بەرپرسێکی سوێدی: ئێستا مۆڵەتی نیشتەجێبوونی هەمیشەیی نادرێتە کۆچبەران

 

وەرگرتنی پەناخوازان لە سوێد، بە گوتەی ئەو بەرپرسە، بەندە بە جۆری کەیسەکەیانەوە. لەکاتێکیشدا ئەگەر پەناخوازەکە داواکەی رەتبکرێتەوە، بۆ گەڕانەوەی بۆ وڵاتەکەی خۆی، پشتیوانی دارایی دەکرێت. 

 

شێڵ تاریەر هەروەها دەڵێت، بۆ پێدانی مافی پەنابەرێتی جیاوازی لەنێوان کوردی پارچەکانی کوردستان دا ناکەین. 

 

 

شێڵ: زۆر سوپاس. 

 

 

شێڵ: کارەکەم پەرەدانە بە بیرۆکە و پڕۆژەکان بە تایبەتی بۆ گەڕاندنەوە و تێکەڵکردنەوە کە یەکێکە لە کارەکانی دەزگای کۆچی سوێدی.  

 

 

شێڵ: خۆی ئەوە لە سەرانسەری ئەوروپادا هەمان شتە. سیاسەتەکە ئەوەیە زیاتر رێگری بکرێت کە لە سوێدیش وایە. 

 

 

شێڵ: بەڵێ، بەڵێ. 

 

 

شێڵ: بە گشتی، ئەگەر سەیری هێڵە کاتییەکە بکەیت، پێم وایە هەمووان دۆخەکەی 2015 دەزانن کە لەو کاتەوە چەند شتێک گۆڕاون. هەر بۆ نموونە، بەو جۆرە نەماوە کە مۆڵەتی نیشتەجێبوونی هەمیشەیی وەربگریت. مۆڵەتی سنووردار وەردەگریت. ئینجا بە گشتی، پێشتر ئەگەر زۆر شت بە کۆچبەران دەدرا و دەبەخشرا، ئێستا سنووردار کراون.  

 

 

شێڵ: ئەوە بە درێژایی کات پەرەی سەندووە. هەر بۆ ئەوەی روون بێت، من شارەزای ئەو سیاسەت و رێکارانە نیم. بەڵام ئەوەندەی من بزانم، بە تێپەڕینی کات ئەمە پەرەی سەندووە. 

 

 

شێڵ: خۆی ئەگەر چاویان لە مافی پەنابەرێتی بێت، ئەوە هەمیشە سەیری کەیسی کەسەکان دەکرێت. لە راستیدا زیاتر بەندە لەسەر ئەوەی دەتوانیت چ کەیسێک بخەیتەڕوو. تەنانەت گەرچی سیاسەتەکە گۆڕاوە و زیاتر سنووردار کراوە، بەڵام بە تەواوەتی کاری نەکردووەتە سەر ئەگەری وەرگرتنی مافی پەنابەرێتی، ئەگەر کەیست هەبێت. بۆیە ئەوانە دوو شتی جیاوازن کە هێشتا دەیانکەین یان هێشتا دەکرێن. لە رێگەی لێکۆڵینەوەوە سەیری ئەو وڵاتە دەکرێت لێوەی هاتووە، سەیری زانیارییەکانی دەکرێت، سەیری ئەو زانیارییە کەسییانەی دەکرێت کە بەردەستن، پاشان بەراورد دەکرێن بە یاساکان. بۆیە، بە راستی بەندە لەسەر ئەوەی چ کەیسێک دەخەیتەڕوو. 

 

 

شێڵ: خۆی تەواوی نیەتەکە ئەوەیە. ئەگەر بێیت بۆ سوێد و داوای مافی پەنابەرێتی یان مۆڵەتی مانەوە بکەیت، بەڵام رەت بکرێتەوە، ئەوا سوێد چاوەڕێی ئەوەت لێ دەکات کە بە تەواوەتی پابەندی بڕیارەکە بێت. ئێستا بە شێوەی کردەیی زۆر زیاتر ئاڵۆزە، چونکە پێویستە بەڵگەنامە هەبێت تا کەسەکە قبووڵ بکرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ کوردستان. هەروەها پەیوەستە بە ویستی کەسەکەیشەوە. جا ئەگەر کەسەکە گوتی، "بڕیارەکەم بە دڵ نییە، بەڵام پابەندی دەبم،" ئەوا ئەو کاتە کەسەکە لەلایەن خۆیەوە دەگەڕێتەوە بۆ کوردستان، بەڵام ئەگەر کەسەکە بڵێت "بڕیارەکە رەت دەکەمەوە"، ئەوا ئەو کاتە پۆلیس دێتە ناوەوە، ئیدی دەبێتە دۆخێکی جودا، چونکە ئەوە مانای وایە کە پۆلیس لەسەر ئەوە قسەی لەگەڵدا دەکات. لە راستیدا مانای ئەوەیشە کە پۆلیس دەتوانێت قسە بکات و بڕیارەکە جێبەجێ بکات.  

 

 

شێڵ: ژمارەی تەواوەتیم لا نییە، بەڵام بەپێی زانیاریی خۆم، پۆلیس لەم پرۆسەیەدا دێتە ناوەوە. هەروەها ئەوەیش دەڵێم کە ئەمە بابەتێکی هەستیارە کە کەسانی ئاستی من سەروکارمان لەگەڵیدا نییە. بۆیە ئەگەر ئاگادار بکرێینەوە، ئەوە بڕیارەکە لە ئاستی بەرزتردا دراوە.  

 

 

شێڵ: بەڵێ. گرنگە لێرەدا بیشڵێم، ئەگەر مۆڵەتی نیشتەجێبوونت نەبێت، ئەگەر بەناو تەواوی پرۆسەکەدا چووبیت، ئەگەر هێشتا لە سوێد مابیتەوە، ئەوا مافی وەرگرتنی دەرماڵەی رۆژانە یان دەرماڵەی شوێنی مانەوەت نییە کە ئەوەیش مانای وایە کە بە جۆرێک لە جۆرەکان لەسەر خۆت دەژییت و لەسەر شەقامەکان دەبیت. 

 

 

شێڵ: بەڵێ، لە دەرەوەی سیستمەکەیە.  

 

 

شێڵ: دەیڵێمەوە، من لە ئاستی خۆمدا زیاتر لە لایەنی پەرەپێداندام، بۆیە لە لایەنی ئۆپەرەیشندا نیم. ئەمە سیاسەتێکە لە ئاستی بەرزتردا. بۆیە دەبێت پرسیارەکە ئاراستەی وەزارەت بکرێت. هەرچەندە، بە گشتی دەتوانم بڵێم، ئەگەر سەیری گەڕانەوە و تێکەڵکردنەوە بکەن، دەزانن. دەکرێت ئەمە بۆ کوردستان بگوترێت. دەکرێت ئەمە بۆ سووریایش بگوترێت. دەکرێت ئەمە بۆ هەر وڵاتێک بگوترێت. ئەویش ئەوەیە کە یەکێک لە کێشە زۆر گرنگەکانی ئەم پرۆسەیە بەڵگەنامەیە، چونکە ئەوە یەکێکە لە توخمە کلیلییەکان کاتێک کە دێتە سەر بابەتی لۆجستی، گەرچی پرۆسەی گەڕانەوە و تێکەڵکردنەوە زۆر لەوە زیاترە. ئەوە تەنیا بەشێکی پرۆسەکەیە، بەڵام بەشێکی زۆر گرنگیەتی. 

 

 

شێڵ: بەڵێ. خۆی دوو جۆر پشتیوانی هەیە. یەکێکیان پێی دەڵێین "پشتگیریی نەختینەیی"، مانای ئەوەیە کە بڕێک پارەت دەدرێتێ. هەروەها "پشتگیریی جۆری"ـیش هەیە، مانای وایە کە تۆ لەلایەنە هاوبەشێکی خزمەتگوزارییەوە خزمەتگوزاریت دەدرێتێ کە پشتیوانیی جۆراوجۆرت بۆ دابین دەکات، وەک دەرفەتی کار، دەرماڵەی نیشتەجێبوون و ئەو شتانە.  

 

شتێک هەیە کە شایانی باسە، دەکرێت گژنێیەک بێت بۆ روونکردنەوەی ئەوەی کاری سیستمەکە چۆنە بەر لەوەی سوێد جێبهێڵیت. جا ئەمە زۆر گرنگە، چونکە ئەگەر تۆ بۆ گەڕانەوە بۆ کوردستان چاوەڕوانییەکی هەڵەت هەبێت، ئەگەر تەواوی وێنەکەت لە بەرچاو نەبێت، ئەوا بەرنامەی تێکەڵکردنەوەکەت و پرۆسەکە کاتێکی زۆرتر دەخایێنێت. ئەمە لە لایەنی ئەوروپییەوە دەڵێم کە ئەوە زۆر گرنگە هەموو گەڕاوەکان تێگەیشتن و زانیاریی تەواو و گونجاویان لەسەر پشتیوانییەکە هەبێت، چونکە دەنگۆ هەن دەڵێن ئەوروپا و سوێد ئەو پارەیەی لە وەبەرهێناندا خەرجی دەکەن، لە عێراق بۆ پشتیوانیی گەڕاوەکان، شتی وا نییە. هەروەها دەنگۆ لەسەر ئەوە هەیە کە رێکخراوەکە پارەکە گل دەداتەوە و ئەو شتانە. جا ئەمە وا نییە. بە راستی گرنگە کۆچبەرە گەڕاوەکان ئەم متمانەیەیان هەبێت کە سیستمی پشتیوانییەکەیان هەیە.  

 

 

شێڵ: ئێستا سوێد بەشێکە لە بەرنامەیەکی گەورەتری ئەوروپی کە پێی دەگوترێت "خزمەتگوزاریی تێکەڵکردنەوەی هاوبەش". لەو کاتەوەی من لەگەڵ پڕۆژە جیاوازەکانی پەرەپێدان کار دەکەم، وەک هەمیشە ئێمە بە دوای دەرفەتەکاندا دەگەڕێین تا رێگەکان بدۆزینەوە بۆ ئەو لایەنانەی دێن پەیوەندی لەگەڵ گەڕاوەکاندا دروست دەکەن. هیچ وردەکارییەکم لا نییە و کاتی دیاریکراویشی نازانم، بەڵام ئەوە سێ رۆژە لێرەم، زۆر بەرهەمدار و بونیاتنەر بووە. زۆر دیداری سەرنجڕاکێشمان لەگەڵ رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و فەرمانگە گشتییەکاندا هەبووە. گفتوگۆکان هەر زۆر بونیاتنەر و کراوە بوون، بەڵام لەوە زیاتر هیچ وردەکارییەکم لانییە. 

 

 

شێڵ: ئێمە جیاوازیی لەنێوان کۆمەڵە جیاوازەکاندا ناکەین. کاتێک مافی پەنابەرێتیت دەوێت، چاوت لە هاووڵاتیبوونە.  

 

 

شێڵ: رێک وایە. هەرچەندە بەشێکبوون لە گرووپێک دەکرێت کێشەی زیاتر بێت، بەڵام ئەوە زۆر گرنگە جەخت لەوە بکەمەوە هەر کەیسێک سەربەخۆ و کەسییانە کاری لەسەر دەکرێت. بەشێک لە کەسایەتیت ئەوەیە سەر بە چ گرووپێکیت، بۆیە ئەوە لە بەرچاو دەگیرێت، بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە کە ئەوە بە جۆرێک بێت جیاوازییەکە دروست بکات. 

 

 

شێڵ: ئەمە پرۆسەیەکە من کاریان لەگەڵدا ناکەم. بۆیە ناتوانم هیچت لەو بارەیەوە پێ بڵێم. بەڵام ئەوە پرۆسەیەکی هەیە، وەک هەمیشە دەبێت داواکاری پێشکەش بکەیت و پرۆسەیەک هەبێت تا بڕیارەکە بدرێت. دەکرێت پرۆسەکە درێژخایەن بێت. مانای ئەوەیە کە بڕیارەکە بە چەند رۆژ و چەند هەفتە دەرناچێت، بۆیە دەکرێت پرۆسەیەکی درێژخایەن بێت. هەر دەتوانم ئەوەندە بڵێم، چونکە شارەزاییم لێی نییە. 

 

 

شێڵ: ئەزموونی من ئەوەیە کە گەلێک گەشتم لە سوێدەوە بۆ کوردستان کردووە بۆ هەولێر و سلێمانی. لەو گەشتانەدا باسی زۆر شتی جیاوازمان کردووە. جا زۆرێک لەو شتانە هەر زۆر سەرەتایین، وەک خۆراک و کەشوهەوا و ئەو شتانە. بەڵام باسی چاوەڕوانییەکانیشمان لە سوێد کردووە. چاوەڕێ دەکەن چییان دەست بکەوێت. یەکێک لە شتەکان ئەوەیە کە بەدڵنیاییەوە بە ئاسانی دەتوانیت کارت دەست بکەوێت. ئەگەر تۆ لە سوێد بژیت، ئەوا وەک تاکە کەس دەوڵەمەندیت، ئەمەیش شتێکە کە سوێد خۆی وەک وڵات دەوڵەمەندە. خۆی مانای ئەوە نییە کە من پارەیەکی زۆرم لە بانکدا هەبێت. بۆیە کە شتەکە پەیوەندیی بەو شتانەوە دەبێت کە پێگە، سامان، کاری باش، بوون بە پزیشک و ئەو شتانە دروست دەکەن، ئەوا سوێد لەناو وڵاتانی دیکەدا وڵاتێکە کە دەبێت هەر بە راستی خۆت بۆ ئەو شتە تەرخان بکەیت. ئۆتۆماتیکییەن دەستت ناکەوێت. شتێکی دیکە کە زۆر کەس بە دەستیەوە دەناڵێنن زمانە. کاتێک لە سوێد قسە بۆ گەنجان دەکەم، بەربەستەکان زۆر سەختترن لەوەی بیریان لێ کردووەتەوە، قورسترن لەوەی پێیان گوتراوە.