Foto: Amerika Birleşik Devletleri'nin Tennessee eyaletindeki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı’nda bulunan Frontier
Tennessee (Rûdaw) – Amerika Birleşik Devletleri'nin Tennessee eyaletindeki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı’nda bulunan Frontier dünyanın büyük ve en hızlı bilgisayarı olarak kabul ediliyor.
Namo Abdulla’nın sunduğu Next'in bu bölümünde Tennessee'deki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda bulunan Frontier’yı konu alıyoruz.
Rûdaw’a konuşan Oak Ridge Ulusal laboratuvarında Bilim Direktörü Bronson Messer, “Bu dünyanın en hızlı süper bilgisayarı. İnsanoğlunun şimdiye kadar yaptığı en hızlı makine. Bu etkileyici bir bilimsel başarıdır. Bu bilgisayarın kapasitesi sıradan bir bilgisayarınkinden en az bir milyar kat daha fazladır. Saniyede iki kentilyon hesaplama yapabiliyor. Kentilyondan on sekiz sıfır vardır. Bu makinenin yapabildiğini yapmak için aynı anda iki Kentilyon insanın birlikte çalışması gerekiyor. Yani, eğer dünya nüfusunun tamamı birlikte çalışsaydı, bu bilgisayarın saniyeler içinde yaptığını yapmak onlarca yıl alırdı” dedi.
Bilgisayar hakkında da bilgi veren Messer, “Bu çok güzel bir soru ve benim için cevaplaması zor bir soru. Çünkü sürekli makine üzerinde çalışıyoruz. Aynı zamanda bir sonraki bilgisayar üzerinde de çalışıyoruz. Yüz milyonca dolarlık olduğunu söyleyebilirim. Merkezde çalışan ve bir sonraki yeni bilgisayarı oluşturmak ve mevcut bilgisayarı çalıştırmak için çalışan insanların maliyeti de dahil olmak üzere toplamı hakkında bir rakam vermek zor ama, yıllık bütçemiz iki yüz milyon dolardır.
Güçlü bilgisayarların son zamanlarda kripto para üetiminde kullandığı için güçlü ekran kartlarına ve güçlü işlemcilere talep giderek artıyor. Öyle ki son yıllarda Nvidia gibi şirketlerin büyüme oranı gözle görülür şekilde arttı.
Bronson Messer, Frontier’in bu amaçla kullanılıp kullanılmadığına dair şunları söyledi:
“Emin olmak için kontrol etmeye devam ediyoruz. Ve dürüst olmak gerekirse, bu makineyle gerçekte ne kadar Bitcoin kazanabileceğinizi bilmiyorum. Dört yıl önce, bu bilgisayardakine benzer hızlı GPU'lar kripto para birimleri oluşturmak için kullanılıyordu. Ama bunun ötesine geçtiler. Artık bu amaç için FPGA adı verilen özel işlemciler geliştirildi ve kripto oluşturmaya daha uygundur. Yani aslında bu iş için en iyi cihaz bu olmayabilir. Bu da aslında GPU'ların neden bazı şeyler için iyi olduğunu, bazıları için ise pek iyi olmadığını açıklıyor.”
Bilgisayarı ihtiyacı olan herkes kullanabiliyor, bunun için bir proje taslağı ve ihtiyacınızın olup olmadığını kanıtlayan bir planınınz olması gerekiyor.
Duke Üniversitesi Tıp Profesörü Dr. Anuj J Kapadia, Frontier üzerinde bir çalışma yürütüyor.
Rûdaw’a konuşan Dr. Anuj J Kapadia, “Biz şu anda Büyük veri çağında yaşıyoruz. Her gün insan sağlığı ve alışkanlıkları hakkında birçok bilgi toplanıyor. Hastaneye veya bir muayeneye gittiğinizde sizden bir CT taraması veya MR çektirmenizi istiyorlar. Bu bilgilerin tümü analiz için mevcuttur. İnsan alışkanlıklarını biliyoruz. Kim nerede yaşıyor? Ne sıklıkla egzersiz yapıyorlar? Kirlenmiş bir yeraltı suyu kaynağının yakınında mı yaşıyorsunuz? Kirli bir bölgenin yakınında mı yaşıyorsunuz? Nasıl bir hava soluyorsunuz? Ne tür yiyecekler yiyorsunuz? Daha önce tüm bu verilerle ne yapacağımızı gerçekten bilmiyorduk. Bu verileri anlamak için üst düzey bir bilgisayara ihtiyacımız vardı. Bu verileri yorumlamak çok fazla işlem gücü gerektiriyor. Frontier bunu bizim için yapıyor. Artık mevcut çok büyük miktardaki verinin tamamını eş zamanlı olarak analize tabi tutabiliyoruz” dedi.
Frontier sayesinde kanser araştırmalarında ilerleme kaydedildiğine dair bir soruya Dr. Anuj şöyle yanıt verdi:
“NIH, Ulusal Sağlık Enstitüleri ve özellikle NCI, Ulusal Kanser Enstitüsü ile birlikte ortak projeler yürütüyoruz. Bunlar Amerika Birleşik Devletleri'nde kanser üzerine çalışan başlıca kuruluşlardır. Söz konusu kurumlar ülke çapında kanser vakaları ve kanser insidansı hakkında veri topluyorlar. Daha önce bu veriler toplandığında, bir insanın bunu manuel olarak merkezi bir veri tabanına girmesi gerekiyordu. Ekibimle birlikte tüm verileri girildiği anda otomatik olarak yorumlayan ve bunları bilgisayar tarafından daha ileri analizlere hazır hale getirecek şekilde standartlaştıran bir bilgisayar programı üzerinde çalışıyoruz. Bu çalışma bize yaklaşık 40 bin saat kazandırıyor. Artık ülke çapında kanser bakımı yapabiliyoruz.
Kanser tedavisi hala büyük bir sorun teşkil ediyor. Sanırım bu hepimizin heyecanla elde etmek istediği bir şey. Frontier'ı ilaç keşfi alanında kullanıyoruz. Kanseri veya belirli bir kanser türünü tedavi etmek için kullanılabilecek birçok farklı ilaç vardır. Hangi ilacın en iyi olduğunu nasıl anlarsınız? Bazı durumlarda, eğer bir ilaç şirketiyseniz, o kanseri tedavi etmek için kullanılabilecek 10 bin, 15 bin ilaç molekülünüz olabilir.
Frontier gibi bir sistem sayesinde bu listeyi beş ana husus altında toplayabiliyoruz. İlacın özelliklerine bakabilirsiniz. Mesela ne kadar etkili? Bu ilaç ne kadar stabil? İlacın yapımı için ne gerekiyor? Tüm bunları bilgisayara aktararak bir ilaç şirketinin 10 bin yerine yalnızca beş seçeneğe bakmasını sağlayabilirsiniz.
Kanser tedavisinde aday olan bu farklı ilaçlara sahip olduğunuzda pek çok farklı özelliğe sahip olabiliyorlar. Bu ilaç ne kadar etkili? Bu ilaç ne kadar stabil? İlacın yapımı için ne gerekiyor? İnşa edilebilir mi? Biliyorsunuz teorik olarak kansere çare olabilecek ilaçlar var ama bunlar gerçekten yapılabilir mi? Frontier, bu özellikleri belirlemenizi sağlar ve ardından bu 10 bin seçenek yoğun bir şekilde araştırır ve bunlardan hangisinin 5 veya 4'ünün, hatta belki de 1'inin en iyi çözüm olduğunu söyler.”
Frontier, sağlıktan eğitime, iklim değişikliği ile mücadeleden hava durumu tahminlerine, uzay biliminden ekonomiye her alanda hızlı ve detaylı bilgileri sunabiliyor.
Next’in yeni bölümünde 1 milyon dolar değerindeki Frontier bilgisayarla ilgili detayları izleyebilirsiniz.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın