دوای 12 ساڵ وەزیری دەرەوەی سعودییە چووە سووریا؛ چی لە دۆخی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست دەگۆڕێت؟

 

رۆژی سێشەممە، 18ـی نیسانی 2023، فەیسەڵ فەرحان، وەزیری دەرەوەی سعودیە بۆ یەکەمجار لە دوای ساڵی 2011ـەوە بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە دیمەشق. بە گوێرەی میدیای فەرمیی سووریا، سەردانەکە کۆتایی بە دەیەیەک لە چەقبەستوویی سیاسیی نێوان سعودیە و سووریا دەهێنێت. دیبلۆماتە سعودییەکە لەگەڵ بەشار ئەسەد، سەرۆککۆماری سووریا کۆبووەتەوە.

 

لەدوای هەوڵەکانی ئێران و سعودیە بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانیان، هەنگاوی ئاساییکردنەوەی پەیوەندییە سیاسییەکان کەوتووەتە نێوان سووریا و سعودیە، ئەمە لە کاتێکدایە سووریا بە هاوپەیمانی ئێران دەناسێنرێت.

 

ئەم سەردانەی وەزیری دەرەوەی سعودیە، چەند رۆژێک لە دوای سەردانی فەیسەڵ میقداد، وەزیری دەرەوەی سووریا دێت بۆ سعودیە و دوای کۆبوونەوەی وڵاتانی عەرەبیش دێت کە تێیدا پرسی گەڕاندنەوەی سووریا بۆ کۆمکاری عەرەبی تاوتوێ کرا. 

 

رۆژی 12ـی نیسان، فەیسەڵ میقداد، وەزیری دەرەوەی سووریا سەردانی جەدەی کرد، ئەوەش بووە یەکەم سەردانی وەزیرەکەی سووریا بۆ سعودیە لە 12 ساڵی رابردوودا. 

 

رۆژی 14ـی نیسانی 2023، شەش وڵاتەکەی ئەنجوومەنی هاریکاریی کەنداو (بەحرەین، کوەیت، عومان، قەتەر، سعودیە و ئیمارات) و هەریەکە لە عێراق، میسر و ئوردن لەسەر بانگهێشتی سعودیە لە جەدە کۆبوونەوە. نۆ وڵاتەکەی ئەندام لە کۆمکاری عەرەبی جەختیان لە "گرنگیی هەبوونی رۆڵی پێشەنگی عەرەبی لە هەوڵەکانی کۆتاییهێنان" بە قەیرانی سووریا کردەوە. هاوکات، تاوتوێی گەڕاندنەوەی سووریایان "بۆ باوەشی وڵاتە عەرەبییەکان"کرد. 

 

 

لەدوای بەهاری عەرەبی، چەندین وڵاتی عەرەبی پەیوەندییە سیاسی و دیپلۆماسییەکانیان لەگەڵ سعودیە پچڕاند، بە گوتەی حکومەتی سووریا، بەشێکی ئەو وڵاتانە پشتیوانییان لە ئۆپۆزیسیۆنەکانی نێوخۆی سووریا دەکرد تاوەکو دژی حکومەتەکەی بەشار ئەسەر، سەرۆککۆماری سووریا بجەنگن.

 

دوای ئەوەی کە حکومەتی سووریا بەشێکی زۆری خاکەکەی بە پشتیوانیی ئێران و رووسیا کۆنترۆڵکردەوە، بەرەوپێشچوون لە پەیوەندییەکانی سووریا لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە بەدی دەکرێت.

 

ئیماراتی عەرەبی کە کۆتایی ساڵی 2018، پەیوەندییەکانی لەگەڵ سووریا ئاساییکردەوە؛ لەو کاتەوە هەوڵی گەڕانەوەی سووریا بۆ کۆنکاری عەرەبی دەدات.

 

 

ئەو بوومەلەرزەیەی کە 6ـی شوباتی ئەمساڵ رۆژئاوا و باکووری کوردستان (سووریا و تورکیا)ی گرتەوە، بووە خاڵی وەرچەرخان لە پەیوەندییەکانی سووریا و وڵاتانی دەرەوەدا. سەرەڕای ئەوەی بەشێکی وڵاتانی ناوچەکە و ئەسەدیش لە ماوەی چەندین ساڵی رابردوودا هیچ پەیوەندییەکیان نەبەستووە، دوای بوومەلەرزەکە پەیوەندییان بەستەوە و هاوکاریی مرۆییش لە لەلایەن ئەو وڵاتانەی کە دەیەیەکە کێشمەکێشیان لەگەڵ سووریادا هەیە، گەیێندرایە سووریا. 

 

رۆژی دووشەممە 20ـی شوباتی 2023، بەشار ئەسەد دوای 12 ساڵ کۆتایی بە بنەبەستی سیاسیی وڵاتاکەی لەگەڵ ئەو وڵاتانەی کە دوای بەهاری عەرەبی ساڵی 2011 دژی وەستانەوە یان پشتیوانیان نەکرد هێنا و بە سەردانێک گەیشتە عومان و لەگەڵ سوڵتان هەیسەم بن تارق، سوڵتانی عومان کۆبووەوە. دواتر ئەسەد سەردانی ئیماراتیشی کرد.

 

رۆژی 15ـی نیسانی 2023، فەیسەڵ میقداد، وەزیری دەرەوەی سووریا سەردانی جەزائیری کرد و لەگەڵ ئەحمەد عەتەف، وەزیری دەرەوەی جەزائیر کۆبووەوە. ئەمڕۆش، فەیسەڵ میقداد بە سەردانێکی سێ رۆژە گەیشتە توونس و لەگەڵ نەبیل عەمار، وەزیری دەرەوی توونس کۆبووەوە.

 

ئەمە لە کاتێکدایە رۆژی 14ـی نیسانی 2023، قەیس سەعید، سەرۆکی توونس رایگەیاند، کە دەرگا بۆ سووریا واڵایە تاوەکو جارێکی دیکە بالێۆزخانە لە توونس بکاتەوە.

 

هەموو ئەمانە خاڵی وەرچەرخانن بۆ سووریا؛ تاوەکو پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە ئاسایی بکاتەوە.

 

سووریا لە ساڵی 2011 لەدوای دەستپێکردنی شەڕی نێوخۆی وڵاتەکە لە کۆمکاری عەرەبی دوورخراوەتەوە. 

بڕیارە کۆبوونەوەی داهاتووی کۆمکارەکە لە 5ی مانگی داهاتوو بکرێت و تێیدا بڕیار لە چارەنووسی کورسییەکەی سووریا بدرێت. دوای ئەوە کۆمکارەکە لە 19ـی ئایار کۆدەبێتەوە.