Dr. Zana Kurde
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, göreve başladığından beri sürekli olarak Avrupa Birliği’nin (AB) kendi ordusu kurması ve savunma anlamında özgür olması gerektiğini söylüyor.
AB’ye üye ülkeler, AB’nin ilerlemesi sürecinde önemli bir rol oynadı. Konrad Adenauer, Helmut Kohl, François Mitterrand gibi isimler vizyoner ve yaratıcı şahsiyetlerdi. Şimdi de Macron Avrupa ordusu kurarak tarihe geçmek istiyor, fakat Macron’un önünde çok fazla engel var.
Avrupa, savaş ve katliamlarla dolu yüzlerce yıllık tarihini bir yük gibi taşıyor. Her ne kadar Avrupa ülkelerini barış içinde bir araya getirse de Avrupa halklarının etnik kimliklerinie bir alternatif olarak Avrupalılık öne çıkmadı. Ortak bir Avrupa ordusu için Fransa ve Almanya’nın AB’nin jeostratejik rolü konusunda asgari düzeyde ortak bir kanaate varması gerekir.
Angela Merkel her ne kadar Avrupa ordusu projesine tam karşı çıkmasa da Almanya kendini 70 senedir pasif bir ülke olarak gösteriyor ve strajik isteği BM Güvenlik Konseyi’ne dahil olmaksa da duygusal olarak Avrupa ordusu fikrine yakın. Almanya’da iktidar değişikliğinin ordu projesi üzerinde herhangi bir etkisinin olacağı beklenmiyor. Almanya, Fransa’nın bu coşkusuna ortak olmayacaksa Macron’un projesinin akıbeti ne olacak?
Fransa’nın 4 yıllık dış siyasetine ve Macron’un siyasi söylemlerine bakınca tamamen Almanya’ya güvenmeyeceği ortada. Macron iki şekilde Avrupa ordusunu fiili olarak oluşturmak istiyor.
İlki, Fransa’nın AB’nin diğer üye ülkeleriyle ilişkileri geliştirmek.
Bu çerçevede, Macron’un tercihi başta Yunanistan olmak üzere Akdeniz ülkeleri. Fransa, son yıllarda Yunanistan’la hava ve deniz alanlarında olmak üzere askeri anlaşmalar imzaladı. İki taraf da bu anlaşmaların Avrupa’nın jeostratejik programı ve Avrupa sınırlarını güçlendirme çerçevesinde yapıldığını saklamıyor.
Fransa, 2020’de Yunanistan ile 2 buçuk milyar euroluk 24 adet Rafale model savaç uçağı alımına dair anlaşma imzaladı. Geçtiğimiz günlerde de yine Fransa ve Yunanistan 5 milyar euroluk 6-8 deniz gemisi anlaşması imzaladı.
İmza töreninde, Macron ve Yunanistan Başbakanı Mitsotakis bu anlaşmayı “savunma özgürlüğünün elde edilmesi” adına imzaladıklarını söyledi. Macron üye ülkelerden AB jeostratejisi konusunda “alık” olmamalarını istedi.
İkinci yol da Macorn’un Avrupa ordusunu Berlin’den oluşturması.
Avrupa entegrasyonu sürecinde, ortak dosya ve konuların "Avrupalılaşması" (Europeazation) olgusu bir mekanizma haline gelmiş ve üye devletleri bu ortak projeyi birlikte kabul etmeye zorlamıştır.
Örneğin ortak Pazar projesi ve ortak para birimi projesi Brüksel’de düşünülerek fiili duruma geçirildi. Savunma anlamında da AB iç kanunları (20. Madde) en az 9 üye ülkenin kendi aralarındaki işbirliğini ilerletmeyi ortak ordu çerçevesinde de ön açıyor.
Macron’un ikili ilişkiler dışında Avrupa ordusunu oluşturma konusunda adım atılmasını Brüksel aracılığıyla sağlaması da bir seçenek olarak ortaya çıkabilir. Bir süredir AB üst düzey yetkilileri AB’nin bölgede ve dünyada daha aktif bir rol oynaması yönünde kesin sözler söylüyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, bağımsız savunma ve AB'nin jeopolitik rolü konusunda aynı görüşleri paylaşıyorlar. Von der Leyen başlangıçta Avrupa Komisyonu'na "jeopolitik” açıdan bakmaları için çağrıda bulundu. Aynı şekilde Borrell de her zaman AB'nin krizler karşısında “çaresiz” kalmaması gerektiği ifade ediyor.
Emanuel Macron liderliğindeki Fransa da güçlü bir Avrupa ordusu inşa etmek için çok çalışıyor. Bu süreçte, başta Akdeniz ülkeleri olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesinin yanı sıra AB kurum ve kuruluşlarının Avrupa ordusu projesine destek vermeleri bekleniyor. Ancak bu biraz da Almanya'nın ne kadar hevesli olduğuna ve Macron'un Alman danışman Olaf Scholz'u Avrupa ordusu konusunda ne kadar ikna edebileceğine bağlı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın