوتەی سەرۆکی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەری لە پەرلەمانی عێراق.
عێراق ئامادەیی دەربڕیوە نەوت بە نرخی پاڵپشتیکراو و کەمتر لە نرخی بازاڕی جیهانی بە تورکیا بفرۆشێت، لەبەرامبەر بەردانەوەی ئاوی زیاتر لەلایەن تورکیاوە.
راوێژکارێکی سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت، عێراق بە مەرجی رادەستکردنی داهاتی نەوتی و نا نەوتی لەلایەن هەرێمی کوردستانەوە بەردەوام دەبێت لە ناردنی مووچە.
سەرۆکی دادگەی فیدراڵیی عێراق لەبارەی سێ مووچە نەدراوەکەی پاری مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان بە پەرلەمانتارانی یەکگرتووی راگەیاندووە، لە پسپۆڕی ئەواندا نییە. "دەبێت بە بانکیکردنی مووچە لە رێگەی بانکی حکومییەوە بێت."
کۆمەڵی دادگەری لە هەر چوار بازنەکەی هەڵبژاردن بەربژێرەکانی پێشکێشی کۆمیسیۆن کردووە و لە سلێمانی زۆرترین بەربژێری بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەبێت.
بەرپرسی لقی 10ـی پارتی بە رووداوی راگەیاند، پارتی هەنگاو و هەڵوێستی دیکەی دەبێت و خوێندنەوەی بۆ هەموو بڕیارەکانی خۆی کردووە، ئەگەر دوو هەنگاوی دواتری خۆی نەبینێت هەنگاو نانێت.
بەرپرسێکی پێشووی پارتی دەڵێت، یەکێتی سەرقافڵەی ئەو ناڕەزایەتییانەیە بەرامبەر بە پارتی دیموکراتی کوردستان دەکرێت و پێویستە پارتی سەرکێشی سیاسی بکات، "کشانەوەی پارتی دۆخی سیاسی و ئەمنی عێراق لاسەنگ دەکات."
ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، وەزیری دارایی عێراق پێیگوتم گرفتی مووچە چارەسەر دەکرێت، دەشڵێت، پارەی مووچە لەسەر هەژماری حکومەتی هەرێمی کوردستانە و دەکرێت دەست بەدابەشکردنی مووچە بکرێت.
بە دەستپێشخەریی سەرۆککۆماری عێراق، هەفتەی داهاتوو کۆبوونەوەیەک لەنێوان وەزیری دارایی هەرێمی کوردستان و وەزیری دارایی عێراق و سەرۆکی دادگەی فیدراڵی عێراق دەکرێت، بەڕێوەبەری گشتی پەیوەندییەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان لە سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق دەڵێت کۆبوونەوەکە بۆ روونکردنەوەی بڕیارەکانی دادگە و تێگەیشتنە لە بڕیارەکان.
هەر یەک لە حیزبی شیوعی کوردستان، پارتی سۆسیال دیموكرات، حیزبی زەحمەتکێشانی کوردستان، پارتى كرێكاران و ره‌نجده‌رانى كوردستان، پارتی پارێزگارانی کوردستان، یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی دیموکراتی کوردستان و بزووتنەوەی دیموکراتی گەلی کوردستان، لە دانوستاندان بۆ ئەوەی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ببنە هاوپەیمان.
ئەمڕۆ (28-2-2024)، 54 ساڵ بەسەر بەقەزابوونی کەلاردا تێدەپەڕێت، کە ناوەندی ئیدارەی گەرمیانە و یەکێکە لە قەزا گەشەسەندووەکانی هەرێمی کوردستان، ئێستاش ناوەندێکی گرنگی بازرگانییە لەگەڵ ئێران و ناوچەکانی خوارووی عێراق.
ئەندامێکی لیژنەی ئابووریی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، وەزیری دارایی عێراق پێی گوتووە، مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان گرفتی نەماوە و پابەندی بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵین.
گوتەبێژی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان دەڵێت، تاوەکو ئێستا وەزارەتی دارایی عێراق بە فەرمی داوای لیستی مووچەیان لێنەکردوون، تاوەکو ئێستا بۆیان روون نییە مووچەی ئەم مانگە چۆن دەنێردرێت.
ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک لە 15 کورسی لەگەڵ کورسییەکی کۆتای کریستیان پێکهاتووە، بۆ دانانی پارێزگار و پێکهێنانی حکومەتی خۆجێیی کەرکووک لە 16 کورسی نیوە +1ـی پێویستە، واتا 9 کورسی؛ تائێستا هیچ لایەنێک نەیتوانیوە ئەو ژمارەیە کۆبکاتەوە.
بەڕێوەبەری گشتی لە دیوانی چاودێری دارایی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، دروستکردن و دەرهێنانی کارتی بانکی بۆ مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان کارێکی ئاسان نییە و رەنگە زیاتر لە ساڵێکی پێویست بێت بۆ ئەوەی هەموو فەرمانبەران کارتی بانکییان بۆ دەربکرێت.
بەرپرسی پێشووی مەکتەبی هەڵبژاردنی پارتی دەڵێت، بەشێک لە بڕیارەکانی دادگەی فیدراڵیی عێراق بۆ گوشار خستنەسەر پارتییە؛ ئاماژە بەوەش دەکات، بڕیارەکەی ئەم دواییەی دادگەکە بەزاندنی دەسەڵاتە دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستانە و دژی مادەکانی دەستووریشە.
ئەمڕۆ دوایین رۆژی کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن بوون کە لە ئەڵمانیا بەڕێوەچوو. گوتەبێژی یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەڵێت: بەشداری سەرۆکی هەرێمی کوردستان و بافڵ تاڵەبانی دەسکەوتێکی گەورەیە و بەرپرسانی رۆژئاوا لە کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان و بافڵ تاڵەبانی پشتیوانی خۆیان بۆ ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە دووپات کردووەتەوە.
بەڕێوەبەری گشتیی پەروەردەی گەرمیان دەڵێت، خوێندن لە سنوورەکە دەستیپێکردووەتەوە تەنیا لە چەند گوندێکی سنووری کفری ماوە و خشتەی خوێندن دانراوە و پڕۆگرامەکانی خوێندن پوختکراونەتەوە. دەشڵێت، تاقیکردنەوەی هەردوو وەرزەکە دەکرێت.
بڕیارە رۆژی پێنجشەممە، ئەنجوومەنی پارێزگەی نەینەوا دووەم کۆبوونەوەی خۆی بکات، ئەندامێکی ئەنجوومەنەکە دەڵێت، پۆستی جێگری یەکەمی پارێزگار بۆ پارتی یەکلابووەتەوە، سیروان رۆژبەیانیش بەربژێرە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە.
سەرۆکی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەری لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، "پێشنیاز کراوە جارێکی دیکە عێراق قەرز بە هەرێمی کوردستان بدات بۆ مووچە، چونکە هەموارکردنەوەی یاسای بودجە پێویستی بە کاتە." دەشڵێت، ئەگەر بەرپرسانی کورد و پەرلەمانتارانی کورد لە بەغدا نەتوانن گرفتەکانی نێوان هەولێر و بەغدا چارەسەر بکەن، مانەوەیان لە بەغدا دەکەوێتە ژێر پرسیارەوە
سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، هیچ پەرلەمانتارێکی کورد واژۆی نەکردووە بۆ کۆبوونەوەی نائاسایی پەرلەمانی عێراق بەمەبەستی دەرکردنی هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانان.
سکرتێری پارتی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان، دەڵێت کورد بەبێ بەرنامەیی بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی کرد و ئەوەش هۆکاری کەمبوونەوەی دەنگەکانیەتی، دەشڵێت، هەڵبژاردنی بەربژێرێکی عەرەب بە نوێنەری کورد لە خانەقین "سووکایەتییە".
ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، زەوینەسازییەکی باش هەیە بۆ هەموارکردنەوەی یاسای بودجە، لە هەموارەکەشدا مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق دەخرێتە سەر بودجەی حاکیمە؛ بەوەش چیتر باسکردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و عێراق پێکەوە دەبێت."
بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند، لە ماوەی بانگەشەی هەڵبژاردندا تائێستا 701 سەرپێچی لە کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق تۆمارکراون. دەشڵێت، لە ماوەی 24 کاژێردا ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان رادەگەیێنن.
ئەندامێکی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەڵێت: هەندێک وڵات دەیانەوێت هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان لە کەرکووک دوابخرێت، بەڵام هەڵبژاردن لەوادەی خۆیدا دەکرێت. دەشڵێت "بەدڵنیاییەوە کورد زۆرینەی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک بەدەستدەهێنێت و پارێزگاری داهاتوو کورد دەبێت".
بەرپرسی ئەنجوومەنی باڵای تێکۆشەرانی پارتی دیموکراتی کوردستان دەڵێت "خەڵکی کەرکووک لە دۆخێکی سەختدان، بەڵام گەشبینن کە ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکان لە کەرکووک بۆ کورد ئەرێنی بێت."
محەممەدی حاجی مەحموود لەبارەی ناردنی مووچە راستەوخۆ لەلایەن بەغداوە دەڵیت، بەغدا راستەوخۆ مووچە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. دەشڵێت، دەبێت پێش ئەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان هەناردە بکرێت هەولێر رێککەوتن لەگەڵ عێراق بکات.
دوێنێ سێشەممە، لەنێو کۆبوونەوە، سەرۆکی پەرلەمان بڕیاری دادگەی باڵای فیدراڵی عێراقی پێگەیشت بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەندامێتییەکەی، بەوەش یەکسەر کۆتایی بە سەرۆکایەتی پەرلەمان هات.
کۆبوونەوەکانی شاندی وەزارەتی نەوتی عێراق لەگەڵ بەرپرسانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە هەولێر بەردەوامن، ئەوەش بە مەبەستی دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ کێشەی بەردەم بەرهەمهێنان و هەناردەکردنەوەی نەوت لە کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان.
رێبوار تاڵەبانی بۆچوونی وایە، "دەبوو دۆخی کەرکووک ئاسایی بکرایەتەوە و لایەنە کوردییەکان جەختیان لە تۆمارێکی پاکی دەنگدەران بکردایەتەوە".
ئەندامێکی سەرکردایەتیی یەکێتی دەڵێت، بە هیچ شێوەیەک داوای دواخستنی هەڵبژاردنیان نەکردووە و داواش ناکەن هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دوابخرێت، لەبارەی کۆبوونەوەی ئەمڕۆی یەکێتی و پارتیش گوتی، "گەشبینین بە کۆبوونەوەکە."
سەرۆكی دەستەی ناوچە کوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "نیەتێکی جدی بۆ چارەسەرکردنی گرفتەکانی جووتیارانی ناوچە کوردستانییەکان نییە." دەشڵێت، لیژنەی مادەی 140 'یەک سانتیمەتر' لە بەدیهێنانی ئامانجەکانی نزیکنەبووەتەوە.
ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگە دەڵێت، قوباد تاڵەبانی فەرمانی دەستبەکاربوونی بۆ دارا رەشید وەکو وەزیری پێشمەرگە بە وەکالەت دەرکردووە، بەڵام تاوەکو ئێستا دەستبەکار نەبووە. ئاماژە بەوەش دەکات، ئەو نووسراوانەی واژۆی شۆڕش ئیسماعیلیان وەکو وەزیری پێشمەرگە لەسەرە، واژۆی ئەو نین و بریکاری وەزارەت بە ناوی ئەوەوە واژۆیان دەکات
سەرپەرشتیاری میحوەری شەشی پێشمەرگە دەڵێت، تاوەکو ئێستا داعش لە سنووری قەرەچووخ ماوە و جموجووڵی بەردەوامی هەیە؛ ئاماژەی بەوەش دەکات، لیوا هاوبەشەکان لەو ناوچانە دەستبەکاردەبن کە جموجووڵی داعشیان تێدایە.
راوێژکارێکی پەرلەمانی کوردستان دەڵێت ئەگەر دادگەی فیدراڵیی عێراق سکاڵاکان لە دژی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان پەسند بکات، ئەوا سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەتوانێت کۆمەڵێک بڕیار دەربکات، کە هێزی یاساییان هەیە.
بریکاری وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان دەڵێت، ئەو گازەی بەرهەمدەهێنرێت بۆ بەرهەمێنانی کارەبا بەکاردەهێنرێت و "بەردەوامین لە پەرەپێدانی کێڵگەکان، ئێستا رۆژانە 500 مەقبەق(ملیۆن پێ سێجا) گاز بەرهەمدەهێنرێت، چاوەڕوان دەکەین تاوەکو ساڵێکی دیکە بگەینە نزیکەی 700 مەقبەق، ئەو زیادکردنەش 100٪ بۆ کەرتی کارەبا دەبێت."
بەڕێوەبەری ناوەندی فەرەنسی بۆ توێژینەوە لەبارەی عێراق، لەبارەی هێرشەکانی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل دەڵێت، ئەو هێرشانە ئیسرائیلی تووشی شکستێکی گەورە کردووە، ئیسرائیل هەموو هەوڵێک دەدات بۆ ئەوەی حەماس بە تەواوی کۆتایی پێبهێنێت، چونکە یەکەمجارە هێزە عەرەبییەکان بتوانن شەڕ ببەنە نێو ماڵی ئیسرائیل و بەهێزترین سوپای ناوچەکە تووشی گەورەترین شکست بکەن.
سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، "سبەی یەکشەممە 17ی ئەیلوول یەکێک لە وەزیرەکان لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراقدا ناردنی پارە بۆ هەرێمی کوردستان پێشنیاز دەکات و دواتر ئەو پێشنیازە دەخرێتە دەنگدانەوە." دەشڵێت، ئەو بڕە پارەیەی بڕیارە بۆ هەرێمی کوردستان بنێردرێت "بە قەرزە."
قایمقامی ناوەندی پارێزگای هەڵەبجە دەڵێت، گەشبینین بە پەسندکردنی پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی هەڵەبجە لە پەرلەمانی عێراق و دەشڵێت، بەپارێزگا ناساندنی هەڵەبجە سوودی زۆری بۆ پارێزگاکە دەبێت
سیاستڤانێکی کورد دەڵێت، رادەستکردنی دۆسیەی نەوت بە بەغدا زیانی گەورە لە هەرێمی کوردستان دەدات. دەشڵێت، ئەوانەی پشتیان بە بەغدا بەستووە، پاشگەزدەبنەوە.
ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی گوتیشی: "هەرێمی کوردستان پابەندییەکانی بەرامبەر عێراق جێبەجێکردوون و ناردنی مووچە و بودجە بە قەرز پێچەوانەی دەستووری عێراقە، حکومەتی عێراق پابەندی دەستوور نەبووە و لە یاسای بودجەشدا هیچ بڕگەیەک نییە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان پەیوەست بکات بە پابەندییەکانی هەرێمی کوردستانەوە، بەڵکو پشکی هەرێمی کوردستانی پەیوەست کردووە بە پابەندییەکانی هەرێمی کوردستانەوە".
ئەندامێکی لیژنەی نەوت و گازی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، تورکیا بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان شەش مەرجی بە عێراق داوە؛ داوایشی کردووە عێراق سکاڵای دووەمی لەبارەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی تورکیاوە بکشێنێتەوە
ئەندامێکی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی دەڵێت، لە کۆنگرەدا ژمارەی ئەندامانی سەرکردایەتی بۆ نیوە کەمدەکرێتەوە؛ سیستمی بەڕێوەبردنی یەکێتیش بە تەواوی دەگۆڕن و هاوسەرۆکی نامێنێت، چونکە پێیانوایە سیستمێکی "شکستخواردوو بوو."
ئەندامێکی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی دەڵێت، سیستمی هاوسەرۆکی لەنێو یەکێتی دا کۆتاییهاتووە و ناگەڕێنەوە بۆ ئەو سیستمە. لەبارەی بەشداریکردنی لاهوور شیخ جەنگی لە کۆنگرەی داهاتووی ئەو حیزبەش گوتی، لە رێگەی کۆمیسیۆنێکەوە ئەو پرسە یەکلادەکرێتەوە.
سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، ئەو پارەیەی بۆ لیژنەی مادەی 140 تەرخانکراوە، بەشی زۆری بۆ ناوچەکانی خوارووی عێراقە و نابێت حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەوە قبووڵ بکات.
لەبارەی دابەشکردنی دوو مووچەوە، ئاوات شێخ جەناب گوتی، بەغدا دوو مووچە قەرزداری هەرێمی کوردستانە و چاوەڕوانن پارەکە بنێرێت.
بەرپرسی مەکتەبی هەڵبژاردن و ئاماری کۆمەڵی دادگەریی کوردستان رایگەیاند، لەبەر ئەوەی یەکێتی و پارتی هۆکاری دروستنەکردنی لیستێکی کوردستانین لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان، لەگەڵ چەند کەسایەتی و لایەنێک گفتوگۆ کراوە بۆ دروستکردنی لیستێک بەبێ پارتی و یەکێتی
ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، دەکرێت لە کاتی دروستبوونی هەر گرفتێکدا لەنێوان هەولێر و بەغدا، بڕگەی 7ی مادەی 13ی یاسای بودجە ببێتە هۆی بڕینی بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان. ئاماژە بەوەش دەکات، ئەگەر حکومەتی هەرێمی کوردستان سکاڵا لەسەر گۆڕانکارییەکانی پشکی هەرێمی کوردستان لە دادگەی فیدراڵیی عێراق تۆمار نەکات، ئەوا خۆی ئەو کارە دەکات
وەزارەتی نەوتی عێراق بە شاندی تورکیای راگەیاندووە، ئامادەن هەموو ئاسانکارییەک بکەن بۆ چارەسەرکردنی ئەو گرفتانەی تورکیا دەڵێت لە بۆرییەکەدا هەن. دەشڵێت، تورکیا داوای کرێی سێ مانگی رابردووی بۆریی نەوتی کوردستان دەکات.
بەرپرسی پەیوەندییە گشتییەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان دەڵێت، نیگەرانن لەو هەنگاوانەی لەکاتی دەنگدان بە پڕۆژەیاسای بودجە دژ بە هەرێمی کوردستان نران، بەڵام نیگەرانییەکان نەگەیشتوونەتە ئەو ئاستەی لە رێککەوتنەکەیان لەگەڵ لایەنەکانی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت پەشیمان ببنەوە.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق دەڵێت، ئێوارەی ئەمڕۆ یان سبەی لیژنەی دارایی کۆدەبێتەوە و کارەکانی لیژنەکە پێش دانیشتنی پەرلەمانی عێراق تەواو دەکات. دەشڵێت، "یەکێتی دەنگی بە هەموو گۆڕانکارییەکانی پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجە نەداوە."
