یەسار ئەلمالیکی، توێژەری وڵاتانی کەنداو لە ماڵپەری رووپێوی ئابووریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست (MEES) میوانی بووڵتەنی ئابووریی رووداوە
رووداو دیجیتاڵ
توێژەرێکی بواری وزە دەڵێت، لە کۆبوونەوەی نێوان وەزارەتی نەوتی عێراق و کۆمپانیا نەوتییەکان، پێشنیازێکی نوێ بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت کراوە، بەڵام پێویستی بە رێککەوتنی سیاسی هەیە. دەشڵێت، بەرهەمهێنانەوەی تەواوەتی نەوت لە کێڵگەکانی هەرێمی کوردستان، لانیکەم دوو بۆ سێ مانگ دەخایەنێت.
رۆژی دووشەممە 13-11-2023 یەسار ئەلمالیکی، توێژەری وڵاتانی کەنداو لە ماڵپەری رووپێوی ئابووریی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست (MEES) میوانی بووڵتەنی ئابووریی کاژێر 22:00ـی تۆڕی میدیایی رووداو بوو، کە بەختیار عەبدولعەزیز پێشکێشی کرد، تیشکی خستە سەر سەردانەکەی حەیان عەبدولغەنی، وەزیری نەوتی عێراق بۆ هەولێر و دەڵێت، سەردانەکەی و کۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆکی حکومەت و سەرۆکی هەرێمی کوردستان، پێشهاتی ئەرێنین و ئاماژەیە بەوەی بەو زووانە رێککەوتن دەکرێت.
مالیکی دەشڵێت، سەرەڕای ئەوەش، هێشتا کۆمەڵێک کێشە ماون، کە دەبێت چارەسەر بکرێن و ئاڵۆزن.
ئەو توێژەرە دەشڵێت، ئێستا کێشەی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوت، تورکیا نییە. تورکیا هەندێک کاتی بەخۆی دا بۆ مەبەستی دانوستاندن.
یەسار مالیکی ئاماژە بەوەشدەکات، تورکیا بایەخ بەوە نادات نەوتی هەرێمی کوردستان هەناردە بکرێتەوە یان نا، چونکە لە ساڵی 2010ـدا رێککەوتنی ساڵی 1973ـی بۆریی نەوتی عێراق-تورکیا هەموارکراوەتەوە و گۆڕاوە، لە ئەیلوولی 2025ـیشدا ماوەی رێککەوتنەکە بەسەردەچێت، بۆیە ئێستا هەناردەکردنەوە یان نەکردنەوەی نەوت کێشەی تورکیا نییە، تەنانەت ئەگەر تاوەکو کاتی بەسەرچوونی رێککەوتنەکەش نەوت هەناردە نەکرێتەوە و ئەوکات مەرجەکانیان بگۆڕن.
مالیکی باس لەوەشدەکات، ئێستا تورکیا تۆپەکەی هەڵداوەتەوە نێو گۆرەپانی هەولێر و بەغدا، دەبێت ئەو دوو لایەنە رێکبکەون.
ئەو توێژەرە ئاماژە بەوەشدەکات، ئێستا کێشەکە لەنێوان هەولێر و بەغداشدا نەماوە و کێشەکە لە کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی نەوتە [کە لە هەرێمی کوردستان کاردەکەن] و دەبێت دەست بە هەناردەکردنی نەوت بکەنەوە.
مالیکی گوتیشی، سەرەتا سەردانی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق و دواتر حەیان عەبدولغەنی، وەزیری نەوت و کۆبوونەوەیان لەگەڵ سەرکرادیەتیی هەرێمی کوردستان، دەبێتە هۆی خێراترکردنی رێککەوتن و هەناردەکردنەوەی نەوت.
هەفتەی رابردوو شاندێکی وەزارەتی نەوتی عێراق و نوێنەرانی کۆمەڵەی پیشەسازیی نەوتی هەرێمی کوردستان (ئەپیکور) لە دوبەی کۆبوونەوە؛ مالیکی دەڵێت، لە کۆبوونەوەکەدا پێشنیازی فرۆشتنی ئەو نەوتە کراوە، کە پشکی کۆمپانیاکانە بە کۆمپانیای سۆمۆ و ئەویش لە رێگەی بەندەری جەیهانەوە هەناردەی بازاڕەکانی جیهانی بکات.
توێژەرەکە گوتیشی، بۆ ئەو چارەسەرە، دەبێت رێککەوتن لەنێوان هەولێر، بەغدا و کۆمپانیا نەوتییەکان و تەنانەت کۆمپانیای کارپێکەری بۆرییە نەوتی هەرێمی کوردستانیش بکرێت.
مالیکی دەشڵێت، بەپێی ئەو پێشنیازە، دەبێت سۆمۆ پشکی کۆمپانیاکان لە نەوتی بەرهەمهێندراو بکڕێتەوە و پشکی هەرێمی کوردستانیش وەربگرێت و وەکو بەشەبودجە بۆی بینێرێتەوە.
یەسار مالیکی باس لەوەشدەکات، جێبەجێکردنی ئەو چارەسەرە، دەبێت لە پەرلەمان و لەسەر ئاستی سیاسی رێککەوتن و یەکدەنگیی لەسەر هەبێت.
بە گوتەی ئەو توێژەوە لە مانگەکانی رابردوودا کە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان راگیراوە، کۆمپانیا نەوتییەکان پشکی خۆیان لە نەوتی کێڵگەکان بەرهەمهێناوە و لە رێگەی فرۆشتنیشیان بە بازاڕی نێوخۆ، پارەی کاشیان دەستخستووە، بەڵام کێشەکە ئەوەیە کە پشکی هەرێمی کوردستانیان بەرهەمنەهێناوە، بۆیە هەولێر هیچ داهاتێکی لەو نەوتە دەستناکەوێت.
لەبارەی بەرهەمهێنانەوەی تەواوەتیی نەوتیش لە کێڵگە نەوتییەکان دەڵێت، ئەگەر ئێستاش رێککەوتن بکرێت، ناتوانرێت سبەی دەست بە هەناردەکردنی نەوت بکرێتەوە، چونکە دەستپێکردنەوەی بەرهەمهێنان کاتی پێویستە و دەبێت کڕیار و پاڵاوگەی نوێ بدۆزرێنەوە، بۆیە بەرهەمهێنانەوەی نەوت لانیکەم دوو بۆ سێ مانگ دەخایەنێت.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ