Dersim Çemişgezek’te tabutlu ‘HES’ protestosu: ‘Bu memleketimiz için yıkım kararıdır’

Dersim (Rûdaw) – Dersim’in Çemişgezek ilçesinde Tağar çayı üzerinde ÇED raporu olmadan HES ve regülatör inşaatı yapılmasına tepki gösteren vatandaşlar, tabutlu eylem gerçekleştirdi.

Çemişgezek ilçesinin içinden geçen Tağar çayı üzerinde ÇED raporu olmadan HES ve regülatör için inşaat çalışması başlaması üzerine ilçe sakinleri, çevreciler, hukukçular, STK’lar ve Siyasi parti temsilcileri tabutlarla ve pankartlarla yürüyüş yaparak, HES’e tepki gösterdi. Kalabalık grup açıklamadan sonra  ‘ Mevta 2872 sayılı çevre kanunun 10. Maddesi’ yazan tabutu taşıyarak Tağar Çayı’na attı.

Dünyada nesli tükenen çok sayıda canlı türüne can suyu oluyor

El değmemiş doğasıyla görenleri hayran bırakan Çemişgezek ilçesi doğal güzellikleri ve tarihi mekanlarıyla öne çıkıyor. Yaklaşık 7 bin nüfuslu ilçede, Tağar Vadisi, İn Delikleri, Uzun Hasan Türbesi, Kale Cami, Hamam-ı Atik, Tağar Köprüsü, Hamidiye Medresesi turistik açıdan büyük önem taşıyor. Ayrıca ilçedeki Tağar vadisi birçok yaban hayatına ev sahipliği yapıyor. Vadinin içerisinde bulunan ve Ali Boğazı’ndan doğan ve birçok derenin suyuyla birleşen Tağar Çayı’nda dünyada nesli tükenen su samuru, alabalık habitat buluyor. Ayrıca Tağar Çayı ilçede yaygın bulunan yaban keçilerinin su ihtiyacını karşılıyor, ayrıca birçok endemik türede can suyu oluyor.

Er İdare Turizm İnş. Gıda Temizlik Hizmetleri Alımı Sanayi ve Ticaret A.Ş tarafından İşletilmekte olan Çemişgezek HES güç artışı ile ilgili ÇED Başvuru dosyası 4 Haziran 2024 tarihi itibariyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı internet sitesinde yayınlandı.

Şirket tarafından yapılan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) başvuru dosyasındaki teknik bilgilerde 18 kat güç artışı olacağı belirtildi. Şirket tarafından, ÇED kararı olmadan Yusuf Ziya Paşa tarafından 1807 yılında yaptırılan Osmanlı eseri Tağar Köprüsü kenarında HES için inşaat çalışması başlatıldı. Türkiye Barolar Birliği (TBB) Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi Avukat Barış Yıldırım, geçtiğimiz günlerde ÇED süreci devam ederken inşaat sürecinin başlatıldığı gerekçesiyle,  Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne inşaat faaliyetlerinin durdurulması için dilekçe verdi ayrıca savcılığa da suç duyurusunda bulundu.

İlçede Tağar Çayı Koruma ve Yaşatma Platformu’nun çağrısıyla kent merkezi, ilçelerden birçok vatandaş, hukukçu, belediye başkanları, Siyasi Parti ile STK temsilcileri Tağar Çayı’nın üstünde bulunan tarihi Tağar Köprüsü üzerinde bir araya geldi. Kalabalık sık sık ‘ Tağar’a uzanan eller kırılsın, doğamızı kimseye kurban etmeyiz’ sloganları attı.

Katılımcılar adına basın açıklamasını Çemişgezek Tağar Çayı Dayanışma Platformu dönem sözcüsü Hakan Gökalp okudu.

“Elimizde mahkemenin iptal kararı bulunuyor”

ÇED olumlu kararı dahi alınmadan hukuksuzca HES inşaatına başlandığını belirten Gökalp doğaya ve tarihe yapılan bu hakareti kabul etmeyeceklerini belirterek şunları dile getirdi:

“Çemişgezek'te tam üç aydır Cumhuriyet tarihinde eşi ve benzerine rastlanmamış bir hukuksuzluk ve vahşet tüm hızıyla devam etmekte. Ve bu hukuksuzluğun acilen durdurulması gerekmektedir. Milli Park olma kriterlerini fazlasıyla taşıyan Tağar Çayı vadisi milli park ilan edilmesi gerekirken ilçemizin el değmemiş kaynakları iş makineleri tarafından yerle bir ediliyor. Elimizde Tarihi Tağar Çayı üzerine daha önce planlanan ve mahkeme kararıyla yapımı iptal edilen mahkeme iptali kararı bulunuyor. Emsal olan mahkeme iptal kararı varken, bölgeye ‘HES inşa edilemez’ denilmişken Çemişgezek'te kaçak HES yapılıyor. İnşaat derhal durdurulmalı iptal edilmelidir. Bu hukukluğu asla kabul etmiyoruz.”

Avukat Barış Yıldırım: HES inşaatları kaçak devam ediyor

Türkiye Barolar Birliği (TBB) Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi Avukat Barış Yıldırım, projenin hukuksuz olduğunu belirterek, Çevresel Etki Değerlendirilmesi yönetmeliği beşinci maddeye göre bu proje hukuksuz olduğunu ve bu projenin ÇED süreci derhal sonlandırılması gerektiğini söyledi.

Rûdaw’a açıklamada bulunan Yıldırım, “Çemişgezek Tağar çayı üzerinde yapımı planlanan regülatör ve Çemişgezek Hidroelektrik santralinin ÇED süreci devam ederken yani ÇED süreci tamamlanmamışken maalesef bu HES’in inşaatı kaçak bir şekilde başladı. Biz HES’e ilişkin halkın katıldığı toplantıda buradaki  ÇED sürecinin derhal sonlandırılması gerektiğini HES inşaatların kaçak devam ettiğini ve buranın derhal yetkililer tarafından mühürlenmesi gerektiğini belirttik. Gerekçemiz ise çevre kanunun 10. Maddesidir” şeklinde konuştu.

Çemişgezek Tağar çayı üzerinde ÇED raporu olmadan HES ve regülatör inşaatı yapılmasına tepki gösteren vatandaşlar, HES ve regülatör ün hayata geçirilmesi halinde tarihin, doğanın ve canlıların yaşam alanlarının yok edileceğini yeni bir göç başlayacağını belirtiyor.

"Bu memleketimiz için yıkım kararıdır"

Vatandaşlardan Erdal Demir, “Biz burada kaçak santral için toplandık, bu santralin ruhsatı yok ÇED raporu yok. Bu memleketimiz için yıkım kararıdır” ifadesini kullandı.

Tuğrul Öğmen, “Biz bu durumu hoş görmüyoruz bu durumu, öncelikle kültürümüze, doğamıza ve bizimle birlikte misafirlerimiz olan hayvanlarımıza zararı dokunacağı için böyle bir yapının oluşmasına karşı duracağız ” dedi.

"Benden sonraki nesiller için burada özgür akan çayı serbest bıraksınlar"

Oya Demir, “Benim neslim ve benden sonraki nesiller için burada özgür akan çayı serbest bıraksınlar. Hepimiz burada büyüdük, hepimiz İstanbul’da Ankara’da, Bursa’dayız ama burada büyüdük,  ne yeğenlerimize ne çocuklarımıza karışmasınlar bu çayda aksın” ifadesine yer verdi.

"Dağ keçileri de gelmez ve eko sistem biter"

Fatih Boztaş, “Çocukluğumuzun  geçtiği, anılarımızın biriktiği bu Tağar çayının özgür akmasını istiyorum. Yarın Tağar da su kesilirse yaban hayat da biter buradaki hayatta biter. Dağ keçileri de gelmez ve eko sistem biter. O yüzden Tağar özgür aksın istiyorum ” şeklinde konuştu.