Şeyh Said’in torunu ve Şeyh Said Derneği Genel Sekreteri Felat Özsoy, Şeyh Said’in mezar yerinin belli olduğunu söyledi.
Felat Özsoy, “Şeyh Said ile birlikte toplam 48 kişi idam edildi. Ama 47 kişinin mezarı aynı yerde. Çünkü Şeyh Semsettin’in mezarını götürmüşler. Ayaklanmada daha çok kişi şehit düştü. Devletin idam kararıyla öldürülenlerin sayısı da binden fazla” dedi.
O dönem devletin kararıyla binden fazla kişinin idam edildiğini belirten Özsoy, Şeyh Said ve Abdusselam Barzani’nin iki Kürt’ün kararıyla idam edildiğini ifade etti.
Şeyh Said’in torunu Özsoy, Rûdaw Diyarbakır Temsilcisi Maşallah Dekak’ın sorularını yanıtladı.
Şeyh Said Derneği’ni ne zaman ve hangi amaçla kurdunuz?
Derneği 5 yıl önce kurduk. Amacımız Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerinin ortaya çıkarılması ve açıklığa kavuşturulmasıdır.
5 yıllık süreçte Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerinin bulunması için nerelere başvuru yaptınız?
2014-2015 ve hatta 2016 yıllarında İçişleri Bakanlığı ve Diyarbakır Valiliği ile bir kaç kez iletişime geçerek mezar yerlerinin bulunması talebinde bulunduk. İlk önce ‘tamam bakalım dediler ama mezar yerleri belli değil araştırmamız lazım’ dediler. Tabi bu resmi tartışmalar değildi. Sonra ‘Şeyh Said’in mezarının olduğu yere bir cami yapacağız’ dediler. Bazı şeyleri açıkça konuşmamız lazım. Şeyh Said ve Seidê Kurdi’nin mezar yerleri belli değil. Halid Begê Cibri, Yusuf Ziya Bey ve Seyid Abdulkadir’in mezar yerleri de belli değil. Ama bize göre Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yeri bellidir. Şeyh Said Meydanı’nda hastanenin bitişiğinde ‘Astsubay Orduevi’ diye bir yer var. Onun bitişiğindeki bahçede bulunan eski bir dut ağacının altına defnetmişler. Şeyh Said’in oğlu Şeyh Ahmet efendi yaşadığı dönemde bana, “ben o ağacın yanına gittim. Annem babamın mezarının başında Yasin okudu. O ağacın altında bana da mezar yerini gösterdiler’ dedi. O ağaç hala yaşıyor. 4-5 yıl önce bir gazeteci o ağacın yanına giderek fotoğraf ve video çekmişti. Yeri bellidir ama ailesine teslim etmiyorlar.
Şeyh Said ile kaç arkadaşı Dapkapı Meydanı’nda idam edildi? 46 ve 48 diyenler var.
Şeyh Said ile birlikte toplam 48 kişi idam edildi. Ama 47 kişinin mezarı aynı yerde. Çünkü Şeyh Semsettin’in mezarını götürmüşler. Ayaklanmada daha çok kişi şehit düştü. Devletin idam kararıyla öldürülenlerin sayısı da binden fazla. O dönem İstiklal Mahkemesi, Harp Mahkemesi ve Ağır Ceza Mahkemesi olmak üzere 3 ayrı mahkeme yargılama yapmış. Örneğin, Halid Begê Cibri, Yusuf Ziya Bey ve Ali Rıza Bey Harp Mahkemesi kararıyla kurşuna dizilmişler. Muş, Bingöl ve Erzurum’da idam kararlarını Ağır Ceza Mahkemesi vermiş. En son 1942 yılında Sivas’ta idam edilenlerin bir kısmı İstiklal Mahkemesi kararıyla idam edildi. İstiklal Mahkemelerinde 420 civarı kişi idam edilmiş. Bu kararlar Diyarbakır ve Elazığ’da 2 yıl içinde verilmiş. Daha sonra da diğer mahkemeler idam kararlarını devam ettirmiş.
Şeyh Said ile ilgili idam kararı veren Ali Saip’le ilgili bilinmeyenler var. Rewanduz Kürtlerinden olan Ali Saip’i biraz anlatabilir misiniz? Aynı şekilde Şeyh Abdusselam Barzani de Diyarbakırlı Kürt Süleyman Nazif tarafında idam ediliyor. Buradan nasıl bir sonuç çıkartabiliriz?
Evet Ali Saip de Süleyman Nazif de düşmanlarının hizmetkarı oldular. Maalesef böyle şeyler Kürtlerin arasında eskiden beri olmuş. Rewanduz Kürtlerinden olan Ali Saip, Kozan ve Urfa milletvekilliği yapmış. Mahkemede de hakim olarak görev yapıyor. Şeyh Said ile daha çok Ali Saip diyalog kuruyor, sözler veriyor ve mahkemeyi başka bir yere taşımak istiyor. Elbetteki Ali Saip ve Süleyman Nazif Kürt tarihinde lanetlenmiş iki şahsiyettir. Milletlerine karşı düşmanın silahlarını kullanmışlardır. Süleyman Nazif Musul’a giderek Şeyh Abdusselam’ı şehid etti. Ali Saip de Rewanduz’dan gelerek Diyarbakır’da Şeyh Said’i şehid etti. Kürtler tarihinden ders çıkarmalı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın