کۆنگرەی رۆژنامەڤانیی فەهمی بورهان، سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان و رەوەند مەلا مەحموود، لێپرسراوی مەڵبەندی کەرکووکی یەکێتی
رووداو دیجیتاڵ
سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، "حکومەتەکانی عێراق ویستی چارەسەرکردنی کێشەی یەک دۆنم زەویی جووتیارانی کەرکووکیشیان نییە." بە گوتەی ئەو بەرپرسە، کێشەکان لە کەرکووک سیاسین و یاسایی نین.
ئەمڕۆ دووشەممە 10-06-2024 فەهمی بورهان، سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان سەردانی مەڵبەندی کەرکووکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی کرد و لەگەڵ رەوەند مەلا مەحموود، لێپرسراوی مەڵبەندەکە کۆبووەوە.
دوای کۆبوونەوەکە، فەهمی بورهان لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیدا باسی لە پرسی زەویی "داگیرکراو"ی جووتیارانی کوردی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان کرد و رایگەیاند، "کۆبوونەوەمان لەگەڵ پارتی، کۆمەڵ، یەکگرتوو، گۆڕان و سەرجەم هێزە کوردستانییەکانی شاری کەرکووک دەبێت."
سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان لەبارەی ئامانجی سەردانەکان ئاماژەی بەوە دا، "ئامانج لێیان، قسەکردن لە دۆخی کەرکووک و ناوچە کوردستانییەکان و زەویوزاری داگیرکراوی جووتیارانی کوردە."
لەدوای ساڵی 1975ـەوە زیاتر لە 400 هەزار دۆنم زەویی کشتوکاڵیی کورد و تورکمان لە کەرکووک دەستیان بەسەردا گیراوە، داگیرکراون و کراون بەناوی وەزارەتەکانی عێراقەوە، وەکو وەزارەتەکانی نەوت و بەرگری و دارایی و کشتوکاڵ.
"عەرەبی هاوردە ناسنامەی باری شارستانیی کەرکووکیان پێدەدرێت"
فەهمی بورهان ئاماژەی بەوە کرد، رێژەی هاتنی عەرەبی هاوردە بۆ گەڕەکەکانی کەرکووک بە شێوەیەکی "چاوەڕوان نەکراو" زیادی کردووە و "پێمان وایە تاوەکو ئەو کاتەی مادەی 140 جێبەجێ دەکرێت، هەر هەنگاوێک بۆ گۆڕینی دیموگرافیای ئەم شارە، لە دەرەوەی دەستوورە و بەشێک نییە لە رێنوێنییە یاساییەکان."
بە گوتەی سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان، چەندین بەڵگە بەردەستن کە ناسنامەی باری شارستانیی عەرەبی هاوردە بۆ شاری کەرکووک دەگۆڕدرێت، کە ئەمەش پێچەوانەی بنەماکانی مادەی 140ی دەستوورە.
وەکو فەهمی بورهان ئاماژەی بەوە دا لە دیالە، سەلاحەدین و نێوەڕاست و خوارووی عێراقەوە عەرەبی هاوردە دەهێندرێتە کەرکووک و گەڕەکی نوێیان بۆ دروست دەکرێت، "کە خزمەتگوزارییان باشتر لەو گەڕەکانە پێشکێش دەکرێت کە سەدان ساڵە خەڵکی ئەم شارە تێیدا ژیاون؛ ئەگەر ئەمە تەعریب نەبێت ناوی چییە."
بەپێی دەستووری عێراق کە ساڵی 2005 بە زۆرینەی دەنگی خەڵکی عێراق پەسند کرا، دەبووایە تاوەکو 31-12-2007 مادەی 140 جێبەجێ بکرێت، کە لە سێ قۆناخی ئاساییکردنەوە و سەرژمێری و گشتپرسی پێکدێت، بەڵام دوای زیاتر لە 18 ساڵ تەنیا بەشێکی قۆناخی یەکەمی ماددەکە جێبەجێ کراوە.
"عێراق ویستی چارەسەرکردنی کێشەی یەک دۆنم زەویشی نییە"
لە ساڵی 2012 پڕۆژەیاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی بەعس دەرچوو و بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی لیژنەی کاروباری باکووریش، ژمارە 29ی ساڵی 2012 دەرچوو، بە هۆکاری سیاسی جێبەجێ نەکران.
فەهمی بورهان پێیوایە، "بە شێوەیەکی گشتی، حکومەتەکانی عێراقی، ویستێکی روونیان بۆ چارەسەرکردنی کێشەی یەک دۆنم زەویی کورد نییە. بە یەک بڕیار، لە ناوچەیەکی سەر بە شاری کەرکووک (کورسە)، 1400 دۆنم زەویی کورد، وەکو قەرەبوو دراوەتە برایەکی عەرەب. مافی خۆمانە ئێمە وەکو کورد نیگەران بین."
"کێشەکان سیاسین نەک یاسایی"
سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان گوتی، تاوەکو ئێستا کێشەی زەویوزاری گوندەکان لە کەرکووک تەنیا چارەسەری کاتییان بۆ کراوە و پێویستە چارەسەری بنەڕەتییان بۆ بدۆزرێتەوە.
فەهمی بورهان ئەوەشی خستەڕوو، "ئێمە یەک کێشەی یاساییمان لە کەرکووک نییە، بەڵکو سەرجەم کێشەکان سیاسین. کاکەییەکان سەدان ساڵ لە ناوچەی داقووق ژیاون، ئێستا عەرەبێکی هاوردە بە کامە حەق پێیان دەڵێت، [خەڵکی ئەو ناوچەیە نین] ئەگەر ئەمە مەسەلەیەکی سیاسی نەبێت."
وەکو فەهمی بورهان ئاماژەی پێدا، دەیانەوێت لە کۆبوونەوەکاندا ئەوە رابگەیێنن، "وەکو حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆی هێزە سیاسییە کوردستانییەکان لە شاری کەرکووک و ناوچە کوردستانییەکان، مادەی 140ی دەستوورمان بیر نەچووەتەوە و ئەم مەسەلەیە پرسێکی سەرەکییە بۆ ئێمە."
زیاتر لە پێنج مانگ بەسەر هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووکدا تێدەپەڕێت، بەڵام دوای دەستوەردانی راستەوخۆی سەرۆکوەزیرانی عێراق و سێ جار کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە براوەکانی هەڵبژاردن، هێشتا ئەنجوومەنی پارێزگاکە کۆنەبووەتەوە.
فەهمی بورهان دەڵێت، "لە کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە سیاسییە کوردستانییەکان، ئومێد دەکەین هەموو هێزەکان، بەتایبەتی یەکێتی و پارتی بۆ پێکهێنانی حکومەتی خۆجێیی شارەکە جدیتر بن، خەڵک لە دۆخەکە نیگەرانن."
سەرۆکی دەستەی گشتیی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوەش کرد، پلانیان هەیە، دوای سەردانیکردنی سەرجەم لایەنە سیاسییەکان لە شاری کەرکووک، وەکو حکومەتی هەرێمی کوردستان کۆبوونەوەیەکی هاوبەش لەگەڵ کۆی هێز و لایەنەکان بکەن.
هاوکات لە کۆنگرە رۆژنامەڤانییەکەدا رەوەند مەلا مەحموود لەبارەی هۆکاری دواخرانی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێیی لە پارێزگاکە رایگەیاند، "ئەجێندایەکی دەرەکی گوشار دەخاتە سەر هەندێک نەتەوە کە تاوەکو ئێستا نەیانتوانیوە بێنە سەر مێزی گفتوگۆ بۆئەوەی قسەی خۆیان بکەن."
رەوەند مەلا مەحموود ئاماژەی بەوەش کرد، "ئێمە وەکو یەکێتی باوەڕمان بە گۆڕانکاری هەیە و باوەڕمان بەوە هەیە کە پێویستە سەرجەم نەتەوەکان بەشدار بن لە پێکهێنانی حکومەتی [خۆجێییی] شاری کەرکووک."
ئەنجوومەنى پارێزگاى کەرکووک 16 کورسیی هەیە، یەکێتى زۆرترین کورسیی بەدەستهێناوە و خاوەنی پێنج کورسییە، پارتى دوو کورسی ئەو ئەنجوومەنەى بەدەستهێناوە، فراکسیۆنە عەرەبییەکان کە هاوپەیمانێتییەکیان پێکهێناوە 6 کورسی، تورکمان دوو کورسی و کریستیانەکان یەک کورسیی کۆتایان هەیە.
بڕیارە دوای جەژنی قوربان دووبارە کۆبوونەوەی محەممەد شیاع سوودانی لەگەڵ لایەنە براوەکانی کەرکووک بکرێت، بۆ ئەوەی کێشەکانی بەردەم پێکهێنانی حکومەتی خۆجێیی چارەسەر بکرێن.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ