Celal Cewher Eziz
Irak Parlamentosu’nda çıkarılan 2018’de çıkarılan ve 2023’te yenilenen 12 sayılı İl ve İlçe Meclisi Seçimleri Yasasına göre, Kerkük il meclisinde sandalye kazanan yedi siyasi partinin ortak bir anlayışa varması, uzlaşması ve dört etnik grubun (Kürd, Arap, Türkmen, Keldani ve Süryani) yetkilerin dağılımı konusunda anlaşması ve Kerkük'te yerel yönetimi (hükümeti) kurması gerekiyor.
Valiliğin başlıca yetkileri şunları kapsıyor: Vali, İl Meclis Başkanı, Vali Yardımcısı (İdari ve Pratik), İl Meclisi Başkan Vekili, Kerkük merkez ilse Hewice, Dakuk ve Dubiz ilçe kaymakamları, eğitim, sağlık, tarım gibi genel müdürlükler, Kerkük merkez ile ilçelerin belediye başkanlıkları ve Kerkük Emniyet Müdürü.
Kerkük İl Meclisi seçimine has olan 2023 tarihli 4 sayılı yasanın 13’üncü maddesinde yer alan 4’üncü fıkrasında şöyle deniyor: “Seçim sonuçları ne olursa olsun, ilde yaşayan toplulukların ortaklığını sağlayacak şekilde yetkiler adil bir şekilde dağıtılmalıdır.”
Kerkük vilayetindeki yetkiler, seçim sonuçları ne olursa olsun, Kerkük'teki etnik topluluklar arasında adil bir şekilde paylaşılmalıdır.
Elbette ki yetkilerin adil dağılımının inanılır bir yöntemi ve ölçüsü olmalı. Kerkük vilayetinde yerel yönetim yetkilerinin dağılımı açısından en iyi yöntem ve kriter, ildeki nüfus ve her dört etnik topluluğun kazandığı sandalye sayısına göre olmalıdır.
Bugün Kerkük'teki karmaşık ve zor durum için nüfus ve etnik toplulukların kazandığı sandalye sayısından daha iyi bir ölçü göremiyorum.
Tarihsel olarak Kerkük vilayetinde Kürdler diğer milletlere göre her zaman çoğunluğu oluşturmuştur. Birinci hükümet döneminde (02/08/1963 – 18/10/1963) ve ikinci Baaas rejimi döneminde (1968-2003) Kerkük vilayetinde “demografik yapıyı değiştirme ve Kürdleri temizleme” politikası kapsamında kentte demografik durumu Arapların lehine değiştirmeyi başardılar.
Kerkük vilayetinde geçerli güncel istatistiklere göre, son 20 yılda mültecilerin bir kısmının geri dönmesinin ardından etnik oluşumların nüfus oranları çoktan aza doğru sırasıyla şu şekildedir:
Kürdler, Araplar, Türkmenler, Keldani ve Süryaniler.
2005 yılında yapılan seçimlerde Kerkük’te etnik toplulukların sahip olduğu sandalye sayısı bakımından Kürdler hep önde olmuştur. 18 Aralık 2023) tarihinde yapılan seçimlerin sonuçlarına göre sandalye dağılımı ise şöyledir:
Kürdler 7 sandalye, Araplar 6 sandalye, Türkmenler (2) sandalye, Keldani ve Süryaniler 1 kota sandalyesine sahipler.
Bu iki kritere göre de Kürdler, diğer iki etnik oluşumla kıyaslandığında Kerkük’te çoğunluğu oluşturuyorlar.
Anayasa ve ilgili yasalara göre Irak'ta yargı ve yürütme organı, Irak Parlamentosu 2023 tarihli 12 sayılı İl ve İlçe Meclisi Seçimleri Yasasınının 13’üncü maddesi 4’üncü fıkrasında yer alan hükmü takip ve uygulamakla yükümlüdür.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın