Rusya ile İran arasında diplomatik kriz

Haber Merkezi - İran Dışişleri Bakanlığı, Moskova'daki bir toplantı sonrasında yayınlanan ortak açıklamada Basra Körfezi'ndeki üç adaya ilişkin ifadelere tepki göstererek Rusya'nın Tahran Büyükelçisini çağırdı.

İran, Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) toplantısı sonrasında, İran'ın kontrolünde olan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) de egemenlik iddiasında bulunduğu Basra Körfezi'ndeki üç ada hakkında yapılan ortak açıklamaya tepki gösterdi. İran Dışişleri Bakanlığı, tepki olarak, Rusya'nın Tahran Büyükelçisi'ni bakanlığa çağırdı.

İran Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, bakanlığa çağrılan Rusya Büyükelçisi Alexey Yurievich Dedov'a Tahran'ın itirazları iletildi. Bakanlıktaki görüşmede, söz konusu adaların 'sonsuza kadar' İran'a ait olduğu ve Rusya'dan bu konudaki yaklaşımını düzeltmesinin beklendiği ifade edildi.

Rusya'nın Tahran Büyükelçisi Dedov ise İran'ın toprak bütünlüğüne saygının önemini vurgulayarak söz konusu durumu 'en kısa zamanda' Moskova'ya ileteceğini belirtti.

İran Dışişleri Bakanı ortak açıklamaya tepki gösterdi

Rusya'nın başkenti Moskova'daki Dışişleri Bakanlığı'nda 10 Temmuz'da düzenlenen "Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi 6'ncı Stratejik Diyalog Toplantısı" sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, 'Birleşik Arap Emirlikleri'nin Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek' vurgusu yapılmıştı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 11 Temmuz Salı günü, yapılan ortak açıklamaya tepki göstermişti.

İran VE BAE'nin üç ada üzerindeki hakimiyet iddiası

Hürmüz Boğazı'na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) hakimiyet iddiasında bulunuyor.

Adalar 1971'e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971'de İngiltere'nin adaların kontrolünü BAE'ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran'ı 'işgalci' olarak niteliyor. Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran ise adaların geçici olarak 1903'te İngiltere'nin eline geçtiğini ve 1971'de iade edildiğini ve dolayısıyla 'o tarihte henüz kurulmamış olan BAE'nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını' savunuyor.

BAE, adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunurken, İran, Aralık 2022'de Suudi Arabistan'da düzenlenen Çin-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi sonrasında üç ada hakkında BAE'nin tezlerini savunan değerlendirmelere de benzer bir tepki vermiş ve Çin'in Tahran Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırmıştı.