لە زۆربەی شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستان رێوڕەسمی جەژنی کریسمس بەڕێوەدەچێت

 

رۆژی یەکشەممە 25-12-2022 کە یەکەمین رۆژی جەژنی کریستیانەکانە، لەنێو کۆیە و لە گوندی هەرمۆتەدا کاژێر 9:30 تاوەکو 11:30ی بەیانی پێشوازی لە خەڵک دەکرێت.

 

بەپێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی کاروباری کریستیانەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان، 143 کەنیسە لە هەرێمی کوردستان هەن کە زۆربەیاندا نوێژ دەکرێت. لە کەنیسەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان کریستیانەکان کریسمس پیرۆز دەکەن. لە پارێزگاکانی هەولێر، دهۆک و سلێمانیی هەرێمی کوردستاندا مەراسیمی جۆراوجۆری تایبەت بە جەژنی کریسمس بەڕێوەدەچن.

 

ژمارەی کریستیانەکان لە رۆژئاوای کوردستان، پێش ساڵی 2011 ژمارەی کریستیانەکان 250 هەزار کەس بوو. بەڵام لە ماوەی رابردوودا ئەو ژمارەیە کەمبووەتەوە. ئەمە لەکاتێکدایە ئەمساڵ هاوشێوەی ساڵانی پێشتر رێوڕەسمی گەورە لە رۆژئاوای کوردستان بەڕێوەناچن. بەڵکو رێورەسمەکان بچووکتر لە جاران دەبن.  

 

قۆریاقۆس ئەرگۆن، سەرۆکی وەقفی سریانەکانی مێردین لە شارۆچکەی میدیاتەوە بووە میوانی بوولتەنێکی هەواڵەکانی تۆڕی میدیایی رووداو و گوتی، کەنیسەکەیان ئامادەکاریی تەواوی کردووە بۆ پێشوازیکردن لە جەژنی کریسمس و گوتیشی: "رێوڕەسمی ئەمشەو نزیکەی کاژێرێک بۆ کاژێرێک و نیوێک دەخایێنێت، بەڵام رێوڕەسمی سبەی (یەکشەممە) کە ئایینی پیرۆزە، سێ بۆ سێ کاژێر و نیو دەخایێنێت. دواتریش خەڵک سەردانی ماڵی یەکدی دەکەن و پیرۆزبایی لە یەکدی دەکەن." 

 

سەبارەت بە کریستیانەکانی مێردین، ئەرگۆن گوتی: "لە مێردین ژمارەیەکی کەم پرۆتستانت و کاسۆلیک هەن، بەڵام زۆرینەیان ئۆرتۆدۆکسن. بۆ نموونە بەشێک لە کریستیانەکان ئەمڕۆ جەژن دەکەن، بەڵام ئێمە وەکو کریستیانەکانی مێردین، دیاربەکر، باتمان و شرناخ سبەی جەژن دەکەین." 

 

 

سەرۆکی وەقفی سریانەکانی مێردین لەبارەی ژمارەی کریستیانەکانی مێردین گوتی: "خۆتان دەزانن کاتێک دەڵێین کریستیان دەکرێ کریستیانی کورد و تورک و سووریانی هەبن، بەڵام ژمارەی ئەو سووریانییانەی لە مێردین نیشتەجێن 3 بۆ 4 هەزار دەبن. ئەوانەی لە فەرمانگەی ناسنامەدا تۆمارکراون نزیکەی 30 بۆ 50 هەزار دەبن. لەبارەی کریستیانی کورد لە ناوچەکە گوتی: "کریستیانی کورد لە ناوچەکەدا هەن، بەتایبەتی لە مێردین و دیاربەکر. ژمارەیان بە سەدان دەبێت." 

 

 

قۆریاقۆس ئەرگۆن، باسی کۆچی کریستیانەکانی لە نێوان باکووری کوردستان و ئەوروپا کرد و جەختی لەسەر گۆڕانکاریی ژمارەی سوورییانییەکان کرد و گوتی: "لە چەند ساڵی رابردوودا ژمارەیەکی زۆر کۆچیان کردووە و ئێستا لە ئەڵمانیا نزیکەی 100 هەزار سووریانیمان هەن. هەروەها لە سوێدیشدا نزیکەی 100 هەزارمان هەن. بەهەمانشێوە لە ئوسترالیا، ئەمریکا و وڵاتانی دیکەی ئەوروپاش هەن. واتا دەتوانم بڵێم، نزیکەی نیو ملیۆن لە خەڵکی ئێمە لێرەوە کۆچیان کردووە بۆ ئەوروپا، ئەمریکا و ئوسترالیا." 

 

لەبارەی هۆکاری کۆچی کرستیانەکانی باکووری کوردستان، ئەرگۆن ئاماژەی بە بوونی هۆکاری زۆر کرد و هاوکات نەیویست لە ئێوارەی جەژندا باس لەو هۆکارانە بکات.

 

لەسەر بابەتی پێکەوەژیانی کرستیانەکان و خەڵکی باکووری کوردستان، قۆریاقۆس رایگەیاند، پێکەوەژیان هەیە و هیچ کێشەیەک لە نێوان خەڵکی ناوچەکە نییە و هیوای خواست ئەم جەژنە ببێتە هۆی ئاشتی و برایەتیی زیاتر.

 

لە کەنیسەی سەید نەجات لە بەغدای پایتەختی عێراق ئامادەکاری کراوە بۆ ئەوەی یادی جەژنی سەری ساڵ لەلایەن کریستیانەکان بکرێتەوە. پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو لە کەنیسەی سەیدە نەجات لە ناوچەی کەڕادە رایگەیاند، سەرۆککۆمار، سەرۆکوەزیران و سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لە کەنیسەکە ئامادەدەبن و بەشداری لە رێوڕەسمی یادی لەدایکبوونی پەیامبەر عیسا دەکەن. هەروەها بڕیارە دوای ئەو رێوڕەسمە بە هەمانشێوە لە کەنیسە ماریوسف مەراسیمێک بەڕێوەبچێت. 

 

کەنیسەی سەیدە نەجات، ئەو کەنیسەیە پێگە و بەهایەکی تایبەتی لای کریستیانەکان هەیە. ساڵی 2010 رێکخراوی ئەلقاعیدە هێرشێکیکردە سەر ئەو کەنیسەیە  و کوژرانی 53 کریستیانی لێکەوتەوە و زیاتر لە 100 کەسیشیان بریندار بوون. لەوکاتەوە زۆربەی یاد و رێوڕەسمە تایبەتەکانی کریستیانەکان لەو کەنیسەیەدا بەڕێوەدەچن. کریستیانەکان هاوسۆزییەکی زیاتریان بۆ ئەو کەنیسەیە هەیە و بەرپرسانی باڵای عێراقیش ساڵانە لەو یادانەدا سەردانی کەنیسەی سەیدە نەجات دەکەن و پیرۆزبایی لە کریستیانەکان دەکەن.

 

 

بەپێی زانیارییەکانی پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو، کریستیانەکانی بەغدا دوای 2003 رووبەڕووی دۆخێکی خراپ بوونەتەوە، بەدەر لەو کوشتوبڕینەی بەسەریان هات دەست بە سەر ماڵ و موڵکی ژمارەیەکیاندا گیراوە. کەچی تائێستا حکومەتی عێراقی هیچ یەک لەو ماڵ و موڵکەی بۆ نەگەڕاندوونەتەوە. ئەوە نەبێت لەسەر داوای موقتەدا سەدر، رێبەری رەوتی سەدر بە مەبەستی گەڕاندنەوەی موڵک و سامانی کریستیانەکان، لیژنەیەک پێکهێنراوە. بەپێی ئەو زانیارییانەی لیژنەکە بە تۆڕی میدیایی رووداوی داوە، تائێستا ئەو لیژنەیە زیاتر لە 200 موڵکی کریستیانەکانی بۆ خاوەنەکانیان گەڕاندووەتەوە. زیاتر ئەو موڵکانە لەلایەن گرووپە چەکدارە دەستڕۆیشتووەکانی ناوچەکەوە داگیرکراون. 

 

 

بەر لە ساڵی 2003 زیاتر لە ملیۆنێک و 800 هەزار کریستیان لە عێراق دەژیان. تاوەکو ئێستا ملیۆنێک و 300 هەزار لەو کریستیانانە کۆچیان کردووە و نزیکەی 500 هەزاریان ماوەتەوە. لە بەغدا و بەسرە و چەند شارێکی دیکەدا پێشتر ژمارەی کریستیانەکان زۆر بوون، بەڵام ئێستا ژمارەکە بە جۆرێک کەمبووەتەوە کە بە ئاسانی هەستی پێدەکرێت. بەغدا کە زۆرترین کۆچی کریستیانەکانی لێکراوە. چونکە کریستیانەکانی بەغدا زۆرترین هەڕەشەیان لەسەر بووە و لە دوای 2003 ژیانێکی دوور لە ئاسایشیان تێپەڕاندووە. سەرەڕای ئەوەی ژمارەیان بەم شێوەیە کەمبووەتەوە بەڵام هێشتا پابەندن بە ئایینەکەیان لە کەنیسەکانیاندا پەرستش درێژەی هەیە.

 

 

کریستیانەکانی عێراق چەند جارێک بە لێشاو کۆچیان بۆ دەرەوە کردووە. بەتایبەتی ساڵانی 2006-2008 کریستیانەکان بوونە ئامانجی گرووپە تووندئاژۆکان و هەڕەشەی کوشتنیان لێدەکرا. چەند گرووپێکی شیعی و سوننی دروستببوون و کریستیانەکانیان دەکوشت.