Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Bölgesi’nde son dört yılda yaşanan ekonomik krizin etkisiyle hayvancılık sektörü tekrar canlandı.
Bağdat’ın 2014 yılında Kürdistan Bölgesi’nin bütçesini kesmesi, petrol fiyatlarının düşmesi ve IŞİD’le yaşanan savaştan dolayı Kürdistan’daki bir çok proje durduruldu.
Kaynak gerektiren projelerin durması ile birlikte tarım ve hayvancılık gibi sektörlerde canlanma başladı.
Tarım Bakanlığı verilerine göre, 2013 yılında 57 adet koyun ve keçi besleme, 47 adet süt ineği besleme ve 40 adet dana ve kuzu besleme projesi yürütülüyordu.
2017 yılında koyun ve keçi besleme projesi 70, süt ineği besleme 64 ve dana ve kuzu besleme proje sayısı da 49’a ulaştı. Bu rakam Tarım Bakanlığı’nın izni dışında yürütülen yüzlerce küçük projeyi kapsamıyor.
Hayvancılık sektöründeki canlanmanın etkisiyle daha önce 33 bin ton üretilen kırmızı et oranı 108 bin tona, 168 bin ton olan süt üretim oranı ise 270 bin tona ulaştı.
Tarım ve Su Kaynakları Bakanı Hayvancılık Birimi Sorumlusu Ramazan Muhammed, “Ekonomik kriz ve işsizlikten dolayı bir çok kişi hayvancılık yapmaya başladı. Özellikle dana ve kuzu besiciliği ile süt ineği besleme alanında ciddi artış var. Bundan dolayı son dört yılda kırmızı et üretiminde yüzde 69, süt üretiminde ise yüzde 38 artış yaşandı” dedi.
Tarım Bakanlığı verilerine göre, bakanlıktan izin almayan projelerin sayısı izin alan projelerin sayısından daha çok. Bakanlık işsizlikten dolayı izin almadan yürütülen projelerin uygulanmasında bir engel çıkarmıyor.
Hayvancılık yapacak kimselerin yapacağı çiftliklerin köy merkezi ve ana caddelere 500 metre uzakta olması gerekiyor. Ancak yatırımcıların çoğu projelerini köy merkezinde kurmuş.
Tarım Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl resmi olarak 135 bin 681 canlı hayvan ve 670 ton kırmızı et ithal edildi.
Ramazan Muhammed konu ile ilgili, “Hayvan tedarikinin kolaylaşması da insanların hayvancılık yapmasında etkili oldu. Çünkü şimdi bazı şirket ve tüccarlar hayvan ithal ediyor. Halk beslemek için alıyor ve sonra daha iyi bir kazançla satıyor” ifadelerini kullandı.
Ancak sektördeki canlanmaya rağmen et ve süt üretimi iç piyasadaki ihtiyacı karşılayacak oranda değil.
Muhammed, “Uygulanan projeler iç piyasadaki ihtiyacın yüzde 50’sini karşılıyor. İç piyasadaki ihtiyaç ve fiyat dengesinden dolayı illerin ihtiyacına göre projelere izin veriyoruz” diye konuştu.
Kesnezan nahiyesinin Kani Şaverdi köyünde proje kapsamında 250 dana besleyen Mehdit Osman, “Şimdi bir çok kişi hayvancılık yapmaya başladı. Bir çok köyde besicilik projeleri yürütülüyor” dedi.
Daha önce yerli dana beslediklerini söyleyen Osman, şu anda Gürcistan, Brezilye, Romanya, Türkiye ve İran danaları beslediklerini belirtti.
Erbil’de hayvan pazarında tüccarlık yapan Ömer Heme Baboli, “Koyun daha çok Suriye’den ithal ediliyor. Kilolu hayvanlar pazarda satılıyor. Zayıf olanları da beslemek için alıyorlar. Kilo aldıktan sonra tekrar pazara getirip satıyorlar. Büyük baş hayvan da Gurcistan, Romanya, Brezilya, Uruguay, Türkiye ve İran’dan ithal ediliyor” ifadelerini kullandı.
Müteahhit, Doktor, mühendis ve iş insanlarının hayvancılık sektörüne yöneldiğini kaydeden Baboli, söz konusu kişilerin köyde yaşayan kimselerle ortak bir şekilde hayvancılık yaptığını ifade etti.
Baboli, “TL ve Tümen’in değer kaybetmesi hayvan ithalatına büyük bir oranda etkiledi. Türkiye’den kaçak bir şekilde hayvan getiriliyor. İran’dan da getiriliyor. Ancak İran sınırdaki denetimleri sıklaştırdığı için biraz zor getirtiliyor” diye konuştu.
Kürdistan Tarım ve Su Kaynakları Bakanlığı, yaşanan ekonomik kriz ve kaynak yokluğundan dolayı 3 yıldır hayvan sayımını yapamadı. Bakanlık verilerine göre, Kürdistan Bölgesi’nde 2015 yılında 4 milyon 336 bin 825 koyun ve 260 bin 119 büyük baş olmak üzere toplam 4 milyon 696 bin 944 hayvan bulunuyordu.
Kürdistan Bölgesi’nde hayvan sayısı bakımından Süleymaniye birinci sırada yer alıyor. Süleymaniye Tarım Müdürlüğü verilerine göre, son 4 yıl içinde kentteki küçük baş hayvan sayısında yüzde 25, küçük baş hayvan sayısında ise yüzde 17 artış yaşandı.
Süleymaniye Hayvancılık İdaresi Sorumlusu Şevket Aziz, “Yaşanan ekonomik krizden dolayı bir çok kişi hayvancılık yapmak için köyüne döndü. Bundan dolayı Süleymaniye’deki hayvan sayısında artış yaşandı” dedi.
Süleymaniye’de bir milyon 800 bin koyun ve 180 bin büyük baş hayvan olduğunu belirten Aziz, “Irak planlama verilerine göre, Süleymaniye Irak genelinde de hayvancılık sektöründe birinci” ifadelerini kullandı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın