Dünya
Protestocular, 5 Ağustos 2024'te Dakka'da Başbakan Şeyh Hasina'nın sarayına baskın düzenlemişti. (Foto: K M ASAD / AFP)
Haber Merkezi – Bangladeş’te Şeyh Hasina’nın ülkeyi terk etmesiyle sonuçlanan sürecin nasıl geldiğine dair dikkat çekici ayrıntılar ortaya çıktı. Reuters’in haberine göre gösteriler başladığı sırada sokağa çıkma yasağı kararı alınmıştı. Ancak ordu yasağa uymayarak sokağa çıkanlara ateş etmeme kararı aldı. Bangladeş Genelkurmay Başkanı Waker-Uz-Zaman, Başbakan Hasina’ya giderek, kararı bizzat bildirdi. Ordunun desteğini alamayan Hasina Hindistan’a kaçmaya karar verdi.
Reuters’in haberine göre uzun süredir iktidarda olan Şeyh Hasina'nın, sert protesto gösterilerinin ortasında Bangladeş'ten ani bir şekilde kaçmasından önceki gece, ordu komutanı generalleriyle bir toplantı yaptı ve askerlerin sokağa çıkma yasağını uygulamak için sivillere ateş açmayacağına karar verdi.
Görüşmelerden haberdar olan iki görevli subayı Reuters'a karar hakkında bilgi verdi.
Konuyla ilgili bilgi sahibi Hintli bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, General Waker-Uz-Zaman daha sonra Hasina'nın ofisine giderek, askerlerinin Hasina'nın talep ettiği sokağa çıkma yasağını uygulayamayacaklarını Başbakan’a iletti. Yetkili, mesajın açık olduğunu söyledi ve “Hasina artık ordunun desteğine sahip değildi” dedi.
Askeri yetkililerin online toplantısı ve Hasina'nın ordunun desteğini kaybettiği mesajının detayları daha önce bilinmiyordu.
Ortaya çıkan yeni bilgiler, Hasina'nın 15 yıllık iktidarı boyunca muhalefete tahammül göstermemesini, Hindistan'a kaçışını ve iktidarının nasıl ani bir şekilde sona erdiğini açıklamaya yardımcı oluyor.
Bangladeş’te ülke çapında sokağa çıkma yasağı kararı, pazar günü sokak gösterilerinde en az 91 kişinin ölmesi ve yüzlerce kişinin yaralanmasının ardından alınmıştı.
10 kişi bilgi verdi
Reuters, Hasina'nın iktidarının son 48 saatini öğrenmek için Bangladeş'te dört görevli ordu subayı ve iki diğer bilgi sahibi kaynak da dahil olmak üzere geçen haftaki olaylara aşina olan on kişiyle görüştü. Birçoğu, konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerini vermeden konuştu.
Son 20 yıldır Bangladeş'i yöneten Hasina, binlerce muhalif lider ve işçiyi tutukladıktan sonra ocak ayında 170 milyonluk ülkeyi yönetmek üzere dördüncü kez seçildi. Bu seçim başlıca rakipleri tarafından boykot edildi.
General Zaman, Hasina'ya desteğini çekme kararını kamuoyuna açıklamadı. Ancak protestoların ölçeği ve en az 241 kişinin ölümü, Hasina'yı her ne pahasına olursa olsun desteklemeyi savunulamaz hale getirdi.
Reuters'a konuşan emekli Tuğgeneral M. Sakhawat Hossain, "Askerler arasında çok fazla huzursuzluk vardı. Muhtemelen ordu kurmay başkanına baskı yapan şey buydu, çünkü askerler dışarıda ve neler olduğunu görüyorlar” dedi.
Hasina ile evlilik yoluyla akraba olan Zaman, cumartesi günü süslü bir tahta sandalyeye oturup belediye binası toplantısında yüzlerce üniformalı memura hitap ettiğinde başbakana olan desteğinde tereddüt belirtileri gösterdi. Ordu daha sonra bu görüşmenin bazı ayrıntılarını kamuoyuna açıkladı.
Pazartesi günü sokağa çıkma yasağına uymayıp sokaklara çıkanlar arasında Tuğgeneral Muhammed Şahedul Anam Han gibi emekli üst düzey askerler de vardı.
Eski bir piyade askeri olan Han, "Ordu bizi durdurmadı. Ordu, ordunun yapacağını vadettiği şeyi yaptı” dedi.
Pazartesi günü, ülke çapındaki belirsiz sokağa çıkma yasağının ilk tam gününde Hasina, başkent Dakka'da resmi ikametgahı olarak kullanılan ve sıkı bir şekilde korunan Ganabhaban veya "Halk Sarayı" kompleksinde saklanıyordu.
Dışarıda, genişleyen kalabalıklar toplandı. On binlerce insan, protesto liderlerinin lideri devirmek için yürüyüş çağrısına yanıt vererek şehrin kalbine doğru akın etti.
Bilgi sahibi iki Bangladeş vatandaşı ve Hintli yetkiliye göre, durum kontrolden çıkınca 76 yaşındaki Hasina pazartesi sabahı ülkeden kaçmaya karar verdi.
“Çok kısa bir süre içinde, Hindistan'a gelmek için onay istedi”
Hasina ve Londra'da yaşayan ancak o sırada Dakka'da olan kız kardeşi, Bangladeşli bir kaynağa göre konuyu tartıştılar ve birlikte uçtular. Öğle saatlerinde Hindistan'a doğru yola çıktılar.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar dün parlamentoya yaptığı konuşmada, Yeni Delhi'nin Temmuz ayı boyunca Bangladeş’te "temas halinde olduğu çeşitli siyasi güçlere" sorunları diyalog yoluyla çözmeleri çağrısında bulunduğunu söyledi.
Jaishankar, “Ancak pazartesi günü kalabalıklar sokağa çıkma yasağını hiçe sayarak Dakka'da toplandıkça Hasina, güvenlik teşkilatının liderleriyle yaptığı bir toplantının ardından istifa etmeye karar verdi. Çok kısa bir süre içinde, Hindistan'a gelmek için onay istedi” dedi.
İkinci bir Hintli yetkili, Hasina'ya, Dakka'daki bir sonraki hükümetle Yeni Delhi'nin ilişkilerini olumsuz etkileme korkusuyla kalışının geçici olması gerektiğinin "diplomatik olarak" iletildiğini söyledi. Hindistan Dışişleri Bakanlığı yorum talebine hemen yanıt vermedi.
Hindistan'da ulusal güvenlik danışmanı Ajit Doval tarafından karşılandı
Pazartesi günü öğleden sonra geç saatlerde, Hasina'nın da içinde bulunduğu Bangladeş Hava Kuvvetleri'ne ait bir C130 nakliye uçağı, Delhi'nin dışındaki Hindon hava üssüne indi.
Hindistan güvenlik yetkilisine göre, burada Hindistan'ın güçlü ulusal güvenlik danışmanı Ajit Doval tarafından karşılandı.
Delhi, 1971'de Bangladeş'i Doğu Pakistan'dan ayırmak için mücadele etmişti. Hasina'nın babasının 1975'te suikasta uğramasının ardından Hasina yıllarca Hindistan'a sığındı ve komşusunun siyasi elitleriyle derin bağlar kurdu.
Bangladeş'e döndüğünde 1996'da iktidara geldi ve siyasi rakiplerinden daha çok Hindistan'ın güvenlik endişelerine duyarlı kaldı. Hindistan onun laik duruşunu Bangladeş'teki 13 milyon Hindu için olumlu gördü.
Ancak Bangladeş'te emekli askerler arasında bile Hasina'nın gitmesine izin verilmesinden kaynaklanan bir kızgınlık var. Han "Şahsen, ona güvenli bir geçiş hakkı verilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Bu bir aptallıktı” diye konuştu.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın