رووداو دیجیتاڵ
ناسر سه‌رگه‌ران ته‌مه‌نی ته‌نیا پێنج ساڵان بوو، له گوندی ئایچی سه‌ر به شاری سه‌قز له باکوری پارێزگای سنه‌ی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان، به هۆی ته‌قینه‌وه‌ی مین هه‌ردوو چاوی له ده‌ست ده‌دات، ناسر لەگەڵ نه‌مانی چاوه‌کانی حه‌زێکی زۆری بۆ خوێندن ده‌بێت، ئەو سەرەڕای کۆسپێکی زۆر درێژه به‌خوێندن ده‌دات، تاوەکو ئه‌وه‌ی که له لقی یاسای زانکۆی تاران بڕوانامەی دکتۆرا لە مافی نێونه‌ته‌وه‌یی به‌ده‌ست دەهێنێت، ئێستا پارێزه‌ر و مامۆستای زانکۆیه و چالاکی مافی قوربانییانی مینه.
"قوربانییانی مین وه‌ک تاوانبار سەیردەکرێن"
ناسر که ئێستا ئه‌ندامی چالاکی ئه‌نجوومه‌نی ناحوکمیی نابینایانی سه‌قزه، که‌سێکی ناسراوی قوربانیی مینه له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان و ئێران، به‌م جۆره چیرۆکی خۆی بۆ رووداو باس ده‌کات.
من له ساڵی 1987 له گوندی ئایچی سه‌قز له دایک بووم، سێ برا و دوو خوشک بووین، من دووە‌م منداڵ بووم، بنه‌ماڵه‌که‌ی من به هۆی کاری وه‌رزییه‌وه به‌رده‌وام لەنێوان سه‌قز و گونده‌که‌ی خۆمان له کۆچدا بوون، له رۆژی 10/4/1993 له‌گه‌ڵ چه‌ن هاوڕێیه‌کی خۆم کەرەستەیەکمان دۆزییه‌وه وامان ده‌زانی ده‌خیله‌یه، ئێواره‌یه‌کی دڵڕفێنی به‌هار و وه‌رزێکی خۆش بوو، من ته‌مه‌نم 5 ساڵ و سێ مانگ بوو. یه‌کێک له هاوڕێکانم دانیشت و به‌ردێکی گه‌وره‌ی هێنا له‌و کەرەستەیەیدا کە دۆزیبوومانەوە، منیش له نزیکه‌وه سه‌یرم ده‌کرد، به‌ڵام له‌گه‌ڵ به سه‌ردانی به‌رده‌که‌دا ده‌نگێکی ترسناک هات ئیدی دونیا له پێش چاوم تاریک بوو، دواتر زانیم ئه‌و هاوڕێیه‌شم دوو ده‌ست و چاوێکیشی له ده‌ست داوه، من که بێهۆش ببووم، نه‌مزانی چۆن گه‌یاندمیانه نەخۆشخانەی سه‌قز.
ناسر دەڵێت، کاتێک هاتووەتەوە هۆش خۆی، "ئازاری ده‌موچاوم خه‌ریک بوو ده‌می تاساند و هیچ کوێیه‌کم نه‌ده‌دیت، به‌ڵام ئاگادار بووم ده‌یانگوت به‌ڕێی بکه‌ن بۆ نەخۆشخانەی ته‌ورێز، دوو مانگیش له ته‌ورێز مامه‌وه، چه‌ندین نه‌شته‌رگه‌رییان بۆ کردم، دواتر به‌ڕێیان کردم بۆ نەخۆشخانەیەکی تاران بۆ درێژه‌پێدانی چاره‌سه‌ریم، له تاران شه‌ش مانگ مامه‌وه، دوو ساڵ درێژه‌ی کێشا تاوەکو پرۆسه‌ی چاره‌سه‌ریم کۆتایی پێهات، ئیتر من ببوومه هه‌شت ساڵان و ساڵێکیش له کاتی قوتابخانه‌م تێپه‌ڕی بوو".
لە گوندەکەی ناسر کەس نەیبیستبوو کە نابینایه‌ک ده‌توانێت بچێته قوتابخانه، چونکه هیچ ناوه‌ندێکی تایبه‌ت به نابینایان نه‌بووە، به‌ڵام رۆژێک به هه‌ڵکه‌وت ناسر لە تەلەڤزیۆنەوە دەبیستێت کە نابینایانیش ده‌توانن بچنە قوتابخانه، "ئیدی بنه‌ماڵه‌که‌م له‌به‌ر من ناچاربوون بۆ سه‌قز کۆچ بکەنەوە. ئه‌وکات قوتابخانه‌یه‌ک له سه‌قز هه‌بوو به ناوی بوستان که تایبه‌ت به منداڵانی که‌م ئه‌ندام بوو، له‌وێ پۆلی یه‌که‌مم ده‌ست پێکرد".
ناسر قۆناخی سه‌ره‌تایی هه‌ر له‌و قوتابخانەیە ته‌واو کردووە، ئیدی چووەتە قوتابخانه‌ی ئاسایی بۆ خولی ناوه‌ندی، به‌ڵام بە گوتەی خۆی، به‌رپرسانی قوتابخانه‌‌کە بۆ ناونووسینی بیانوویان دەهێنایەوە، چونکە "نه‌یانده‌ویست به‌رپرسیارییه‌تی قوتابیه‌کی نابینا له ئه‌ستۆ بگرن، دوای هه‌وڵیکی زۆری بنه‌ماڵه‌که‌م لەگه‌ڵ به‌رپرسانی په‌روه‌رده و فێرکاری سه‌قز، منیان له‌و قوتابخانەیە وه‌رگرت".
"به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه ئه‌وه‌نده لێم رازی بوو، به مامۆستاکه‌می گوتبوو، ئه‌گه‌ر قوتابی دیکەش هه‌یه نابینایه بیهێنه بۆ ئێره"
ناسر کە به چاویلکه ره‌شه‌کانییه‌وه وەک گه‌نجێکی لەبەردڵ دەردەکەوێت، باس له بیره‌وه‌رییه‌کی ده‌کات "پاش کۆتایی قۆناخی ناوه‌ندی بۆ قوتابخانه‌ی قوتابییه زیره‌که‌کان ده‌رچووم، به‌ڵام چونکه هیچ خزمه‌تگوزارییه‌کی تایبه‌ت به نابینایان نه‌بوو، ناچار بووم بگه‌ڕێمه‌وه قوتابخانه‌ی ئاسایی که نزیکی ماڵی خۆمان بوو، به‌ڵام به‌رپرسی قوتابخانه سه‌ره‌تا نه‌یده‌ویست من له‌وێ بخوێنم ده‌یگوت کێشه‌یه‌کی بۆ دروست ببێت، من به‌رپرسیارم".
ناسر دەڵێت، "دیسان که‌وتینه هاتووچۆ له‌گه‌ڵ ئیداره‌ی په‌روه‌رده و فێرکاری، له‌کۆتاییدا به پێداگری مامۆستایه‌کم ناومیان نووسی، دوای ماوه‌یه‌ک به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه ئه‌وه‌نده له هه‌ڵسوکه‌وت و وانه‌کانی من رازی بوو، به مامۆستاکه‌می گوتبوو، ئه‌گه‌ر قوتابی دیکەش هه‌یه نابینایه دیسان بیهێنه بۆ ئێره". ناسر ئەو رستەیەی به پێکه‌نینه‌وه ته‌واو کرد.
کاتێک وەکو نابینایەک قۆناخی دواناوەندی تەواو دەکات، ناسر دەڵێت، بۆ خوێندنی تاقیکردنه‌وه‌ی زانکۆ، بڕیاریدا که ده‌بێت لە زانکۆی تاران ده‌ربچم، دواتریش پله‌ی11ـی سه‌رانسه‌ری له کێبڕکێی زانکۆ له ئاستی ئێران مسۆگه‌ر کرد و له لقی مافناسی زانکۆی تاران وه‌رگیرا. دەڵێت "هه‌رچه‌ندە سه‌ره‌تا زۆر سه‌خت بوو، چونکه ده‌ستپێکی جیابوونه له بنه‌ماڵه بوو، به‌ڵام ورده‌ورده له‌گه‌ڵ ئه‌و بارودۆخه نوێییەکە راهاتم".
ناسر که به وردی به‌شی ناوخۆیی زانکۆی تارانی له بیره درێژە بە چیرۆکەکەی دەدات، ئەو له به‌شی ناوخۆیی زانکۆی تاران له بینای چوار و ژووری هه‌شتەم بووە، "خوێندکارێکی زیره‌ک بووم، هاوڕێکانم یارمه‌تییان ده‌دام، ئیدی خووم بە تارانەوە گرت و بۆ ماسته‌ریش له لقی مافی نێونه‌ته‌وه‌یی به‌شداریم کرد، لەوێ پله‌ی یه‌کەمی ئه‌و قۆناخه‌شم مسۆگه‌ر کرد، ئیدی خۆم گشت کاره‌کانی خۆمم ئه‌نجام ده‌دا و چاوه‌ڕوانی که‌س نه‌بووم".
لەو قۆناخەی خوێندنیدا، وەک خۆی باسی دەکات، چالاکییه‌کانی بۆ هاوکاری له‌گه‌ڵ رێکخراوه ناحکومییەکان په‌ره پێ داوە. ساڵی2013 بۆ تاقیکردنه‌وه‌ی دکتۆراش به‌شداریی کردووە و پله‌ی سێیەمی به‌ده‌ستهێناوە. ناسر ئاماژە بەوە دەکات، "هێشتا دکتۆراکه‌م ته‌واونه‌ببوو که له زانکۆی "په‌یام نوور" و "ئازاد"ـی سه‌قز ده‌ستم بە وانە وتنەوە کرد".
ناسر باس لەوە دەکات، ساڵی 2017 سیمینارێکی گه‌وره‌یان له‌سه‌ر مافی قوربانییانی مین له زانکۆی "په‌یام نوور"ـی سه‌قز پێشکەشکردووە، "هه‌ر له‌و ساڵه‌دا بۆ کێبڕکێی پارێزه‌ری به‌شداریم کرد، به پله‌ی 14یەم ده‌رچووم و ئێستا پارێزه‌رم، هه‌روه‌ها دوایین نامه‌ی دکتۆراکه‌م له‌سه‌ر چۆنییه‌تی بەهێزکردنی تواناکانی قوربانییانی مین، پێشکه‌ش کرد".
لەبارەی کێشەکانی قوربانییانی مین، ناسر ئاماژە بەوە دەکات، "به داخه‌وه زۆربه‌ی قوربانییانی مین له چینی هه‌ژاری کۆمه‌ڵگەن و ئه‌و که‌یسانه که من وەریان دەگرم، به خۆڕایی بەدواداچوونی بۆ ده‌که‌م".
"گه‌وره‌ترین کێشه بۆ قوربانییانی مین ئه‌وه‌یه که قوربانییانی مین وه‌ک تاوانبار سه‌یر ده‌کرێن له‌لایه‌ن به‌رپرسانی په‌یوه‌ندیداره‌وه، نه‌ک وه‌ک قوربانییه‌کی بێ تاوان، بۆیه بۆ زۆربه‌ی که‌یسی قوربانییانی مین بیانوو ده‌هێننه‌وه بۆ قه‌ره‌بوو نه‌کردنه‌وه، تاوەکو ئه‌و روانینه هه‌بێت، به‌داخه‌وه ئازاری قوربانییانی مینیش به‌رده‌وام ده‌بێت".
قوربانییانی مین پێویستیی ئابووریی زۆریان هەیە، چونکە گۆڕینی دەست، قاچ و چاوی دەستکرد پێویستی بەگۆڕینە و ئەوەش خەرجییەکی زیاتر لەسەر کەسەکان دادەنێت. کێشەی دەروونیی قوربانییانیش لە ئابوورییەکە کەمتر نییە. یەکێکی دیکە لە کێشەکانیان، کەیسی قەرەبووکردنەوەکەیانە.
ناسر دەڵێت، "به‌پێی یاسای مادده‌ی دووی پارێزگاری که تایبه‌ته به که‌یسی به‌دواداچوونی قوربانییانی مین، خودی قوربانییه‌که‌ش له دانیشتنی به دواداچوونی که‌یسه‌که‌یدا ناتوانێت به‌شداری بکات".
ناسر له‌سه‌ر که‌یسی قه‌ره‌بووکردنه‌وه‌که‌‌ی خۆی ئاماژە بەوە دەکات "من خۆم به‌هۆی کەمیی تەمەنمەوە زۆر وردەکاریی قه‌ره‌بووکردنه‌وەی که‌یسه‌که‌ی خۆمم له‌بیر نییه، به‌ڵام دوای چوار ساڵ که‌یسه‌که‌م گه‌یشته ئه‌نجام، ئه‌و مووچه‌یه که به من ده‌درا به‌شی خه‌رجیی خۆمی نه‌ده‌کرد و هه‌ندێک جاریش خه‌رجییه‌کان ئه‌وه‌نده زۆربوون که باوکم به کرێکاری ئه‌وه‌ی دیکەی دابین ده‌کرد".
ناسر ده‌ڵێت "بۆ ئه‌وه‌ی که چاوه‌ڕوان بین قوربانیی مین نه‌مێنێت، ده‌بێت مینێک نه‌مێنێت، بۆ ئه‌م مژاره چه‌ندین کێشه هه‌ن، ئه‌ویش مینه چێنراوه‌کان نەخشەکەیان دیار نییه بۆ هه‌ڵگرتن. به‌شێکی دیکەش ئه‌وه‌یه به‌هۆی لافاو شوێنی مینه‌کان دە‌گۆڕدرێن.
"شوان و جووتیارەکان زیاتر لە چەکدارەکان دەبنە قوربانیی مین"
بەزۆری زیانی مینه چێندراوەکان بۆ خه‌ڵکی سڤیل و بێتاوانە، تاوەکو که‌سانی چه‌کدار، "جووتیاران، کۆڵبه‌ران و شوانه‌کانیش دیارترینی ئەو کەسانەن که به‌رکەوته‌ی مینن".
ناسر له کۆتاییدا ده‌ڵێت "هه‌رچه‌ندە فێرکاری چۆنیه‌تی رووبه‌ڕووبوونه‌وه مین بۆ خه‌ڵکی ناوچه مه‌ترسی له‌سه‌ره‌کان، له لایه‌ن رێکخراوه ناحوکمییه‌کانه‌وه له چه‌ند ساڵی رابردوو به‌ڕێوه‌ده‌چوو، به‌ڵام به‌داخه‌وه به‌هۆی هاتنی قه‌یرانی کۆرۆنا ئێستا ئه‌م فێرکارییانه‌ش داخراون".
هه‌رچه‌ندە تاوەکو ئێستا داتایه‌کی راسته‌قینه له‌سه‌ر قوربانییانی مین له ئێران و رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له به‌رده‌ستدا نییه، به‌ڵام بەشێک لە به‌رپرسان ئاماژە بەوە دەکەن، 10 هه‌زار قوربانیی مین لە پێنج پارێزگادا هەن کە هەر یەکە لە خوزستان، ئیلام، کرماشان، سنه و ورمێن".
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ