کچە کوردێکی خوراسان سەرکردایەتیی پارتێکی ئەڵمانیا دەکات؛ دەیەوێت سیاسەتی دژ بە کۆچبەران بگۆڕێت

 

 

"چۆن دەکرێ لە وڵاتێکی هەمەجۆر و فرەڕەنگدا، بەربژێرێکی راوێژکاری پارتی کریستیان دیموکرات بڵێت ئەو کەسانەی دوو رەگەزنامەیان هەیە یان پێشینەی کۆچبەریان هەیە، کەسانی پلە دوون؟" مەرال کۆهێستانیان ئەمەی بە رووداو گوت. 

 

کۆهێستانی کە خۆی رەگەزمانەی ئێرانی و ئەڵمانیی هەیە، ئاماژەی بەوە کرد کە باوکی 30 ساڵ لە ئەڵمانیا کاری کردووە و بەشداری لە پێشخستنی وڵاتەکەدا کردووە؛ "من نامەوێت هیچ کەسێک لێرە لە ئەڵمانیا ئەم مافەی لێ بێبەش بکات." 

 

سەبارەت بە پەیوەندی لەگەڵ کوردستان، بەربژێرە سەرەکییەکەی ڤۆڵت ئاشکرای کرد کە خەڵکی ناوچەیەکە نزیک مەشهەد و دوازدە ساڵە نەیتوانیوە سەردانی خزمەکانی لە ئێران بکات.

 

هەرچەندە پارتی ڤۆڵت سیاسەتێکی تایبەتی نییە بۆ کورد، بەڵام کۆهێستانی جەختی کردەوە کە پارتەکەی دژی چەوساندنەوەی سیستماتیکی کەمینەکانە؛ "کورد نوێنەرایەتی بەرەیەکی جێگیر دەکەن لە دژی داعش، بۆیە گرنگە بۆ ئێمە سەیری هەموو لایەک بکەین." 

 

کۆهێستانی، وەک ژنێکی گەنجی خاوەن پێشینەی کۆچبەری، هیوای خواست کە دەنگی باشتر و بەرزتر بۆ کەمینەکان لە بوندستاگدا مسۆگەر بکات. پارتەکەی لە هەڵبژاردنە پێشوەختەکانی بوندستاگ لە 23ی شوباتدا بەشداری دەکات.

 

 

 

 

مەرال کۆهێستانی: لە راستیدا من ئەمە زۆر زۆر بە ڕەخنەوە دەبینم. لە ڕاستیدا، ئەمە یەکێکە لە گەورەترین مەترسیەکانمان لە ئێستادا. نەک تەنها دیواری ئاگرین لە ئەڵمانیا ڕووخاوە، بەڵکو لە ئەمریکا دەیبینین و لە ڕوسیا دەیبینین و لە دەرەوەی ئەوروپا دەیبینین پێکهاتە و پرۆسەکانمان بەم شێوەیە پرسیاریان لێدەکرێت و لە ڕاستیدا چیتر لەلایەن CDU و FDP لە ئەڵمانیا پابەند نابن و بە جدی وەرناگیرێن. ئێمە پێویستمان بە دیواری ئاگرین هەیە، کە زۆر گرنگە، چونکە AfD هیچ بەهایەکی دیموکراسی نییە و هیچ بەرژەوەندییەکی نییە لە جێبەجێکردنی بەها دیموکراسیەکان لێرە لە ئەڵمانیا.

 

 

مەرال کۆهێستانی: من ئەڵمانیم و ئێرانیم یاخود باشتر بڵێم باوکم کوردە. من دوو ڕەگەزنامەم هەیە. بێگومان کاتێکی خراپە بۆ من کە ببینم بۆ راوێژکاری ئەڵمانیا لە پارتی کرستیان دیمۆکراتەکان هەمان چیرۆک دەگێرێتەوە کە لە راستیدا هەمیشە پارتی ئالتەرناتیف بۆ ئەڵمانیا دەیگێرێتەوە. چۆن دەکرێ ئێمە لە وڵاتێکدا، وڵاتێکی هەمەجۆر، وڵاتێکی ڕەنگاوڕەنگ کە خەڵکێکی جیاوازی تێدایە، کاندیدێکی ڕاوێژکاری پارتی دیموکراتی مەسیحی متمانەمان پێبکات و بڵێین ئەو کەسانەی دوو ڕەگەزنامەی هەیە یان پێشینەی کۆچبەریان هەیە لە ڕاستیدا کەسانی پلە دوون، یان نرخیان کەمترە لە کەسانی ئەڵمانی.

 

ئەمە زۆر نیگەرانم دەکات و پێم وایە زۆر گرنگە باسی ئەوە بکەین کە چۆن ئێمە وەک کۆمەڵگا سوود لە هەمەچەشنی وەردەگرین. ئێمە دڵخۆشین بەوەی کە خەڵکی هەموو وڵاتان لێرە لە ئەڵمانیا لە ماڵەوەن و لێرە ماڵیان دۆزیوەتەوە و پێکەوە وڵاتەکەمان بەرەو پێشەوە بردووە. باوکم 30 ساڵ لێرە لە ئەڵمانیا کاری کردووە و بێگومان لێرە بەهای هەیە. من نامەوێت هیچ کەسێک لێرە لە ئەڵمانیا ئەم مافەی لێ بێبەش بکات.

 

 

 

مەرال کۆهێستانی: بەدڵنیاییەوە ئەوەی دووبارە لە میونشن ڕوویدا خراپە. ئەوە خراپە هەر ژیانی مرۆڤێک کە لەدەستمان داوە لە ژێر ئەم هێرشانەدا خراپترین شتە کە بەسەرماندا بێت. بەدڵنیاییەوە، دەبێت سەیری ئەو پێکهاتانە بکەین کە لە پشتەوەیە. ئایا شارەوانییەکان بەدرێژایی ئەو ماوەیە پارەیان کەمە ؟ ئەو دەسەڵاتانەی کە هیچ ڕێگەیەکیان نییە بۆ کارکردن؟ یان لە ڕاستیدا پرۆسەکە و چۆنیەتی مامەڵەکردنمانە لەگەڵ ئەو کەسانەی کە دێنە ئێرە؟ بۆ نموونە ئەو کەسانەی کە ئەزموونی پەنابەرییان هەیە، دەتوانن کەسێک هەبێت کە بتوانن پەنای بۆ ببەن؟ یان لە شوێنێک فڕێ دەدرێن؟ بەبێ دەرفەتی کارکردن، بەبێ تێکەڵاوبوون، بەبێ گەیشتن، هەرچەندە لە ڕاستیدا هیوای شتێکی باشتریان هەبوو، ژیانێکی نوێ. چونکە هەموومان دەزانین هەموو ئەو کەسانەی دێن بۆ ئێرە نایەن، چونکە پێیان وایە ئێرە زۆر جوانترە هیچ کەسێک بە ئارەزووی خۆی ماڵەکەی بەجێ ناهێڵێت. خەڵک دێن بۆ ئێرە بەو هیوایەی بتوانن ژیانێکی باشتر دەست پێبکەن. ئەگەر دەرفەت نەدەین، ئەگەر خەڵک بوەستێنین، ئەگەر بەم شێوەیە ڕێیان لێبگرین، ئەوا ئێمەش تێڕوانینێکمان هەیە. وابزانم نەبوونی هیوا لێرەدا ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت، بەڵام بێگومان دەبێت زیاتر بچینە سەر ئەوەی کە چۆن دەسەڵاتەکانمان و شارەوانییەکانمان ئامادە بکەین، چۆن خۆمان بتوانین وەک شار هەڵسوکەوت بکەین، بۆ ئەوەی بتوانین پێشوازی لەو خەڵکانە بکەین کە بەم شێوەیە دێنە ئێرە چونکە دەزانین پێویستمان بە کۆچبەریە. وڵاتەکەمان بە کۆچبەران گەشە دەکات. ئێمە پێویستمان بە 400,000 کرێکاری شارەزای نوێ هەیە، وەک کۆمەڵەی خاوەنکارانیش دەڵێت. بێگومان ئەمە فاکتەرێکە کە نابێت لەبیری بکەین کاتێک سەیری ئابووری دەکەین.

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئێمە پارتێکی ئەوروپیین ئێمە تاکە پارتین کە بەرنامەیەکی ئەورووپایی هەیە. ئێمە لە زیاتر لە 30 وڵاتی ئەوروپا نیشتەجێین. ئێمە زیاتر لە 30,000 ئەنداممان لە سەرانسەری ئەوروپا هەیە. وە ئێمە بەشێکی ئەڵمانیین لە پارتەکە، ڤۆڵت دویچلاند بێگومان ئێمە هەوڵ دەدەین بۆ یەکجار ئەوروپا بەهێز بکەین. چونکە ئێمە دەڵێین ئێستا زۆر تەحەدا هەیە کە دەتوانین چارەسەری بکەین، نەک تەنها لە ڕووی نەتەوەپەرستییەوە، ئەڵمانی، وەک فریدریش مێرز یان FDP دەیانەوێت. لەجیاتی ئەوە، دەبێت بەیەکەوە بە شێوەیەکی ئەوروپی بیریان لێبکەینەوە. بۆ نموونە، قەیرانی کەشوهەوا. ئێمە وەک ئەڵمانیا ناتوانین ئەمە بە تەنیا چارەسەر بکەین. دەبێت لەگەڵ هەموو وڵاتانی ئەوروپا ئەم کێشەیە چارەسەر بکەین. بەڵام هەروەها بابەتی دیجیتاڵیزەکردن، نەبوونی ژێرخان. یان فڕین و کۆچکردن. ئەمە شتێکە کە ناتوانین بڵێین ئەو وڵاتانەی خەڵکەکەی پێگەیشتوون تەنها بەرپرسیارن. ئێمە پێویستمان بە سیستەمێکی دادپەروەرانە هەیە بۆ ئەوەی سەیری بکەین. هەروەها ئێمە وەستاوین، بەدڵنیاییەوە، نەوەکە. تێکڕای تەمەنمان زۆر بچووکترە لە ئەوانی تر.

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئێمە بە تێکڕای تەمەنمان 35 ساڵە. من دەڵێم ئەمە شتێکی تەواو جیاوازە بە بەراورد بە CDU یان SPD، بۆ نمونە. ئێمە بە ڕوونی دەنگی نەوەی گەنجین. لە هەڵبژاردنەکانی ئەوروپا لە سەدا 9 ی دەنگەکانی خوار تەمەن 30 ساڵان بەدەست هێنا. ئەوە ئەرکی ئێمەیە کە ئێستا نوێنەرایەتی گەنجان بکەین لە (پەرلەمان) بوندستاگ. بۆیە ئێمە هەڵمەت دەکەین بۆ دیجیتاڵیزەکردنی باشتر، ژێرخانێکی باشتر، بۆ نمونە، چونکە بەبێ ئەو ئێمە زۆر زیاتر ناتوانین. هەروەها بۆ ئێمە گرنگە کە خەڵکی ئەڵمانیا بتوانن ژیانێکی سەربەرزانە بژین. نابێت هیچ کەسێک لە ژێر هێڵی هەژاری یان ئاستی بژێوی ژیاندا بژی. ئەمە مانای ئەوەیە بۆ نموونە لە بەرنامەی هەڵبژاردندا باج لەسەر خۆراکە سەرەتاییەکان بە 0٪ دابنێین.

 

 

مەرال کۆهێستانی: بۆ 0٪؟ بۆ خۆراکە سەرەتاییەکانی وەک نان و میوە و سەوزە. 

 

 

مەرال کۆهێستانی: بۆ لە سەدا سفر کەمبکرێت. ئێمە دەڵێین هەموو شتێکی تر سیاسەتێکی سیمبولییە. چۆن هەست دەکەیت ئەگەر بەڕاستی کەمکردنەوەیەکی زۆر کەمترە؟ کاتێک دێتە سەر خۆراکە سەرەتاییەکان، ئێمە بەڕاستی دەمانەوێت دڵنیابین لەوەی کە هەموو کەسێک توانای کڕینی هەیە.

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئێمە دەمانەوێت یارمەتی دارایی زیانبەخش بە کەش و هەوا هەڵبوەشێنینەوە. ئێمە دەزانین کەش و هەوا تەحەدایەکی گەورەیە. ئەمە کاتێکە کە چیتر نابێت خۆمان بە شتی تر سەرقاڵ بکەین. ساڵی پار، ئامانجی 1.5 پلەمان لەدەستدا. ئەمە کاریگەری بەهێزی دەبێت لە داهاتوودا، بەتایبەتی لەسەر گەنجان، کە ئێستا هەموو داهاتوویان لەبەردەمدایە. ئەمە مانای ئەوەیە کە دەبێت سەیری ئەوە بکەین کە چۆن دەتوانین گازە زیانبەخشەکانی کەش و هەوا کەم بکەینەوە و بتوانین ئەو داراییە بەکار بهێنین، کە تا ئێستا وەک یارمەتی دارایی بەکارمان هێناوە، بۆ نموونە لە ئیمتیازی ئۆتۆمبێلی کۆمپانیاکان یان یارمەتی نەوتی نەوت، کە تا ئەو کاتە ئاراستەمان کردووە، چۆن دەتوانین ئاراستەکە بگۆڕین و بۆ نموونە ژێرخانی شەمەندەفەرێکی باشتر فراوان بکەین، بۆ ئەوەی لە کۆتاییدا خەڵک حەز بکەن بە شەمەندەفەر بڕۆن، بۆ نمونە، نەک فڕۆکە  بە سادەیی لەبەرئەوەی هەرزانترە و بە دڵنیاییەوە   بەردەوام  sustainable. زۆر هێزی جیاوازیش هەیە کە دەتوانین دایبنێین و دەبێت ئێستا دایبنێین، چونکە ئێمە چیتر ناتوانین لە داهاتوودا وەک ئێستا بەردەوام بین.

 

 

مەڕال کۆهێستانی: لە ئێستادا لە ئۆکراینا جەنگی رووسیا لە سەر ئەورۆپا بەڕێوە دەچێت. بۆیە ئێمە بە دڵنیاییەوە لایەنگری ئۆکرانیا دەکەین یان پشتگیری دەکەین، چونکە ئۆکرانیا ئێستا بەرگری لە ئەوروپا و بەها ئەوروپییەکانمان دەکات. بۆیە بۆمان زۆر ڕوونە کە ئێستا دەبێت لەم قۆناغەدا پشتگیری ئۆکرانیا بکەین. هەمیشە کوشندەیە، کاتێک خەڵک لەم پرۆسەیەدا دەمرن. بۆیە ئێمە بە دڵنیاییەوە لایەنگری دانوستانین کاتێک دەرفەتی دانوستان هەیە. بەدڵنیاییەوە ئۆکرانیەکان دەبێت هەمیشە لە پێشەوە بن، ئەوەی کە لە کۆتاییدا پێویستیان پێیەتی و لە کۆتاییدا دەیانەوێت بەرەو کوێ بڕۆن. کاتێک سەیری سنوورەکانی ئەوروپا دەکەین، دەبێت بە سروشتی بیری لێبکەینەوە. خەڵکێکی زۆر لە غەززە مردوون. هاوکات هیوادارین بارمتەکان ئازاد بکرێن. ئەمانە ناکۆکیەکانن کە زۆر قووڵن و دەگەڕێنەوە بۆ دواوە. بەلای منەوە گرنگە کە بتوانین لەم بوارەدا پشت بە دەسەڵاتی دادوەری نێودەوڵەتی ببەستین. چونکە ئەگەر چیتر دەسەڵاتی دادوەری نێودەوڵەتیمان نەبێت کە پشتی پێ ببەستین، ئەوا لە کۆتاییدا شتێکی زۆرمان نامێنێت.

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئێمە سیاسەتی کوردیمان بە تایبەتی نییە، بەڵام بێگومان بۆ ئێمە گرنگە کە سیستەمە دیکتاتۆرەکان و تاکڕەوەکان لە ڕووی تیۆرییەوە ڕێگەیان پێبدرێت ڕووبەری زۆر کەمتر لە کۆمەڵگاکەماندا داگیر بکەن. ئێمە دەبێت بتوانین بە جێگیری لە دژی دیکتاتۆرەکان هەڵسوکەوت بکەین. و لە سەرووی هەمووشیانەوە لە دژی چەوساندنەوە، چەوساندنەوەی سیستماتیکی کەمینەکان، وەک کورد، کە نوێنەرایەتی بەرەیەکی جێگیر دەکەن لە دژی دەوڵەتی ئیسلامی. بۆیە گرنگە بۆ ئێمە سەیری هەموو لایەک بکەین.

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئێمە خەڵکی شوێنێکین نزیکە لە مەشهەد. بێگومان لەوێ خێزانەکەم دەناسم، بەڵام چیتر ڕێگەم پێنادرێت بچمە ناو وڵاتەکەوە. وابزانم دوایین جار کە لەوێ بووم دوازدە ساڵ لەمەوبەر بوو. لەو کاتەوە بەداخەوە نەمتوانی سەردانی خێزانەکەم بکەم. به ڵام خێزانه کوردییه که م ده ناسم و زۆر خۆشحاڵم که هه یانه تێبگە. 

 

 

مەرال کۆهێستانی: ئەرێ، بێگومان من خۆم کاندید کردووە بۆ باشترکردنی ئەوەی ئێستا ڕوودەدات. دەبینین هەموو شتێک دووبارە دەبێتەوە وەک هەمیشە. سیاسەتی کۆن هەڵدەبژێردرێت، سیاسەتی کۆن ئەنجام دەدرێت. ئێستا کاتی هەڵبژاردنی سیاسەتی نوێیە بۆ ئەوەی بتوانرێت سیاسەتی نوێ دابڕێژرێت. دەمەوێت چارەسەری نوێ بۆ بوندستاگ بهێنین و بڵێین چارەسەرمان هەیە و دەبێت ئێستا جێبەجێیان بکەین. ئێمە گەشتێکمان بەناو ئەوروپا کرد و سەیرمان کرد چ چارەسەرێک هەیە و وتمان دەیانبەین بۆ ئەڵمانیا چونکە ئەوان لە ئەوروپا کار دەکەن و لە بواری ئابووریدا کار دەکەن و ئێستا کاتی ئەوە هاتووە لێرەشدا ئەم چارەسەرە جێبەجێ بکەین. بابەتی تایبەتی من بێگومان دیجیتاڵیزەکردنە. کە پێویستمان بە ژێرخانێکی باشترە ئەمە بابەتێکی نزیکە لە دڵم. بەڵام هەروەها کەسانی وەک من، گەنجان، ژنان، خەڵکانی خاوەن پێشینەی کۆچبەران، دەنگێکی باشتر و بەرزتر لە بوندستاگ بەدەست دەهێنین، چونکە هێشتا دیار نییە. و لە داهاتوودا نێرینانەتر و کۆنتر و سپیتر دەبێت لەوەی ئێستا هەیە. 

 

 

مەڕال کۆهێستانی: کی دێ هەژمرێت؟ بینەرانی ئازیز، هەڵبژاردنی بوندستاگ لە 23 ی شوبات بەڕێوەدەچێت. ئەمە دەرفەتێکی یەکجارە لە ژیاندا، وە دەرفەتێکی گرنگە. بۆ ئەوەی ئێستا دەنگ بدەین بە ڤۆڵت، کە ئێمە دەنگی نەوەی گەنج یان هەموو ئەو کەسانە بگەیەنین کە هێشتا داهاتوویان لەبەردەمدایە بۆ بوندستاگ.   هەر کەسێک دەنگ بە پیر بدات، پیر بەدەست دەهێنێت. ئێستا کاتی ئەوەیە نوێ هەڵبژێری؛ سیاسەتێکی باشتری کەش و هەوا، ژێڕخانێکی باشتر و بێگومان پشتگیریکردن لە ئەورۆپایێکی بەهێز کە دەتوانێت بەرپەچی ئاوتوکراتەکان بدات. 

 

 

مەرال کۆهێستانی: سوپاس. مرۆڤ چ دەڵێت؟ رۆژباش؟