Panorama jiyana Simkoyê Şikak

22-06-2014
Rudaw
Rudaw
A+ A-

 

Hewlêr (Rûdaw)- 84 sal berê yek ji rêberên serhildan û tevgera rizgariya kurd û Kurdistanê bi navê Îsmayîl Axayê Şikak (Simkoyê Şikak) li bajarê Şino yê Rojhilatê Kurdistanê di encama komployeke rêjîma şahî yaw ê demê ya Îranê de canê xwe ji dest da.

*Simkoyê Şikak yan Simayîl Axayê Şikak kurê Mihemed Axa kurê Elî Xanê kurê Simayil Axa ye.


*Sala 1887an Simko li Kela Çariyê li Selmasa Rojhilatê Kurdistanê ji dayik bû ku Şikanên Evdoyi ne.


*Ji berê ve Kela bi navê Simayîl Axa li Nazliya Urmiye ji xwe re ava kiribûn.


*Cewer Axayê Şikak sala 1905an li Tewrêzê hat kuştin lewra Simayîl Axa soz da riya wî ya şerê li dijî hikûmetê berdewam bike.


*Simko roja 30ê gulana sala 1907an şerekî giran li dijî hikûmeta Îranê destpêkir.


*Ji Rûsiyan xwest da ku mafên Kurdan yên netewî bipejirîne heya ku li dijî Osmaniya alîkariya wan bike.


*Şerê tayifî nedikir û şerê wî tenê netewî bû.


*Hejmara çekdarên wî carna gihiştiye 20 hezar kesan.


*Hewl dida hemû hozên Kurdan bi hev re yek bigirin da ku Kurdistana mezin ava bikin.


*Serhildana Simkoyê Şikak nêzî 25 salan dom kir.


*Piştî şerê cîhanê yê yekem nêzîkî %50 ji axa Rojhilatê Kurdistanê kontrol kir.


*Tevî ku ji malbata Axayan bû lê baweriya wî bi sîstema feodalîzmê tine bû.


*Digot dibe Kurdistran ava bibe pişt re xelk biryarê dide kî desthilatdar be.


*Ji şerên mezinên wî şerê Urmiye, şerê Gulmanxaneyê, Miyanduaw, Şekeryaz, Sarî Tac, Azadkirina Mehabadê û şerê Kela Çariyê ne.


*Dema ku Ermeniyan xwest Urmiye bibe axa Ermenistanê, Simko gelek şer bi wan re kirin.


*Şerê Çariyê weke mezintirîn şerê Simko tê binavkirin.


*Şervanên Simko li Mehabadê 600 çekdarên hikûmetê kuştin.


*Piştî ku Kela Çariyê dikeve destê hêzên Îranê de, Simko û 1000 çekdarên xwe derbazî Bakurê Kurdistanê bûn û Artêşa Tirkiyê çek ji wan wergirtin.


*Sala 1925`an Simko vedigere Rojhilatê Kurdistanê û car din xebata xwe dimeşîne û heman salê Riza Şay çû serdana wî.


*Simko bi çekdarên xwe re pêşwazî ji Riza Şa kir.


*Piştî ku Şa vegeriya Tehranê, Simko got ew mêvan bû lewra min ew nekuşt lê ewê min bikuje.


*Roja 21ê Hezîrana sala 1930an Simkoyê Şikak bi biryara Şa li bajarê Şino yê nêzîkî Urmiyê li Rojhilatê Kurdistanê bi terajediya ku Riza Şa jê re pilan kir, hat kuştin.

Şîrove

Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî

Şîroveyekê binivîse

Pêwîst
Pêwîst