Diyarbakır (Rûdaw) - 2009 yılının Eylül ayında kitap okuma faaliyetine başlayan Diyarbakır Okuma Kulübü, geride kalan süre zarfında 100’ü aşkın Kürtçe kitap okudu. Klasik edebiyattan modern edebiyata, şiirden romana kadar birçok alanda ve türde kitap okuyan kulüp üyeleri, iki haftada bir buluşup belirledikleri kitap hakkında tartışmaya devam ediyor. Başta haftada bir buluşan kulüp üyeleri, çeşitli sebeplerden dolayı şimdilerde iki haftada bir buluşuyor.
Okurlar kadar yazarların da takip ettiği okuma kulübü, Kürtçe edebiyatın ana atardamarlarından biri olarak kabul ediliyor.
Kulübün kurucusu ve en aktif üyesi Tahir Taninha, Rûdaw’ın sorulerını yanıtladı...
Kulüp bugün Diyarbakır’da Kürtçe edebiyatla ilgilenen herkes tarafından biliniyor. Daha kimseler bilmezken kulübü, ilk olarak hangi kitabı nasıl bir atmosferde okuyup değerlendirdiniz?
İlk olarak Nureddin Zaza’nın öykülerini okumaya karar vermiştik ve ilk toplantımızda sadece iki kişiydik. Birkaç hafta sadece iki kişi devam ettik. Her hafta Pazar günü buluşuyorduk ve kitapla ilgili notlarımızı, fikirlerimizi belli bir disiplin içerisinde birbirimizle paylaşıyorduk. Sonra insanların bize katılması için hem sokak, hem sosyal medya duvarlarına kulübün okurları davet eden ilanlarını yapıştırdık. Bu ilanlardan sonra bir Pazar günü tekrar buluştuğumuz yere gittik ve bir saat boyunca hiç konuşmadan merdivenlere bakarak birilerinin gelmesini bekledik. Hiç kimse gelmedi, çok üzüldük. Fakat yine de oturup o hafta için belirlediğimiz kitap hakkında konuştuk. Dört beş aydan sonra hakkında konuştuğumuz eserin yazarını da davet etmeyi düşündük. İlk davet ettiğimiz yazar Lokman Ayebe’dir.
Geçen gün bir yazısında, okuma kulübünün kitabı konuşulan yazarı kulübe davet etmemesi gerektiğini yazmıştı İbrahim Seydo. Ona göre bu şekilde mahkeme gibi bir şey oluşuyormuş, siz ne diyorsunuz bu konuda?
Yazarın bu etkinliğe katılması bazen çok iyi olabiliyor. Çünkü yazar, kitapların kapağından içeriğine, diline, zamanına, mekânına kadar her şey hakkında okurların ne düşündüğünü görebiliyor. Yine aynı şekilde okur kitap hakkında merak ettiği şeyleri yazara sorma şansı elde ediyor. Yazar gelse de gelmese de biz aynı eleştirileri yapıyoruz. Yazar geldiği için ondan korkup utanarak ona eleştiri yöneltmemek gibi bir şey olmadı bugüne kadar. Yazar kendisini bir mahkemedeymiş gibi hissedebilir fakat bizim amacımız kesinlikle yazarı yargılamak değil.
Başka şehirlerde de okuma kulüpleri faaliyete geçti. Fakat hiçbiri Diyarbakır Okuma Kulübü kadar istikrarlı bir şekilde okumalara devam etmedi. Bu istikrarınızda şehir olarak Diyarbakır’ın bir etkisi var mı?
Burada okur sayısı fazla, bu bir avantaj. Fakat dezavantaj da var: Diyarbakır merkez olduğu halde bazen insanlar burada yaptığımız şeyi küçümsüyor. Ya da ‘’Siz de kimsiniz?’’ diyen insanlar çıkıyor bazen. Kimse değiliz biz, biz okuruz sadece. Amacımız sadece kitap okumak ve kendi aramızda değerlendirmek, hepsi bu.
Kulüp değerlendirmek için daha çok romanları ve öykü kitaplarını seçiyor. Şiirin diğer türlere göre daha az seçilmesinin sebebi tam olarak ne?
Şiir de okuduk, ikisi üçü dışında hemen hemen Diyarbakır’da yaşayan bütün şairleri etkinliklerimize davet ettik. Fakat şöyle bir gerçek de var: Eskiden belki şiir çok okunuyordu ama artık çok okunmuyor. Roman ve öykü kitapları değerlendirmelerine ortalama 10 kişi gelirken şiir için bu çok küçük bir rakama düşebiliyor. Ama biz yine de Berken Bereh’ten Rojen Barnas’a, Arjen Arî’den Rênas Jiyan’a, Ehmed Huseynî’ye, Osman Mehmed’e, KristinÖzbey’e, MemBawer ve Yıldız Çakar’a kadar birçok şairin şiir kitaplarını okuyup, tartıştık. Bir yıl boyunca da sadece klasik edebiyatımızın şiirlerini okuduk.
Bir hafta önce Azadiya Welat gazetesinde çıkan bir yazısında Yaqob Tilermenî, okuma kulüplerinin hep aynı kitapları okuyup aynı yazarları davet ettiğini, kulüplerin cezaevindeki yazarların kitaplarını değerlendirdiklerine hiç rastgelmediğini yazmıştı. Diyarbakır Okuma Kulübü olarak ne diyorsunuz bu eleştiriye karşı?
Cezaevindeki yazarları okumama gibi bir şeyimiz yok. Bu konuda eksikliğimiz olabilir. Özellikle cezaevindeki yazarların yazdıkları anıları çok önemsiyorum. Bu türde daha fazla eser yayınlanmalı. Bildiğim kadarıyla bu yazarların yazdıkları eserleri içeren yaklaşık 500 dosya oluşturulan bir komisyonda bekletiliyor. Bu dosyaların içinden iyi edebiyat örneklerinin bir an önce yayınlanmasını bekliyoruz. Belki o zaman bir dosya konusu olarak kulüpte okuyabiliriz. Menaf Osman, Mahmut Yamalak gibi değerli yazarların eserlerini takip ediyoruz. Yaqob Tilermenî’nin eleştirisini saygıyla karşılıyorum. Böyle eleştirilerin gelmesini çok önemsiyoruz. Devamını da bekleriz.
Öğrencinin yanında okumak için edebi bir kitap taşıması üniversitelerde artık normal bir şey değil, ‘’cool’’ görünmenin bir parçası. Üniversite öğrencilerinin okuma kulübüne yeterince ilgi göstermemesini neye bağlıyorsunuz?
Deşmeni istemezdim, bu bizim derin bir yaramız. Asıl genç arkadaşlarımız için böyle bir şeye giriştik fakat hiç ilgi göstermediler. Keşke biz üniversite okurken böyle şeyler olmuş olsaydı. Bazen üniversite öğrencilerini zorla okuma kulübüne getirdiğim de oldu ama bir sonraki toplantıya gelmiyorlardı. Bir de kanı kaynayan bir genç baharda sevgilisiyle dolaşmak varken neden kalksın 300-400 sayfalık bir kitap okusun? Belki sebebi budur, bilmiyorum. Belki de biz onlara ulaşamadık, kendi eksikliğimizi de kabul ediyoruz bu konuda.
Altı yılda onlarca yazar için etkinlikler düzenlediniz, çeşitli tartışmalar yaptınız. Tüm bu toplantıların fotosu, videosu, ses kaydı var mı elinizde?
Başta iki kişiydik. Bazen kitap değerlendirmelere tek başıma katıldım. Hiç kimse yoktu. Tek başıma belirlediğimiz saatte kulüpte oturuyor, kitabı değerlendiriyordum. Bu tür zorlu süreçlerden geçtik. Kamerayı getirtip kayıt yapmaya çalıştık fakat imkanlarımız tüm her şeyi kamera ile kayıt altına almaya el vermedi. Keşke imkanlarımız olsaydı da her şeyi kaydetseydik diyorum. Ama artık bütün toplantılarımızda ses kayıt cihazı var.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın