Kürd opera sanatçısı Pervin Chakar Avrupa da bilinen bir sanatçı. Başta İtalya olmak üzere Avrupa’nın birçok yerinde düzenli sahne alan bir sanatçımız. Kürd sanatseverler tarafından yakından tanınan bir isim. Chakar son dönemde Kürdistan’ın bir çok şehrinden sonra Avrupa’da da konserler serisine başladı. Güçlü sesi ve tecrübesi ile Puccini, Ravel, Mozart gibi birçok opera yorumu ile Kürdçe eserleri de seslendiriyor.
Son konserini ise Paris’in en elit salonunda Paris Kürd Enstitüsü’nün desteği ile gerçekleşti. Leyla Bedirxan’ın anısına düzenlenen resital, piyano eşliğinde klasik Kürd ezgileri ve bilinen opera eserlerinin seslendirildiği bir şölen oldu. Oldukça ilgi gören konserin sonunda Kürt soprano Pervin Chakar dakikalarca ayakta alkışlandı.
Sanatçı seslendirdiği “Arix” eserini Leyla Bedirxan’a adarken konserde bu önemli şahsiyetin Erzincan depreminde büyük yardımlar yaptığı bilgisi paylaşıldı. Ülkesi Kürdistan’ı neredeyse hiç görmemiş bir sanatçımızın ülke ile kopmayan milli bağının güçlü bir tarihi bilgisi verilmiş oldu.
Bilindiği gibi son zamanlara kadar da Leyla Bedirxan’ın son yılları ve akıbeti hakkında bilgi bulunmuyordu. Mezarının Paris’te bulunması ve bu organizasyonun Leyla Bedirxan’a adanması ile bilgiler netleşmiş oldu.
Paris Kürd Enstitüsü Başkanı Kendal Nezan, konserin başında bu konu hakkında geniş bir değerlendirmede bulundu. Leyla Bedirxan’ın yaşamı, sanatı ve son yılları anlatıldı.
Leyla Bedirxan, ya da Avrupa'da kullanmayı tercih ettiği adıyla “Leila Bederkhan”, ilk modern dans sanatçısı Kürt kadındır.
Kürt tarihinde önemli bir yere sahip olan ünlü aile Bedirxanilerdendir.
Doğum tarihi tartışmalı da olsa 31 Temmuz 1903 yılı İstanbul doğumlu olan Leyla Bedirxan; Yahudi bir anne olan Avusturyalı diş doktoru Henriette Hornik ve Bedirxan ailesinden Abdulrezzak Bedirxanın kızı. Babasının sürgün edilmesi nedeniyle babasız büyüdü.
Kendisi 1908 doğumlu olduğunu söylese de, babasının 1906-1910 yıllarında Libya da sürgün olduğu biliniyordu.
Babası Kürd milli tarihinde etkin bir yere sahip olsa da kızı gibi yaşamının son yılları ve ölümü hakkı da fazla bilgimiz bulunmuyor. Aileden Ahmet Kardam’ın bu konuda yeni bir araştırma içerisinde olduğu ve kitaplaştıracağı bilgisi bu eksik kalan tarih için önemlidir.
Leyla Bedirxan daha sonra bir dönem İsviçre de yaşadı. Hindistan, İran ve Zerdüştü kültür üzerine araştırma yaptı ve eğitim aldı. Milano şehrinin La Scala salonunda 23 Ocak 1932’de dans eden ilk Kürd sanatçıdır. Şeba Kralilçesi lakabı ile sahne aldığı yazıldı.
New York Sanat Festivali döneminde 1939’da burada dans etti. Çevresinin karşı çıkmasına rağmen baleyi sürdürdü. “Kürd Prenses” olarak bilinen Leyla Bedirxan yaşamının ilerleyen yıllarında Paris’te dans eğitim okulu açarak dansı bıraktı. Leyla Bedirxan Avrupa’da bale yaptığı yıllarda tanınan bir sanatçıydı.
Çocukluğunda ailesi Mısır’a sürgün edildi. Babası Abdürrezak Bey’in ölümünden annesi Henriette Hornik ile beraber Viyana’ya taşındı. Dans eğitimini Viyana’da aldı. Viyana Operası’nda sahneye çıktı. Fransa’ya taşındıktan sonra Henri Touache ile evlendi. Bu evlilikte Nevin adını verdiği bir kızı dünyaya geldi.
Çeşitli kültürlerden ilham aldı, fakat gösterilerini Kürdçe adlandırdı. Avrupa basını ondan “Kürt Prensesi” olarak bahsetti. 26 Aralık 1986’da Fransa’nın Montauban kentinde hayatını kaybetti.
1920-1930 yıllarında Avrupa da klasik balede bilinen bir dansçı idi, Kürd klasik ezgileri ve tarihi ile birlikte sunduğu gösterirler yeni bir sistem olarak görüldü. Birçok Avrupa şehrinde gösteriler yaptı. Bunlar içinde en bilineni o yılların efsane salonu La Scala olduğunu belirtmiştik.
Sürgün olarak ailenin yaşadığı kent İstanbul'da başlayan yaşamı 14 yaşında Mısır sürgünü ile devam etmiş ve trajik biçimde Paris’te son buldu. Mezarı bile yaşamı gibi Kürdler tarafında ölümünden 38 yıl sonra ziyaret edilebildi.
Not: Paris, Saint Cloud bölgesinde bulunan aynı isimdeki mezarlıkta S bölümünde eşi Henri Jean Touache ile aynı yerde bulunuyor.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın