Dünya Basın Özgürlüğü Günü: Kürt medyasına yönelik baskılar arttı

Haber Merkezi - 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü olarak kabul ediliyor. Gün vesilesiyle gazetecilere yönelik tehdit, sansür ve cezalar bir kez daha gündeme geldi.

İstatistiklere göre tüm dünyada medya özgürlüğü azalıyor. Durumun en kötü olduğu ülkelerden biri de Türkiye.

Gazeteciler Sendikası'na göre çok sayıda gazeteci cezaevlerinde bulunuyor. Sansür, işsizlik, siyasi şiddet ve güvenlik eksikliği gazetecilerin hayatını tehlikeye atıyor.

Kürt gazeteci Ferit Demir, 30 yıldır özellikle Dersim'de gazetecilik yapıyor ve bu yıllarda siyasi şiddet, ölüm tehditleri, soruşturmalar, davalar ve tutuklamalar dahil her türlü zorlukla karşı karşıya kaldı.

Ama bugün ödül için İstanbul'da. Ferit Demir, Gazeteciler Cemiyeti tarafından yılın 'Basın Özgürlüğü Ödülü'ne layık görüldü.

"Birçok şeye maruz kaldık ama gazetecilikten asla taviz vermedik"

Ödül töreninde Ferit Demir’in konuşması acı anılar ile doluydu.

Rûdaw’a konuşan gazeteci Ferit Demir “Bunları yaparken hep baskılara maruz kaldık. İktidarın, milletvekillerini ve  belli çevrelerin. Gözaltına alındığımız zamanlar oldu, evimiz arandı. baskılara maruz kaldık, birçok kumpasa maruz kaldık.Ama gazetecilikten asla taviz vermedik. Çünkü gazetecilik yapılması o bölgede sessiz kalan, arka planda kalan sesini duyuramayanın ezileceğini, yok edileceğini biliyorduk” dedi.

1993 yılında Birleşmiş Milletler 3 Mayıs'ı dünya çapında 'Basın Özgürlüğü Günü' olarak ilan etti.

Uluslararası istatistiklere göre 30 ülkede basın özgürlüğü karnesi durum iyi değil, 40'a yakın ülkede durum çok kötü. Türkiye basın özgürlüğü konusunda bir hayli durumun ciddi olduğu ülkeler arasında. Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler'in (RSF) raporuna göre basın özgürlüğü konusunda Türkiye 180 ülke arasında 158'inci sırada yer alıyor.

RSF Endeksi’nde ülkelerin puanını, “politik”, “güvenlik”, “ekonomik”, “sosyo-kültürel” ve “yasal” olmak üzere beş gösterge belirliyor.

“Politik” gösterge, devletin ve diğer politik aktörlerin siyasi baskıları karşısında medyanın bağımsızlığına yönelik desteğin derecesini belirliyor.

Buna göre Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgesinde siyasi gösterge olarak en ciddi gerileme yaşayan ülkelerden oldu. Genel skor olarak 2023’te 100 üzerinden 33,97 puan toplayan Türkiye, 2024’te 2,37 puanlık kayıpla 31,6’ya geriledi.

"Tek başına gazetecilerin basın özgürlüğünü tesis etmesi mümkün değil"

Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş şunları söyledi:

“Basın  özgürlüğünü biz ancak şu koşulda tesis edebiliriz bu ülkede. Bir gazetecilerin daha dayanışmaları, örgütlü olmasıyla. İki, halkın haber alma hakkına sahip çıkmasıyla mümkün olabilir. Tek başına gazetecilerin basın özgürlüğünü tesis etmesi mümkün değil. Bunun diğer karşılığı olan halkın da haber alma hakkına sahip çıkması gerekiyor.”

Türkiye'de 57 gazeteci cezaevinde

BİA (bağımsız İletişim Ağı) İzleme Raporu'na göre Türkiye'de son 3 ayda 195 gazeteciye dava açıldı. Bunlardan 11 gazeteci tutuklandı, 14 gazeteci ise ceza aldı. Ayrıca Dicle Fırat Gazeteciler Derneği'nin raporuna göre şu anda Türkiye'de 57 gazeteci cezaevinde bulunuyor.

"Gazetecilik 10 yılı aşkın süredir müthiş bir baskı altında"

Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç son 10 yılda gazetecilerin mesleklerini yapamadığını belirterek, şunları dile getirdi:

“Gazetecilik 10 yılı aşkın süredir müthiş bir baskı altında. Gazetecilik yapabiliyor muyuz? ondan emin değilim. Ama yapmaya direnen birçok meslektaşımız, dünkü 1 Mayıs olayında olduğu gibi itilip kakılsa da yine de bu mesleği yapmak uğruna büyük mücadele veriyor.”

Uzmanlara göre işsizlik Türkiye'de gazetecilerin temel sorunu haline geldi. Bunun yanı sıra yargılanma, gözaltı, ceza ve sansür kalıcı bir tehdit olmaya devam ediyor.  Özellikle Kürt medyası bu kötü durumdan en çok payını alan basın kuruluşları arasında.

"Kürt siteleri sıklıkla erişime engelleniyor"

İfade Özgürlüğü Derneği'nin kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz Kürt basınına yönelik baskılara ilişkin şu değerlendirmede bulundu:

“Aklınıza gelebilecek bütün Kürt haber siteleri arka arkaya ve sıklıkla erişime engelleniyor. Ve toptan erişime engelleniyor.  Alternatif olarak aldıkları isimler, alan hakları mesela Jinnews 50'den fazla erişme engellendi. Dicle Haber Ajansı’nın web sitesi, Rûdaw defalarca. Anayasa mahkemesine gittiğiniz zamanda Anayasa Mahkemesi bu haber siteleri ile özellikle Kürt haber siteleri, diğer muhalif sitelerle ilgili yapılan başvuruları yaklaşık 5-6 yıl boyunca karara bağlamıyor.”

Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde tüm gazeteciler,  insan hakları örgütleri, medya özgürlüğünün toplum ve düşünce özgürlüğü açısından önemine dikkat çekiyor.

Dolaısıyla tüm ülkelerin hükümetlerinden gazetecilerin koşullarının derhal iyileştirilmesi ve yasaların buna göre uyarlanmasını talep ediyor.