Kerkük (Rûdaw) - Irak Parlamentosu Türkmen Grubu Başkanı Erşat Salihi Kerkük’te 1957 yılında yapılan nüfus sayımının esas alınması gerektiğini vurguladı.
Basın toplantısında konuşan Irak Türkmen Cephesi (ITC) Milletvekili Erşat Salihi Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde yapılması planlanan nüfus sayımı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Kürdistan Bölgesi ile merkezi Bağdat hükümetinin nüfus sayım işlemlerine ilişkin farklı görüşlere sahip olduklarını ifade eden Salihi, “İhtilaflı bölgelerdeki bileşenlerin temsilcileri olarak bizim de farklı bir görüşümüz var. Bu hızlı sayımın Iraklı vatandaşlarının bugünkü ihtiyacını karşılamayacağına inanıyoruz" dedi.
Bazı kentlerde göçlerin yaşandığına dikkat çeken Salihi, böylesi bir durumda yapılacak bir sayımın sağlıklı olmayacağını ifade etti.
Kerkük gibi farklı etnik bileşenin olduğu bir şehirde sürecin şu anki şekliyle devam etmesi " Demografik değişime” sebep olacağı uyarısında bulundu.
Salihi "Bu kaygılar giderilmeden gelecekte nüfus sayımının bir parçası olmamız nasıl mümkün olabilir?" diye sordu.
Irak Parlamentosu Türkmen Grubu Başkanı, söz konusu sayımın Kerkük'ün idari ve siyasi geleceğiyle ilgili bir siyasi araç haline gelmemesi gerektiğini ve 140. Maddenin uygulanması için bir araç olmaması gerektiğini vurguladı.
Erşat Salihi, Irak’ta 1958 darbesinden bir yıl önce yapılan nüfus sayımının dikkate alınması gerektiğinin altını çizerek Irak Başbakanına Bakanlar Kurulu’ndan 1957 sayımına dayanmayan herhangi bir siyasi nüfus sayımının dikkate alınmaması gerektiği yönünde bir genelge çıkarması çağrısında bulundu.
Salihi, "Aksi takdirde, bu konuda başka bir çözüm yok ve 1957 sayımının dışında bir temel kabul edemeyiz" dedi.
Irak’ta nüfus sayımı
2005 yılında Irak ve Kürdistan Bölgesi halkının büyük çoğunluğu tarafından onaylanan Irak Anayasasının “tartışmalı bölgeleri” içeren 140'ıncı maddesinin 31 Aralık 2007’ye kadar uygulanması gerekiyordu. Maddenin uygulanması normalleşme, nüfus sayımı ve referandum şeklinde 3 aşamadan oluşuyor.
Ancak şu ana kadar ilk aşamanın yalnızca bir kısmı uygulanırken nüfus sayımı ve referandum aşaması 17 yıldır uygulanmadı. 16 Ekim 2017 tarihinde bölgenin Heşdi Şabi milislerinin eline geçmesiyle bölgede Kürt nüfusu göçertilirken, Irak’ın orta ve güney bölgelerinden getirilen ithal Araplar kentin atanmış yönetimi tarafından bölgeye yerleştirildi.
Irak hükümeti siyasi, ekonomik, sosyal ve diğer yönleriyle en bariz ihtiyaçlardan biri olan genel nüfus sayımının 20 Kasım'da yapılmasına karar verdi. Irak hükümeti 2009'dan bu yana nüfus sayımı yapmayı planlıyor ancak siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle bu planlar uygulanamıyor.
Irak her 10 yılda bir nüfus sayımı yapılmasına karar vermişti. Irak'ta 1927, 1934, 1947, 1957, 1965, 1977, 1987 ve 1997 yıllarında nüfus sayımları yapılmış ancak Güney Kürdistan en son sayıma dahil edilmemişti. Irak şu an 1957’deki nüfus sayımının verilerini esas alıyor
Nüfus sayımı ile beklenen sorunlar?
Irak, yıllardır yeni bir nüfus sayımı gerçekleştirmeyi tartışıyor. Olası sayım, Baas dönemini kapsayan Araplaştırma faaliyetleri, Kerkük'ün statüsü ve Kürdistan Bölgesi’nin federal fonlardaki payının büyüklüğü gibi tarihi sorunların çözümüne katkıda bulunabilir.
2020 için planlanan nüfus sayımı, koronavirüs salgını nedeniyle ertelenmişti.
Bağdat ve Erbil arasında nüfus sayımı gerçekleştirmenin önündeki en önemli engel etnik köken sorunuydu.
Irak hükümeti, nüfus sayımı sırasında vatandaşların etnik kimlikleriyle ilgili soru sorulmayacağını açıklamıştı.
Irak; Planlama Bakanlığı’nın anketörleri eğitmesiyle uzun zamandır beklenen ulusal nüfus sayımının ilk aşamasını gerçekleştirmeye devam ediyor.
Buna göre, Irak Kasım ayında bir nüfus sayımı gerçekleştirecek. Bu, 1997'den bu yana yapılan ilk genel nüfus sayımı olacak ve 1987'den bu yana Kürdistan Bölgesi'nin illerini de kapsayan ilk sayım olacak.
1997'deki son nüfus sayımında Irak’ın nüfusu 19 milyondu. Ayrı bir sayımda Kürt illerinin nüfusu 2,8 milyon olarak belirlendi. Şu anda toplam nüfusun 51 milyon olduğu tahmin ediliyor.
140. Madde
Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin (Diyala, Musul, Selahaddin) statüsüyle ilgili olan 140. Madde; normalleşme, nüfus sayımı ve referandum aşamalarından oluşuyor.
Yasa ve usullere göre, yerinden edilmişlere verilen tazminatın miktarı 10 milyon dolarken ithal Araplara ise dönmeleri karşılığında bu meblağın iki katı ödeniyor.
Muhammed Şiya es-Sudani Hükümeti kurulduktan sonra, Irak Anayasası'nın 140. Maddesini Uygulama Yüksek Komitesi yeniden faaliyete geçirildi.
Komiteye El-Fetih İttifakı Başkanı Hadi Amir başkanlık yapıyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın