Hewlêr (Rûdaw) - Senatorên Amerîkî Elizabeth Warren û Joe Wilson nameyek ji îdareya Amerîkayê re şand û tê de xwest ku dorpêçên li ser Sûriyeyê piştî rûxîna desthilata Beşar Esed ji nû ve binirxîne.
Senatoran hişyarî dan ku berdewamkirina dorpêçan dikare armancên ewlehiya neteweyî ya Amerîkayê lawaz bike û astengiyê bixe pêşiya avakirina Sûriyeyê.
Di nameya ku 20ê Adarê hatiye şandin de, ji îdareya Amerîkayê ya di bin serokatiya Donald Trump de tê xwestin ku "qedexeyên berfireh an qedexeyên dorpêçan ên ji dema berê" yên ku di serî de li dijî rejîma Esed bûn, bêne guhertin.
"Dikare rêya aramiya Sûriyeyê asteng bike"
Senatoran hişyarî dan ku "berdewamkirina dorpêçan dê rêya aramiya Sûriyeyê asteng bike" û dikare "koçberiyên nû teşwîq bike an girêdayîbûna bi bazirganiya madeyên hişbir û şandina wan ve xurt bike" û di heman demê de dikare pêvajoya avakirinê jî asteng bike.
Senatoran her wiha diyar kir ku "her biserneketinke Amerîkayê ya di vê mijarê de" dikare ji aliyê Îran û Rûsyayê ve were îstismarkirin.
Destpêka Kanûna Pêşîn a 2024an, komên çekdar ên mixalif di bin serkêşiya Heyeta Tehrîr El-Şamê (HTŞ) de rejîma Esed rûxand.
Serokê HTŞyê Ehmed Şerê ku dawiya Kanûna Paşîn wekî Serokê Demkî yê Sûriyeyê hat destnîşankirin soz da ku dê "hikûmeteke derbasbûnê ya berfireh" ava bike.
Ehmed Şer hewl da welêt ji bo veberhênanên biyanî veke û dorpêçan rake.
Bi rûxîna Esed re, Warren û Wilson ji îdareya Trump re pêşniyar kir ku "tedbîrên kevin ên wekî qedexeyên berfireh ên li ser xizmet û veberhênanan û astengiyên din ên ku bandorê li seranserê welêt dikin rake an jî biguherîne."
Senatoran her wiha xwest ku beriya her guherîneke di dorpêç an kontrolên şandinê de, "nexşerêyek" were amadekirin ku kiryarên taybet ên ji serkirdayetiya nû ya Sûriyeyê tên xwestin tê de werin ravekirin.
Amerîka dorpêçan didomîne
Tevî rûxandina rejîma Esed, Amerîkayê heta niha gelek dorpêç domandine ku di çarçoveya Qanûna Parastina Sivîlên Sûriyeyê (Qanûna Caesar) de hatine meşandin, di nav wan de yên ku dibin armanca hikûmeta Esed, berpirsên wê û saziyên bi wê re pêwendîdar.
Ev dorpêç ji ber ku bi reformên siyasî û mafên mirovan ên Sûriyeyê ve girêdayî ne, hîna jî berdewam dikin.
Qanûna Caesar ku sala 2019an ketiye meriyetê, bi taybetî ji bo ku Hikûmeta Sûriyeyê dev ji binpêkirina mafên mirovan berde û beşdarî çareseriya siyasî bibe, armanca zextlêkirinê dişopand.
Tevî ku Kanûna Paşîn a 2025an hinek rêziknameya demkî wek Lîsansa Giştî 24 ku rê dide hinek danûstandinên alîkariya mirovî, hatine kirin jî, dorpêçên Amerîkayê bi piranî di meriyetê de dimînin.
Amerîkayê HTŞ di Gulana 2018an de wekî rêxistineke terorê destnîşan kir
Warren û Wilson di nameya xwe ya 20ê Adarê de her wiha pêşniyar dikin dema ku îdareya Trump "desthilata piştgiriya madî binirxîne da ku bandorên neyînî yên li ser alîkarî û avakirinê ku ji destnîşankirina Heyeta Tehrîr El-Şam wekî Rêxistina Terorê ya Biyanî (FTO) ji aliyê Wezareta Karên Derve ve peyda bûne çareser bike.
Divê gefên terorê yên derdikevin bi dorpêçên armanckirin werin destnîşankirin."
HTŞ ku bi giranî li herêma Îdlibê çalak e, sala 2017an ji Cephet Nusrayê ya girêdayî El Qaîdeyê derket holê.
Amerîkayê wekî beşek ji hewldaneke berfirehtir a ji bo astengkirina fînanskirina terorê û çalakiyên wê yên global, di Gulana 2018an de bi fermî HTŞ wekî rêxistina terorê destnîşan kir.
"Dikare komên tundrew ên li Sûriyeyê xurt bike"
Senatoran îdia kir ku di ber çavre derbaskirina dorpêçên Amerîkayê yên li ser Sûriyeyê "dikare destûrê bide ku saziyên taybet û giştî yên zêdetir beşdarî avakirinê û alîkariya mirovî bibin", lê berdewamkirina dorpêçan "dikare komên tundrew li Sûriyeyê xurt bike."
Senatoran tekez kir ku bicihkirina van guherînan di demeke nêzîk de "dikare girîng be da ku zererê li berjewendiyên Amerîkayê neke û alîkariyê bide gelê Sûriyeyê ku piştî çewisandina çendîn salan a desthilata zordar, paşerojeke baştir ava bike."
Warren û Wilson her wiha vê yekê jî destnîşan kir ku parastina komên kemîne yên li Sûriyeyê û avakirina Sûriyeyê, di berjewendiya neteweyî ya Amerîkayê de ye.
Şîrove
Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî
Şîroveyekê binivîse