Kürt müziğinin efsanesi Hesen Zirek
Erbil (Rûdaw) - Kürt müziğinin tanınmış ismi dengbêj Hesen Zirek 52 yıl önce bugün dünyaya gözlerini yumdu.
Hesen Zirek (Hesen Abdullah), 1921 yılında Doğu Kürdistan’ın(Rojhılat) Bokan şehrinin Hermele köyünde dünyaya gelir.
Henüz çocuk yaştayken Bokan’da kalaycı ve çaycı olarak çalışan Hesen Zirek’in babası Abdullah, çalışkanlığıyla bilinen oğluna “çalışkan” anlamına gelen “Zirek” ismini verir.
Daha sonra Bokan'nın zengin ailelerine hizmet eder. Babası öldüğünde Zirek henüz 11 yaşındadır. Babasının ölümünden sonra ailesi köyden Seqiz'e taşınır.
Annesinin daha sonra yeniden evlenmesi üzerine Zirek ve iki kardeşinin hayatı da değişir. Yokluk içerisinde, çok zor şartlarda ekonomik sıkıntılarla mücadele içerisinde bir çocukluk ve gençlik geçirir. 12 yaşında kardeşlerine bakabilmek için Hermele'ye döner ve köy ağasının yanında çalışmaya başlar.
“Sanatçıların hocası” olarak anılan Zirek, genç yaşlarda seyislik ve bir ağanın yanında silahlı koruma gibi işler de çalışır.
1950’lerin başlarında Güney Kürdistan’a gelen ünlü dengbêj Hesen Zirek, Kürdistan’ın pek çok şehir ve kasabasını gezer. Bir gün yolu Bağdat’a düşer. Bağdat’ta bir meyhanede çalışmaya başlayan Zirek'in sesinin fark edilmesi üzerine müzikle profesyonel ilişkisi de başlar.
1953'te Ali Merdan gibi birkaç ünlü Kürt müzisyenle tanışır. Bağdat Radyosu'nun Kürtçe bölümüne alınır. Sesi ilk kez Bağdat'ta Kürtçe Radyosun'da duyulur.
Hezen Zirek, Bağdat'ta kaldığı süre boyunca onlarca Kürtçe klam kaydeder ve namı ile müziği tüm Kürdistan'a yayılır.
14 Ağustos 1958'de Rojhılat ve İran’a geri dönen Zirek, sırasıyla Tahran, Kirmaşan ve tekrar Tahran'daki radyolarda Kürtçe klamlar söyler. Aynı yıl Tahran Radyosunda tanıştığı Media Zendi ile evlenir. 1969'da memleketi Bane’ye taşınır ve müziğini icra etmeye, söylemeye, halk şenliklerine katılmaya devam eder.
Daha sonra Zirek, Kirmaşan Radyosunda 83 klamını kaydeder. Zirek’in en iyi eserleri Kirmaşan’da geçirdiği bu iki yıl içerisinde Kirmaşan orkestrası aracılığıyla kayıt altına alındığı aktarılır.
Hesen Zirek, sözleri ve müziği kendisine ait birçok klama sahiptir. Bunun yanı sıra Piremerd, Hêmin, Nali, Wafai, Seyyid Kamil İmami, Kurdi ve Ahmed Herdi gibi ünlü Kürt şairlerin şiirlerine de beste yapmış ve seslendirmişti.
1971’de kansere yakalanan Zirek 26 Haziran 1972’de hastalığa yenik düşerek, hayatını kaybeder. Vasiyeti üzerine Bokan kentinde toprağa verilir.
Hayatı boyunca çok büyük zorluklar ve maddi imkansızlıklar yaşayan Hesen Zirek, bin 500 Kürtçe eser seslendirdi.
Zirek'in Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti için bestelediği “Ey Niştiman” marşı “Ankara'nın Taşına Bak” şeklinde değiştirilip tahrif edildi. “Yallah Şofêr” parçası İbrahim Tatlıse tarafından kaynak gösterilmeden Türkçeleştirildi.
Çavt Cıvane Leyla “Çavuş Kızı Leyla” olarak Türkçeleştirildi. Nesrîn Emro Bihare “Ağlama Yar Ağlama” olarak Türkçeleştirildi.
Hesen Zirek vefatının üzerinden 52 yıl geçmesine rağmen Kürdistan’ın 4 parçasında yine dünyanın dört bir yanındaki Kürtler tarafından hala dinlenilmekte, eserleri Kürt sanatçılarca defalarca yorumlanmaktadır.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın