Kürdistan petrolüne yönelik Irak Parlamentosundan kritik adım

Erbil (Rûdaw) - Irak parlamentosu, yaklaşık 20 aydır durdurulan Kürdistan Bölgesi petrol ihracatını yeniden başlatmayı amaçlayan bütçe yasası değişikliğini bugün ilk okumadan geçirdi.        

Parlamento, Kürdistan Bölgesi'nden bir varil petrolün üretim ve nakliye maliyetini yaklaşık 10 dolar artırmayı öngören ve federal hükümet tarafından sunulan tasarıyı ele almak üzere toplandı.

Bu adım, Bağdat, Erbil ve bölgede faaliyet gösteren uluslararası petrol şirketleri arasında bir anlaşmaya zemin hazırlayarak Kürdistan Bölgesi petrolünün Türkiye üzerinden yeniden ihracatını başlatmayı hedefliyor. 

Parlamentodan yapılan açıklamada, tasarının ilk okumasının tamamlandığı bildirildi. Tasarı, ikinci okumanın ardından oylamaya sunulacak.

Haziran 2023’te kabul edilen üç yıllık federal bütçede, Kürdistan Bölgesi’nde üretilen bir varil petrolün maliyeti 6,90 dolar olarak belirlenmişti. Ancak Kürdistan Bölgesinde faaliyet gösteren uluslararası petrol şirketleri bu miktarın yetersiz olduğunu belirterek, üç katı kadar maliyet talep ediyordu.

Buna karşılık olarak Irak hükümeti, Kasım ayının başlarında bütçede bazı değişiklikler yaparak, Kürdistan Bölgesi'nde çalışan şirketlere tazminat ödenmesini ve varil başına maliyetin 16 dolar olarak belirlenmesini onayladı.

Irak Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan tasarının ikinci okuma ve oylama aşamalarından geçmesi durumunda, Kürdistan Bölgesi petrol ihracatı uluslararası piyasalara yeniden başlayabilecek.

İhracat neden durdurulmuştu? 

Kürdistan Bölgesi’nden yapılan petrol ihracatı, Mart 2023’te Paris merkezli Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin Bağdat lehine karar vermesiyle durdurulmuştu. Mahkeme, Ankara’nın 2014 yılından bu yana Erbil’e bağımsız petrol ihracatına izin vererek 1973 Boru Hattı Anlaşması'nı ihlal ettiğine hükmetmişti.

İhracat durdurulmadan önce Kürdistan Bölgesi, Ceyhan Boru Hattı üzerinden günde yaklaşık 400 bin varil petrol ihraç ediyordu. Buna ek olarak Kerkük’ten 75 bin varil petrol de bu hattan taşınıyordu.

Ekonomik zarar büyük

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani, geçtiğimiz cumartesi günü yaptığı açıklamada, ihracatın durmasının bölge ekonomisine 20 milyar dolara mal olduğunu söyledi.

Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin ise 14 Kasım’da Rûdaw’a verdiği demeçte, Kürdistan Bölgesi petrol ihracatının birkaç hafta içinde yeniden başlayabileceğini belirtti.

Tasarının kabul edilmesi, Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasında yıllardır süren petrol ve gelir paylaşımı krizinde önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.