ساڵانە لە عێراق ژمارەی دانیشتووان نزیکەی یەک ملیۆن کەس زیاد دەبێت

 

 

حاجی کازم کەمال، بنێشت فرۆش دەڵێت "ئێمە ئەگەر دەوڵەتمان ھەبێت و قسە وەربگرێت، ئەوا ئێمە 50 ساڵە لەم بازاڕە کار دەکەین، نە خانەنشین و نە ھیچ شتێکم نییە، ھۆکارەکەش ئەوەیە ئەم کاربەدەستانەمان دزن و مافی ئێمە نادەن، خۆ وڵاتانی کەنداو و دراوسێکانمان  لە ئێمە باشتر نین، کشتوکاڵ و پیشەسازی و ھەموو شتێکمان ھەیە".

 

رۆژ بە رۆژ ژمارەی دانیشتووانی عێراق زیاد دەبێت و رێژەی بێکاری و هەژارییش لەگەڵیدا هەڵدەکشێت؛ گلەیی و بێمتمانەیی خەڵکیش لە حکومەت تاوەکو دێت زیاتر دەبێت.

 

سەجاد حسێنی، دووکاندار ئاماژە بەوە دەکات "چاوەڕوانیمان بۆ عێراق لە خراپتر بۆ خراپترە، ھیچ شتێک لە عێراق نییە کە باش بێت، دەوڵەتیش ھیچی باش بۆ ھاووڵاتییان ناکات، ھیچ داھاتوویەک لێرە نییە ئەگەر کەسێک لە توانایدا بێت بچێتە دەرەوەی عێراق بژی لە ئاسمان بۆ زەوی باشترە".

 

بەپێی ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ساڵی 2020، لەڕووی ژمارەی دانیشتووانەوە، عێراق لە ریزبەندیی 36ـەمین وڵاتدا لەسەر ئاستی جیهان و بە پلەی چوارەمیش دێت لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبی.

 

دانیشتووانی عێراق 40 ملیۆن کەسی تێپەڕاندووە. بەپێی ئاماری وەزارەتی پلاندانانی عێراق رێژەی ھەژاری بەراورد بە ساڵی رابردوو 2.5% زیادیکردووە و رێژەی بێکاریش 25%ی تێپەڕاندووە، ئەمە لەکاتێکدایە کە ساڵانە لە عێراق 850 ھەزار بۆ یەک ملیۆن کەس زیاد دەکات.

 

راپۆرتی بانکی نێودەوڵەتی دەڵێت، نزیکەی 13 ملیۆن عێراقی داھاتی رۆژانەیان کەمتر لە دوو دۆلارە، رێژەی ھەژاریش لە عێراق بەپێی راپۆرتی وەزارەتی پلاندانان 25%ـە، بەڵام داتا و راپۆرتی رێکخراوی عێراق بۆ لێکۆڵینەوە و ستراتیژی دەڵێت، رێژەی ھەژاری لە عێراق نزیکەی 30%ـە.

 

د. سەلاح بووشی، شارەزای ئابووری و سەرۆکی رێکخراوی ستراتیژیی عێراق دەڵێت "ئێستا دەوڵەتی عێراق بە ھەمان شێوەی پێشووتر بە لێکتێگەیشتن بەڕێوەدەبرێت، ئەویش پشک پشکێنەی سیاسییە، ئەم سیاسەتەش لەڕووی زانستییەوە دەبێتە ھۆی دوورخستنەوە لە داڕشتنەوەی سیاسەتی دارایی و ئابووریی عێراق، کە ھەندێک لایەن لە ھەوڵی دەستبەسەرداگرتنیدان، ئەمە دەبێتە ھۆی تێکچوونی رەوشی ئابووریی خانەوادەی عێراقی، بەتایبەت لەم رەوشە خراپەی ئێستا وڵات پێیدا تێدەپەڕێت و دەبێتە ھۆی زیاتر بەرزبوونەوەی رێژەی بێکاری لەنێو گەلانی عێراق".

 

حکومەتی عێراق لەڕێگەی وەزارەتی پلاندانان پلانێکی سێ ساڵەی داڕشتووە بۆئەوەی لەگەڵ گەشەی دانیشتووان باری سەر شانی حکومەتیش قوورستر نەبێت، ئەویش لەڕێگەی وەگەڕخستنی کەرتی تایبەت.

 

عەبدزھرە ھەنداوی، گوتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عێراق رایگەیاند "گەنجان زۆرینەی کۆمەڵگە پێکدەھێنن و چالاکن بۆ باشکردنی ئابووری، تێڕوانینمان بۆ ئەوەیە کە چۆن ھەلی کار بۆ گەنجان دابین بکەین، ئەویش ھاوبەشییە لەگەڵ کەرتی تایبەت، ئێمە دەستمان کردووە بە بەرەوپێشچوونی کەرتی تایبەت، بۆئەوەی ببێتە ھاوبەش لەگەڵ حکومەت و کەرتی گشتی بۆ دابینکردنی ھەلی کار".

 

بەپێی ئاماری وەزارەتی پلاندانانی عێراق، لە ساڵی 2010 تاوەکو ساڵی 2020 زیاتر لە نۆ ملیۆن کەس لە عێراق زیادیکردووە، ساڵانە زیاتر لە 250 ھەزار قوتابیی دواناوەندی تەواودەکەن و نزیکەی 180 ھەزار قوتابیش دەرچووی زانکۆن، کەچی لە 2015وە کەمتر لە 200 ھەزار کەس دامەزراون و 50%ی دەرچووانی زانکۆ و پەیمانگەکان بێکارن.