Rûdaw’ın Duhok’ta düzenlediği panelde bir masa etrafında bir araya gelen Şengalli taraflar Şengal Anlaşmasının teşvik edici tarafları ile önündeki siyasi ve askeri engelleri tartıştı.
Şengal’deki farklı taraflar Rûdaw’ın düzenlediği panelde bir masa etrafında bir araya gelerek Şengal Anlaşması’na ilişkin düşüncelerini paylaştı.
Duhok Valisi Ali Teter, Şengal’deki durumun normalleşmesinin Kürdistan Bölgesi ile Irak’ın yakınlaşması için önemli olduğunu söyledi.
Ali Teter, “Şengal Anlaşması Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile Irak hükümeti arasında çok hassas bir dönemde imzalanan önemli anlaşmalardan bir tanesiydi. Anlaşma uygulanması durumunda çok iyi bir başlangıç olacak ve Kürdistan Bölgesi ile Irak’ın yakınlaşmasına katkı sağlayacak. İki taraf arasındaki sorunların çözümünde anahtar bir rol oynayabilir” dedi.
Şengal Anlaşması’nın şeffaf bir şekilde uygulanmasını umut ettiğini belirten Teter, anlaşmanın 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgelerin durumunun çözülmesi içinde bir anahtar rolü oynayabileceğini ifade etti.
Teter, “Kürdistan Bölgesi Hükümeti anlaşmanın uyugulanmasını gözlemlemek için maalesef gerekli şekilde Şengal’de bulunmuyor. Elimize ulaşan raporlara göre anlaşmanın bazı maddeleri yerine getirilmiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Ezidi Miri’nin Temsilcisi: Şengal Kürdistan Bölgesi’nin bir ili olmalı
Ezidi Miri’nin Temsilcisi Cevher Ali de panelde yaptığı konuşmada, Şengal’in Kürdistan Bölgesi’ne bağlı bir ili olması gerektiğini ifade etti.
Cevher Ali, Şengal’deki sorunların temelinde “il” olmamasının yattığını kaydetti.
Irak hükümetine yönelik eleştirilerde bulunan Ali, “Irak hükümeti IŞİD saldırılarından Şengal’e sonra gerekli ilgiyi göstermedi. Sadece Kürdistan Bölgesi Şengal’le ilgilendi. Başkan Neçirvan Barzani anne ve kızlarımızı IŞİD’in elinden kurtarmak için bir ofis kurdu ve şu ana kadar IŞİD’in elinden 3 bin kişiyi kurtardı” diye konuştu.
Temsilci Ali, “Şengal’in kendine has bir önemi var. Suriye sınırında stratejik bir öneme sahip. Bundan dolayı Şengal’de hem bölgesel hem de uluslararası büyük bir çekişme yaşanıyor. Maalesef Şengal halkı da bu çekişmelerin kurbanı oldu. Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetlerinin anlaşmayı bir an önce uygulamalarını umut ediyorum. Kürdistan Bölgesi anlaşmanın hangi aşamada olduğu ile ilgili bilgi sahibi olması gerekiyor” dedi.
Şengal halkının anlaşmaya katılımının olması gerektiğini belirten Ali, Şengal’in yıkık olduğunu ve güvenliğin olmadığını kaydetti.
Ali, “Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetinden Şengal’deki meşru olmayan güçlerin çıkarılmasını ve halkın kendini güvende hissetmesi ve evine dönmesi için Irak hükümetiyle birlikte Peşmerge Güçleri’nin Şengal’e dönmesini umut ediyoruz” diye konuştu.
Irak Ulusal Güvenlik Ajansı Danışmanı: Şengal’deki silahlı grupların yüzde 80’i çekildi
Irak Ulusal Güvenlik Ajansı Danışmanı Said Elcyaşi, “Heşdi Şabi dahil Şengal’deki silahlı grupların yüzde 80’i koordinasyon halinde Şengal’den çekildi. Şengal’deki iki karargahda çekilmek için hazırlık yapıyorlar. Federal ordu kent dışındaki noktalara yerleşti” ifadelerini kullandı.
Elcyaşi, Şengal’de Ninova (Musul) polisine bağlı polis gücünün oluşturulmaya başlandığını kaydetti.
Irak Federal hükümetinin değerlendirmesine göre Şengal Anlaşması’nın uygulama çalışmalarının iyi gittiğini belirten Elcyaşi, anlaşmanın önündeki engellerle ilgili tüm taraflarla iletişim halinde olduklarını ve Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetleri arasında imzalanan anlaşmanın resmi bir belge olduğunu vurguladı.
Heyder Şeşo: Anlaşmanın detayları hakkında bilgi sahibi değiliz
Ezidhan Güçleri Konutanı Haydar Şeşo, Şengal Anlaşmasının detayları hakkında bilgi sahibi olmadıklarını ve önceki seferler olduğu gibi Şengal halkına yeni bir yönetimin zorunlu kılınmasından şikayetçi olduklarını ifade etti.
Şengal halkının görüşü alınmadan yeni bir yönetimin belirlenmemesini isteyen Şeşo, “Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümeti yetkililerini dinlediğimiz zaman Şengal halkının Irak’taki bütün halk gibi haklarına kavuştuğunu zannedersiniz. Ama gördüğümüz kadarıyla söylenenler gerçeklerden uzak” diye konuştu.
Şengal Anlaşmasına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Şeşo, sözlerine şunları ekledi:
“Şengal Anlaşmasının doğru bir şekilde uygulanması taraftarıyız. Anlaşmanın uygulanması için gerekli şekilde çalışmaların yürütüldüğü söylemi doğru değil. Gerçekte anlaşmada bir çok eksiklik var. Anlaşmaya göre Şengal’den çıkması gerektiği söylenen tarafları Irak hükümeti anlaşmanın hükümlerine aykırı bir şekilde farklı isimler altında onlarla görüşmeler yürüterek bir kez daha meydanda tutuyor.”
Şengal halkının görüşlerinin alınmasını isteyen Şeşo, Şengal’de görevlendirilecek 2 bin 500 polisin kimler olacağı ve nasıl görevlendirileceği ile ilgili bilgi sahibi olmadıklarını vurguladı.
Heso İbrahim: Özerk Yönetim Şengal Anlaşması’na karşı değil
Şengal Özerk Yönetim Başkan Yardımcısı Heso İbrahim ise, Özerk Yönetim olarak ilk başta ‘Şengal halkının görüşü olmadığını’ zannettiklerini ve bu yüzden Erbil ile Bağdat arasında imzalanan anlaşmaya karşı çıktıklarını belirtti.
Ezidi halkı ve Özerk Yönetim olarak Kürdistan Bölgesi ile Irak hükümeti arasında imzalanan anlaşmaya karşı olmadıklarını vurgulayan İbrahim, Erbil ile Bağdat arasındaki sorunların müzakere yoluyla çözülmesini istediklerini kaydetti.
Şengal’deki güvenlik durumuna değinen İbrahim, “Biz herkesten daha çok Şengal’in güvenli bir yer olmasını istiyoruz. Şengal bugün Bağdat ve her bir yerden daha güvenlidir. Kimse Şengal’in güvenli olmadığını söylemesin” dedi.
Şengal’de meşru olmayan ve anlaşmanın önünde engel olarak gösterilen güçler ile PKK’ye bağlı güçlerin kastedilmesine ilişkin İbrahim, “Şengal resmi olmayan güçlerden bizi kastediyorlar. Ancak Şengal ve Irak’ta herkesten daha resmi bir güç varsa o da biziz. Irak’ın şeref ve namusunu YBŞ, YJŞ ve Ezidhan gençleri savundu. 3 yıldır halkımıza hizmet ediyoruz” diye konuştu.
Mehma Halil: Şengal halkı KDP’ye oy verdi
Şengal Kaymakamı Mehma Halil, Şengal’in seçimle iş başına gelen mevcut yönetiminin meşru olduğunu ve güvenliğin olmamasından dolayı kente dönemediklerini söyledi.
Şengal halkının seçimlerde Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) oy verdiğine dikkat çeken Halil, yeni kaymakamın belirlenmesinde Şengal halkının iradesinin esas alınması gerektiğini vurguladı.
Şengal’de çözüm anahtarının istikrarın sağlanması ve meşru olmayan silahlı güçlerin çekilmesi olduğunu vurgulayan Halil, şöyle devam etti:
“Güvenliğin sağlanması için anlaşmayı yasal görüyoruz. Şengal halkının istediği gibi yasal bir anlaşmadır. Uluslararası toplumun güçlü bir desteği var. Anlaşmada BM Temsilcisinin olması da anlaşmaya uluslararası bir meşruiyet kazandırıyor.”
Silahlı grupların çekilmesi ve kentteki askeri duruma ilişkin değerlendirmelerde bulunan Halil, “Silahlı gruplardan bir kısmı üniformalarını çıkararak sivil kıyafet giymeye başkadı. Bayraklarını ve karargahlarını değiştirerek Şengal Dağı’na çekildiler. 74 fermandan kurtulan Şengal Dağı bugün meşru olmayan bir güç tarafından işgal edildi ve Irak devletinin gözü önünden lojistik destek sağlanıyor. Şengal halkı Kürtçe ve kısaca Şengal’de ortak yaşama engel olan ve meşrutiyeti bulunmayan PKK’nin çıkmadan kente dönmeyeceklerini söylüyor” dedi.
Kaymakam Halil, KDP’nin Şengal seçimlerinde kent meclisinde 17 sandalye kazandığını ve halkın iradesine saygı gösterilmesi gerektiğini ifade etti.
Şengal Anlaşması
Erbil ile Bağdat hükümetleri arasında Şengal konusunda varılan anlaşma gereği bölgenin güvenliğinden Bağdat sorumlu olacak. Ayrıca Heşdi Şabi ve PKK gibi örgütler Şengal’den çıkarılacak.
Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanı Reber Ahmet ve Irak Ulusal Güvenlik Müsteşar Yardımcısı Hamid Raşid Felih’in imzasını taşıyan karar metni, “Şengal’in yeniden inşası, yönetimi ve güvenliği” şeklinde üç başlıktan oluşuyor.
Şengal’de güvenlik ve istikrarın sağlanması, Şengal halkının her türlü sorununun ayasaya göre çözülmesi, göç edenlerin evlerine dönmesi ve idari ve güvenlik erklerinin yeniden örgütlendirilmesi konusunda tarafların Birleşmiş Milletler (BM) Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’ın da gözetiminde imzaladıkları anlaşmada şu maddeler yer alıyor:
1. Yönetim konusu:
- Şengal’e bağımsız bir kişi kaymakam olarak seçilecek. Seçilen kişinin yasalar karşısında herhangi bir engelinin bulunmaması esas alınacak.
- Kaymakamın belirlenmesinin ardından her iki taraf arasında kurulacak ortak komisyon tarafından bölgedeki diğer idari makamlar gözden geçirilecek.
2. Güvenlik konusu:
- Yalnızca yerel polis ve Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı ile Ulusal İstihbarat Servisi ilçenin güvenliğinden sorumludur ve diğer tüm silahlı güçler Şengal’den uzaklaştırılacak.
- İç güvenlik güçlerinin desteklenmesi amacıyla 2 bin 500 kişilik bir güvenlik gücü olşuturulacak. Bu güç içerisindeki görev dağılımı adil şekilde yapılacak ve kamplarda yaşayan göçzedelerin katılımı gözönünde bulundurulacak.
- Şengal ve çevresinde PKK ve ona bağlı güçlerin varlığına son verilecek. PKK’ye bağlı güçlerin bölgede herhangi bir rol üstlenmesine müsaade edilmeyecek.
3 - Yeniden inşa konusu:
- İlçesinin yeninden inşası için Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetleri tarafından ortak bir komisyon kurulacak, Irak ve Kürdistan Bölgesi başbakanları ile Ninova Valisi tarafından bu komisyonun düzeyi ve amaçları bellirlenecek.
- Ayrıca, idare ve güvenlik konularında alınan kararların hayata geçirilmesini yerinde denetleyecek ortak bir komisyon oluşturulacak.
BM, ABD, Almanya ve Fransa Şengal Anlaşmasını olumlu karşılarken, PKK ve Heşdi Şabi söz konusu anlaşmaya karşı çıkmıştı.
Şengal, 17 Ekim 2017’de Peşmerge Güçleri’nin çekilmesinin ardından İran’a yakınlığıyla bilinen Heşdi Şabi’nin kontrolüne geçmişti.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın