Irak'ta savaştan Suriye'de güç olmaya: Ebu Muhammed el Colani kimdir?
Erbil (Rûdaw) – Ebu Muhammed el Colani, özellikle Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) grubunun Halep, Hama ve birkaç diğer bölgeye 27 Kasım 2024’ten bu yana düzenlediği saldırılar sonrası dikkat çeken bir isim haline geldi. Kendisi, eski adıyla “El-Nusra Cephesi” olan HTŞ’nin lideri. Bu grup, El-Kaide'nin bir kolu olarak biliniyordu.
Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’de kontrolü elinde buluduran Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) adlı silahlı grup 27 Kasım Çarşamba günü Suriye hükümeti ve müttefiklerine karşı son yılların en büyük saldırısını başlattı.
Önce Halep’i ardından Hama’yı kontrol eden örgüt, Suriye’de ve bölgede “dengeleri değiştirdiği” belirtilen yeni bir durumun ortaya çıkmasını sağladı.
Sürpriz saldırının ardından HTŞ’nin liderliğini yapan Ebu Muhammed el Colani, kamuoyunda en çok konuşulan ve merak edilen kişi haline geldi.
Daha önce cüpeli ve sarıklı fotoğrafları ile görünen Colani, şimdilerde ise takım elbise giyen “ılımlı cihatçı” portresi çiziyor.
Kimdir bu Ebu Muhammed Colani?
Ebu Muhammed el Colani’nin geçmişi uzun süre bir sır olarak kalmıştı. Ancak son yıllarda yabancı basın kuruluşlarına konuşarak kendisi ve ailesinin geçmişi hakkında detayları paylaştı.
Gerçek adı Ahmed Hüseyin el Şer’a olan Colani, Suriye’nin Golan bölgesine mensup zengin bir aileden geliyor.
Bazı kaynaklar gerçek adının “Osama Absi” olduğunu söylese de, kendisi son olarak geçtiğimiz Perşembe günü yayımladığı bir videoda adını “Ahmed Hüseyin el Şer’a olarak duyurdu.
2021 yılında Amerikan PBS (Frontline) medya kuruluşuyla yaptığı bir röportajda adının Ahmed Hüseyin el Şer’a olduğunu doğrulamış ve "Colani" isminin, ailesinin geldiği bölge olan Golan Tepeleri’ne atıfta bulunduğunu açıklamıştır.
Suudi Arabistan’da doğdu, Irak’ta başladı, Suriye’de devam ediyor
Ebu Muhammed el-Colani, 1982 yılında Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde dünyaya doğduğunu, babasının petrol mühendisi olduğunu ve ailesinin 1989 yılında Suriye’ye dönerek Şam’a yerleştiğini açıkladı.
2003 yılında, Amerika ve müttefiklerinin Irak’ı kontrol altına alıp Saddam Hüseyim rejimini devirmesinin ardından henüz 21 yaşındayken “küfre karşı savaşa katılmak” adı altında Irak’a geçmiştir.
İlk olarak Ramadi’ye geçen Colani, burada cihatçı silahlı gruplara katıldı. İlk olarak Irak El-Kaidesi saflarında yer aldı.
Irak’tan 2005 yılında Suriye’ye dönüşü sırasında Şam yönetimi tarafından gözaltına alınmış ancan kısa sürede serbest bırakıldı.
Serbest kaldıktan sonra Irak’a giden Colani, El-Kaide lideri Ebu Musab el-Zerkavi’ye biat eden “Saraya el-Mücahidin” adlı küçük bir gruba katıldı ve Zerkavi’nin yakın çevresinde yer aldı.
Zerkavi’nin 2006 yılında bir hava saldırısında öldürülmesinin ardından Colani, Irak’tan ayrıldı ve bir süre Lübnan’da kaldı. Bu süreçte Cund el-Şam grubunu destekledi ancak kısa süre sonra yeniden Irak’a döndü.
2006’da Musul’da yol kenarına bomba yerleştirme girişimi sırasında Amerikan güçleri tarafından yakalanmış ve Bukka Cezaevi’ne gönderildi.
Bağdat’taki Ebu Gureyb, Musul’daki Taci ve Basra’daki Bukka hapishanelerinde 5 sene tutuklu kalan Colani, burada, ileride IŞİD’in lideri olacak Ebu Bekir el-Bağdadi ile tanıştı.
Hapishanede kaldığı süre boyunca diğer radikal mahkûmlardan Arapça retorik öğrenerek ün kazandı ve daha tanınır hale geldi. Cezaevindeyken tanıştığı diğer cihatçılarla kurdukları “Mücahitler Şura Konseyi”nde yer aldı.
Colani’nin IŞİD’le ilişkisi ve ayrılması
2010 yılında Bağdadi’nin Irak el-Kaidesi’nin başına geçmesiyle birlikte, Colani, Suriye’de Nusra Cephesi’ni örgütlemek için görevlendirildi.
Mart 2011’in ortalarında hapisten çıkan Colani, Ocak 2012’de Nusra Cephesi’nin kuruluşunu ilan etti.
2013 yılında Suriye’de güçlenen IŞİD, Ebu Bekir el-Bağdadi liderliğinde diğer cihatçı grupları kendi komutası altına almaya çalıştı.
Ancak Colani, grubunu IŞİD’in bir alt kolu haline getirmeyi reddetti ve El-Nusra Cephesi’ni bağımsız bir şekilde yönetmeye devam etti.
Bu süreçte Colani, El-Kaide lideri Eymen el-Zevahiri’ye bağlılık yemini etti ve onun desteğini aldı. El-Kaide lideri Zevahiri de 2013’ün başlarında Nusra Cephesi’ni örgütün “Suriye kolu” olarak ilan etti.
Bu ayrışma, Suriye’de El-Nusra ve IŞİD arasında çatışmalara neden oldu. Bağdadi, Colani’nin kararını kabul etmedi ve ona karşı düşmanlık beslemeye başladı. Bu durum, Suriye topraklarında iki grup arasında uzun süreli bir çekişmeye yol açtı.
İdlib’in kontrolü ve El Kaide’den ayrılma
Mart 2015’in sonlarında Nusra, diğer cihatçı grupların desteği ile Suriye’nin İdlib vilayetini kontrol etti.
Temmuz 2016’da Nusra, el-Kaide’den ayrıldığını açıkladı ve Colani ve diğer cihatçı liderler, Cephetu Feth eş-Şam’ın kuruluşunu duyurdu.
Ocak 2017’de Cephetu Fethu eş-Şam içerisindeki bazı gruplar ayrılarak Hayat Tahrir eş-Şam (HTŞ)’ın kuruluşunu ilan etti.
HTŞ’nin kuruluşu, Colani’nin el-Kaide’den tamamen koptuğunu gösteren son resmi adım oldu.
Yaralanması ve koma süreci
Ebu Muhammed el Colani’nin özel hayatına dair fazla bilgi bulunmuyor. TIME dergisi, Colani’nin kendini gizli tutmayı tercih ettiğini ve yüzünü açığa çıkarmayı reddettiğini belirtiyor.
Colani’nin, grubunun liderleri, savaşçıları ve finansman kaynakları hakkında bilgi vermeye de yanaşmadığı ifade ediliyor.
Ebu Muhammed el Colani, ABD ve müttefikleri ile Suriye rejimine karşı pek çok sert çatışmada yer aldı.
18 Şubat 2019’da Rus haber ajansı Sputnik, İdlib’de meydana gelen bir patlamada Colani’nin ciddi şekilde yaralandığını ve komaya girdiğini bildirdi.
Ajansa göre Colani, Hatay’daki bir hastaneye nakledildi ancak bu bilgi daha sonra Türkiye tarafından yalanlandı.
Yeni bir dönem ve Suriye topraklarında sürpriz ilerleme
42 yaşındaki Ebu Muhammed el Colani, 2017 yılından beri kendilerini Suriye’nin bir parçası olarak ilan eden, 20 binden fazla silahlı üyesi bulunan, selefi, cihatçı, Sünni İslamcı ve Suriye milliyetçisi bir yapı olan Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) liderliğini yapıyor.
27 Kasım 2024’te Suriye ordusu ve müttefiklerine karşı İdlib ve Halep kırsalında sürpirz bir saldırı başlatan HTŞ, üç gün süren çatışmalardan sonra Halep şehrini ele geçirdiğini duyurdu.
Ancak Kürtlerin yaşadığı iki mahalle (Eşrefiye ve Şeyh Maksud), Demokratik Suriye Güçleri'nin (DSG) kontrolünde kaldı.
HTŞ, 5 Aralık 2024 itibarıyla grup, Hama’yı ele geçirdiğini ve Humus’a doğru ilerlediğini açıkladı.
Son bilgilere göre, HTŞ vemüttefikleri Humus’un merkezine yalnızca 10 kilometre mesafede bulunuyor ve buradan Şam’a ilerlemeyi hedefliyor.
Colani, örgütün elegram hesabından yaptığı son açıklamasında, tek amaçlarının Suriye rejimini devirmek olduğunu ve komşu ülkelere bu durumdan endişe etmemeleri gerektiğini söyledi.
HTŞ lideri, “Suriye halkı bu zalim rejime karşı direnişine devam ediyor. Bizim hareketimiz kimseye karşı değil, tam tersine herkesle stratejik, ekonomik, siyasi ve sosyal ilişkilerimizi yeni Suriye düzeniyle daha da güçlendirmeyi amaçlıyoruz” dedi.
HTŞ Terör Listesinde
Heyet Tahrir eş-Şam Heyeti (HTŞ), geçmişte Suriye ordusunun yanı sıra ülkedeki diğer bazı İslamcı gruplarla defalarca doğrudan çatışmalara girdi.
Grup, insan hakları ihlalleri, sivillere yönelik muamele şekli, siyasi özgürlüklerin kısıtlanması ve sert yasaların uygulanması nedeniyle birçok eleştiriye maruz kalıyor.
HTŞ, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, İngiltere, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından terör örgütleri listesine alındı.
Colani’nin yeri için 10 milyon dolar ödül
2017 yılından bu yana Ebu Muhammed Colani, ABD'nin "Aranan Teröristler" listesinde yer alıyor.
11 Mayıs 2017 tarihinde ABD Dışişleri Bakanlığı, Colani’nin yerini bildiren kişiye 10 milyon dolar ödül verileceğini duyurdu.