Azil soruşturmasının ardından Trump’ın kaderi
ABD Temsilciler Meclisi, 18 Aralık’ta Başkan Donald Trump ile ilgili yürütülen azil sürecinin Senato'da devam edip etmemesiyle ilgili oylamada, görevini kötüye kullanma ve Kongre'nin çalışmasını engelleme suçlamalarını içeren maddeleri kabul etti. Temsilciler Meclisi’ndeki bu oylama Trump’ın görevden alınması anlamına gelmiyor, dosyanın Senato’ya gönderilerek mahkeme sürecinin başlaması demek oluyor. Bundan sonra Başkan’ın suçlu bulunup görevden alınmasına yada suçsuz bulunup görevine devam etmesine karar verilecek.
Trump’a yönelik azil soruşturma tehlikesi 6 Kasım 2018’de gerçekleştirilen Kongre Ara Seçimleri’nde başladı ki bu sçeimlerde Demokratlar Kongre’deki çoğunluğu ele geçirmeyi başardı. Aynı gün bazı Demokrat Kongre adayları Trump’a karşı soruşturma başlatılacağının sinyallerini vermişti.
ABD Başkanı’na karşı soruşturma açılması öyle kolay bir iş değil. Amerikan yasaları bu karmaşık süreç için bir çerçeve belirlemiş olsa da sürecin başlaması epey zahmetli bir çalışma gerektiriyor. Soruşturma ile ilgili ilk maddedeye göre federal yetkililerden biri bir suç işlediğinde veya görevini kötüye kullandığında Temsilciler Meclisi sözkonusu yetkili hakkında soruşturma isteyebilir. Suç işlendiği Anayasa Mahkemesi’nin başkanlık ettiği Senato tarafından da onaylanırsa görevden alınır. Anayasa gereğince ABD Başkanı “vatan hainliği, rüşvet ya da yüksek profilli diğer suçlardan” dolayı görevden alınabilir. Ancak bunun tam olarak ne anlama geldiği de net değil.
Trump iki iddia nedeniyle soruşturuluyor; bunlar yetkilerini kötüye kullanma ve Kongre'nin çalışmasını engelleme suçlamaları.
Yektislerini kötüye kullanma suçlamasının altında Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy'den eski Başkan Yardımcısı ve Demokrat başkan aday adayı Joe Biden ile ilgili yolsuzluk soruşturması açmayı istemdiği iddiaları nedeniyle kanuna aykırı davrandığı gerekçesi yatıyor. Trump bu görüşmede Zelenskiy’e eğer taleplerini yerine getirmezse Ukrayna’ya verdiği mali ve askeri desteği çekme tehdidinde bulunuyor.
Trump bu taleple seçim kampanyasında Demokrat başkan adayı Joe Biden’a engel çıkarmayı amaçladı. Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlara göre bu da çok açık bir şekilde anayasanın ihlali anlamına geliyor.
İkinci suçlama ise Kongre’nin bu telefon görüşmesini incelemeyi istemesine karşın Trump’ın Kongre’nin çalışmalarını engellemeye kalkışmasını içeriyor.
Şimdi soruşturma sürecinin birinci aşaması tamamlandı. İkinci aşama Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi’nin dosyayı Senato’ya göndermesi ile başlayacak. Ancak Trump'ın Cumhuriyetçi Partisi, Senato'da çoğunluğa sahip ve Trump'ın görevden alınması çok düşük bir olasılık.
Zira Senato Adalet Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, ABD Başkanı Donald Trump'a yönelik azil sürecinin "partizan bir saçmalık" olduğunu belirterek, "Senatoya gelir gelmez hızlı bir şekilde ölecek ve hızlıca son bulmasını sağlamak için elimden geleni yapacağım" dedi.
Bu açıklamaya karçı Nancy Pelosi de Senatodaki Cumhuriyetçilerin tarafsız davranacaklarından emin olmaya kadar dosyayı bekleteceğini ve sürecin şeffaf ve tarasız olmasını sağlamak istediklerini açıkladı.
ABD Senatosu belge ve şahitlerin dinlenmesi ile başkanın suçlu olduğuna karar verirse oylamaya gidilir. Başkan senatonun üçte iki çoğunlukla vereceği oylarla görevden alınır. Senatoda Demokratlar 47, Cumhuriyetçiler ise 53 üyeye sahip. Bu durumda Demokratların Trump’ı görevden uzaklaştırmak için 20 Cumhuriyetçi üyenin desteğine ihtiyacı var. Yani Treump’I görevden uzaklaştırmak için 20 Cumhuriyetçi üyeyi ikna edebilmek de oldukça zor bir iştir. Dolayısıyla Senato’nun Trump’ın suçsuz olduğu yönünde karar vermesi ve Başkan’ın görevine devam etmesi bekleniyor.
Trump’a karşı azil soruçturması süreci oldukça önemli. ABD’nin geçmişteki 45 başkanı içerisinde Trump hakkında soruşturma açılan üçüncü başkan oluyor. Trump’tan önce eski Başkanlar Andrew Johnson 1868’de, Bill Clinton da 1998’de Temsilciler Meclisi tarafından azledilmiş ancak her ikisi de Senato tarafından aklanınca görevde kalmaya devam etmişti.