Irak, büyük katliam ve ayrımcılığa maruz kalan Feyli Kürtlerin haklarını geri veriyor

Erbil (Rûdaw) – Irak hükümetinden bir heyet Feyli Kürtlerin “vatandaşlık sorununu” çözmek için İran’ı ziyaret ediyor. Irak Bakanlar Kurulu geçtiğimiz aylarda tarih boyunca büyük bir zulme uğrayan Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesini kararlaştırmıştı.

Irak Dışişleri, İçişleri ve Göç ve Göçmenler Bakanlıklarından ortak bir heyet Baas rejimi döneminde vatandaşlıkları iptal edilerek, zoraki sürgüne maruz kalan İran’daki Feyli Kürt mültecilerin, kimlik ve vatandaşlık sorunlarını çözmek için bu ülkeyi ziyaret edeceği bildirildi.

Rûdaw’a konuşan Irak Göç ve Göçmenler Bakanlığı Sözcüsü Ali Cihangir, Dışişleri, üç bakanlıktan ortak bir heyetin mülteci statüsündeki Feyli Kürtlerin kimlik sorunlarını çözmek amacıyla kısa zamanda İran’ı ziyaret edeceğini söyledi.

Bakanlık sözcüsü, Irak’ta nüfusları 3 milyon olarak tahmin edilen Feyli Kürtlerinin, Baas rejimi döneminde “Irak vatandaşlıkları iptal edilen” 160 bin Feyli ailenin İran’a göçertildiği bilgisini verdi.

Ali Cihangir "Irak Bakanlar Kurulu Feyli vatandaşların haklarının tazmin edilmesi ve vatandaşlık verilmesi için 3 bakanlığın ortak bir komisyon oluşturulmasını kararlaştırdı. Komisyon Tahran, İsfahan, Kirmanşan, İlam eyaletleri başta olmak üzere bir çok kentte Feyli Kürtlerin kimlik tespiti için çalışma yürütecek" dedi.

Irak Bakanlar Kurulu’nda Feyli Kürtler hakkında karar

Irak Bakanlar Kurulu 28 Mart 2022 tarihinde, Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesi amacıyla bir dizi karara imza attı.

Bakanlar Kurulu, Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesi ve İran'a göçertilen ailelerin vatandaşlık sorunun çözümü için üç bakanlığın görevlendirilmesini kararlaştırmıştı.

Karar çerçevesinde, Irak’ın 2022 bütçesinden Feyli Kürtlere yardım verilmesi için bütçe ayrılması ve el konulan arazi, mal ve mülklerinin geri verilmesi amacıyla Mülkiyet Şikayetleri Komisyonu'nun araştırması sonucu tazminat ödenmesi çerçevesinde maliye bakanlığını görevlendirdi. 

Ayrıca, Irak Parlamentosu’nun Toplu Mezarların Korunması, Şehitler ve İnsan Hakları komisyonları, katliama uğrayan Feyli Kürtlerine ait toplu mezar ve cenazelerinin yerleri ile kimliklerinin tespit edilmesi ve belge toplanması amacıyla görevlendirildi.

Ve Feyli Kürtlerinin yüksek öğrenim görme haklarının tanınması da kararlaştırıldı.

Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 22 Şubat 2022 tarihli kararında Feyli Kürtlerinin de Irak Parlamentosu’nda Hristiyan, Sabii grupları içerisinde kota sahibi olmasını kararlaştırmıştı.

Kürdistan’daki mücadeleye destek verdikleri için binlerce Feyli Kürt katledildi

Şii mezhebine mensup Feyli Kürtler, Baas rejimi döneminde etnik ve inançları nedeniyle büyük baskı, sürgün ve katliamlara maruz kaldı.

1980 yılında Saddam Hüseyin diktatörlüğünün Komuta Konseyi tarafından alınan 666 sayılı kararla, yaklaşık 300 bin Feyli Kürdünün vatandaşlığı iptal edildi.  Aynı süreçte binlerce Feyli Kürt rejim tarafından kaçırılarak kaybedildi.

Irak’ta 1935-1960 yılları arasında peş peşe iktidara gelen rejimler, Bağdat, Diyala, Basra, Vasit ve Mendeli’de yaşayan Feyli Kürtleri ‘Şii Mezhebi’nden oldukları gerekçesiyle İran’a göçe zorladı.

1970’lerde iktidara gelen Baas rejimi, Kerkük başta olmak üzere, bugün 140. Madde kapsamında olan Kürdistani bölgelerde başlatılan “Araplaştırma” sürecine paralel olarak, Feyli Kürtlere yönelik yeni bir “yok etme” süreci başlattı.

Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas Partisi, 1970 ve 80’li yıllarda, Kürt ulusal hareketine destek verdikleri gerekçesi ile Feyli Kürtlere yönelik şiddetli bir ayrımcılık ve baskı politikasını uyguladı.

1970-1988 yılları arasında 132 bin Feyli Kürt, İran ve Doğu Kürdistan’a sürgün edildi. Büyük çoğunluğu Bağdat, Diyala, Basra, Vasit ve Mendeli şehirlerinde yaşayan Feyli Kürtler, Güney Kürdistan’daki özgürlük mücadelesine verdikleri destek ve Kürdistan halkının haklarını savundukları için 1980 yılında büyük bir soykırıma maruz kaldılar. Yaklaşık 300 bin Feyli Kürdü'nün vatandaşlığı iptal edildi. Aynı süreçte binlerce Feyli Kürt rejim tarafından kaçırılarak kaybedildi.

Kürdistan Bölgesi, Irak, İran ve Rojhilat’ta 3 milyon Feyli Kürdün yaşadığı tahmin ediliyor.