Di nava civaka Kurd de, em gelek caran dibihîzin ku ciwanên me potansiyeleke mezin hene. Lê belê gava em li cîhanê dinêrin, em kêm kêm dibînin ku Kurd di warên wekî bazirganî, teknolojî, muzîk, lîstikvaniyê, senaryonûsî û gelek qadên din de bibin stêrkên cîhanî.
Çima ev yek wisa ye? Hin kes dibêjin sedem nebûna dewleteke Kurdan e lê gelo ev arguman rast e? Di nav diasporaya Kurd de, bi milyonan kes li welatên Ewropayê, Amerîkayê û cihên din dijîn, bi derfetên mezin lê dîsa jî em talentên asta cîhanê zêde nabînin. Wê çaxê pirsgirêk li ku ye û em dikarin çi bikin?
Afirînerî û nûjenî: Kêmasiyeke dîtbar
Kurd bi dîrokeke dewlemend û çandeke kûr têne nasîn lê di cîhana nûjen de ev dewlemendî kêm kêm di afirîneriyê de xuya dike. Di warê teknolojîyê de, em nabînin ku şîrketên wekî Google an Apple ji aliyê Kurdekî ve bêne damezrandin.
Di muzîkê de, her çend hunermendên me yên hêja hebin jî em kêm kêm dibînin ku stranbêjekî Kurd li ser sehneyên navneteweyî bibe navdar. Di sînemayê de jî çend senaryonûs an lîstikvanên Kurd hene ku li Hollywoodê yan cihên din ên mezin têne naskirin? Ev ne tenê kêmasiyeke piçûk e lê nîşaneyeke wê yekê ye ku em di warê nûjenî û xeyalê de paşve mane.
Hin kes dibêjin ku nebûna dewleteke Kurdan rê li ber vê yekê digire. Lê ev arguman sist e.
Gelo Yahûdiyan beriya damezrandina Îsraîlê talentên xwe yên cîhanî çawa derxistin holê? Gelo Hindiyên ku li derveyî welatê xwe dijîn, çawa bûne serokên şîrketên mezin ên wekî Microsoft û Google? Diasporaya Kurd li cîhanê bi qasî 2-3 milyon kes e, bi gihîştina perwerdehiyê, teknolojîyê û azadiyê lê em hîn jî nikarin wê potansiyelê veguherînin serkeftinên mezin.
Sedem çi ne?
Yek ji sedemên sereke, perwerdehiya me ye ku kêm kêm balê dikişîne ser afirînerî û ramana nûjen. Li gelek cihan, zarokên Kurd di sîstemên perwerdehiyê de tên perwerdekirin ku zêde li ser ezberê disekinin, ne li ser pirsînê û ceribandina tiştên nû.
Ya duyemîn, em kêm kêm ciwanên xwe teşwîq dikin ku rîskê bigirin. Di civaka me de, pir caran serkeftin tenê di pîşeyên kevneşopî yên wekî doktorî an endezyariyê de tê dîtin lê ne di qadên hunerî an teknolojîk ên ku xeyal û wêrekî dixwazin. Ya sêyemîn jî nebûna platformên navneteweyî ye ku ciwanên Kurd bikarin xwe li ser cîhanê bidin naskirin.
Çi dikare bibe çareserî?
Ji bo ku em talentên Kurd di qadên cîhanî de bibînin, divê em gavên pratîkî bavêjin:
1. Afirîner: Divê em li dibistan û malan zarokan hînî ramana nûjen û çareserkirina pirsgirêkan bikin. Wekî mînak, bernameyên kodkirinê yan hunerê dikarin xeyala ciwanan geş bikin.
2. Piştgiriya rîskê: Divê em ciwanên ku dixwazin rêyên nû biceribînin, çi di bazirganiyê de çi di hunerê de, teşwîq bikin û ji wan re bibin alîkar, ne ku wan şermezar bikin.
3. Platformên navneteweyî: Pêwîst e em torên xurt di nav diasporayê de ava bikin ku ciwanên Kurd bi derfetên mezin ve girêbidin—wekî festîvalên fîlman, pêşbaziyên teknolojîk, an sehneyên muzîkê yên cîhanî.
4. Serkeftî: Divê em kesên Kurd ên ku di qadên cuda de bi ser ketine (wekî Nadîa Murad an hunermendên navdar) wekî mînak nîşan bidin da ku ciwanan îlhamê bigirin.
Xelasî
Potansiyela ciwanên Kurd bêdawî ye lê ew potansiyel hewceyê teşwîqê, derfetan û baweriyê ye.
Nebûna dewleteke Kurdan ne sedem e lê neberhevkirina derfetan pirsgirêk e. Ger em dixwazin di cîhana nûjen de Kurd wekî afirînerên mezin bêne naskirin, divê em ji îro dest pê bikin—bi perwerdehiyê, bi wêrekiyê û bi xebatê.
Ciwanên Kurd ne tenê xwedî çandeke dewlemend in lê dikarin bibin xwedî paşerojeke geş jî. Îro em çiqas bi xeyal bin, sibê em ê bi qasî wê serkeftî bin.
(Nivîs bi tevahî ji fikr û ramanên nivîskar pêk tê. Tora Medyayî ya Rûdawê tenê nivîsê diweşîne.)
Şîrove
Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî
Şîroveyekê binivîse