Bir ‘bilim dili’ olarak Kürtçe

Dil, bir ulusu başka uluslardan farklı kılan kimliğin en önemli  unsurlarından birini oluşturuyor.

 

Kürt Dili, modern Kürdistan siyasi hareketi tarihinde (Özellikle Irak tarihi çerçevesinde) diyalog masasında her zaman büyük bir öneme sahip olmuştur.

 

Siyasi hakların elde edilemediği dönemlerde dahi, Kürtler kültürel haklara ve anadilde eğitime büyük önem veren bir ulus olmuştur.

 

Kürtler, içinde bulundukları zor şartları gözönünde bulundurduğumuzda, oldukça büyük başarılar elde etmiştir.

 

Kürdistan’ın diğer parçalarında da sadece siyasi haklar çerçevesinden bakıldığı zaman bile, anadilde eğitim talebinin vazgeçilmez bir konu olduğu biliniyor.

 

Kürt ulusunun Arap,Türk ve İranlı komşularıyla  arasında (toplumsal  ve kültürel anlamda) çok ince farklılıklar olabilir, ancak “dil” her zaman Kürtler’in komşularıyla ve diğer uluslarla en önemli farkıdır.

 

Bu nedenledir ki,  Kürt hareketleri bu konuyu her mecrada dillendirmiştir.

 

Geride bıraktığımız 20 yıldan fazla sürede Kürt diline karşı çelişkili bir durum yaşandı. Bir yandan Kürt dili milli bir değer olarak algılanıp korunurken, diğer taraftan bilimsel bir dil olarak önemsenmeden dışlandı.

 

Kürtçe basılan bilimsel kitapların (Coğrafya, fizik, ekonomi, tıp) sayısının az olduğunu gözardı etmememiz gerekir.  Ayrıca ne yazık ki, sosyal bilimlerde de bu konuda pek iyi sayılmayız.

 

Ayrıca, her ne kadar son yıllarda Farsça, Arapça ve İngilizce’den kitaplar çevrilse de, doğal olarak bu yeterli değil.

 

Kürdistan Bölgesi’nde “tercüme” de kurumsal bir boyuta ulaşamadı.

 

Öğrenciler, çoğu zaman bizlerden Kürtçe kaynak isimleri istiyor.  Ancak ne yazık ki çoğu zaman, istenen konuda kaynak olmadığı için ya da başarısız çeviriden dolayı öğrencilerin taleplerine cevap veremiyoruz.

 

Kürdistan Bölgesi Yüksek Öğrenim Bakanlığı, son birkaç yılda İngilizce eğitimine oldukça büyük önem verdi. Örneğin; yüksek lisans adayları için ALES ve TOEFL sınav şartı konuldu. Ayrıca lisans eğitiminde de İngilizce’ye, önceki yıllara oranla daha çok önem verilmeye başlandı.

 

Doğal olarak bu tür girişimler, bizleri Kürtçe’nin bilim dili olarak da gelişeceği konusunda ümitlendiriyor.

 

Yapılması gerekenlerden ilki, Kürt dilinin bilimsel zemine oturtulmasıdır. İikincisi ise, eğitim dili olarak İngilizce’ye önem verilmesidir. Bu ikisinin birarada yürütülmesi gerekiyor.

 

Kürtçe’yi ancak bu şekilde bir bilim dili yapabiliriz.

 

(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)