FİÇER – Kürt lider Mele Mustafa Barzani'nin Sovyetler Birliği'ne uzun yürüyüşü Kürdistan tarihinin en önemli olaylarından biri olarak tanımlanıyor.
Mele Mustafa Barzani, 500 Peşmergesi ile birlikte 1947'de Sovyetler Birliği'ne doğru yola çıktı.
Mele Mustafa Barzani ve Peşmergelerinin bu uzun yürüyüşü Güney Kürdistan'dan başladı, bugün Hakkari’ye bağlı olan Şemdinli ilçesinden sınırı geçerek Ermenistan sınırına kadar devam etti.
Burası Mele Mustafa Barzani ve Peşmergelerinin Sovyetlere yaptığı yürüyüşte bir süreliğine kaldığı Bêmbo (Bozyamaç) köyü. Köyde Barzani ve Peşmergelerinin anıları hala tazeliğini koruyor.
Bêmbo köyü sakinlerinden Abdulmecit Said Bêmbo, Mele Mustafa Barzani’nin yolculuğuna ilişkin şunları söyledi:
“Sayın Barzani 25 Mayıs 1947 yılında Bêdawê(Ayranlı) köyünden yola çıkarak Bayê(Çevre) köyüne ulaştı. Bayê köyüne ulaştığında babam Said Bêmbo onu karşılamaya Bayê köyüne gitti.
İki gün boyunca Bayê köyünde Barzani'nin yanında kaldı. Mayıs ayının 27'sinde öğleden sonra Barzani komutasındaki ordu (Peşmerge) yola çıktı. Bayê köyü bu dağların arkasında yer alıyor. Bu dağların arkasından yola çıktılar, daha sonra bu bölgeye uğradılar ve bu küçük ovaya ulaştılar.
İki küçük ova (deştîlok) var. Biri Yüksekova’ya bağlı Şemo Ovası diğeri ise Şemdinli’ye bağlı.
Bu ovaya ulaştıktan sonra Kevlî yolunu geçerek bizim yaylalarımızın ve meralarımızın olduğu Gerke Cina'ya (Cin Kurnası) ulaştılar. Babam ‘Akşama doğru Şemdinli’deki ovaya ulaştık’ demişti."
Mele Mustafa Barzani ve Peşmergeleri Şemdinli’nin köylüleri tarafından çok sıcak bir şekilde karşılandı.
Köylülere toplantı yapan Barzani, bu toplantılarda ulusal bilinçten ve düşüncesinden bahsetti. Köylülerin bir kısmı Mele Mustafa Barzani ile Peşmergelere Aras (Erez) Nehri’ne kadar eşlik ettiler.
O insanların torunları hâlâ Mele Mustafa Barzani ve Peşmergelerin fedakarlığından, sadakatinden bahsediyor.
Abdulmecit Said Bêmbo sözlerini şöyle sürdürdü:
“Aras Nehrine ulaşana kadar birkaç gün yolda kalıyorlar. Babam da sayın Barzani ile Aras Nehri'ne kadar gidenler arasındaydı. Babam yolda başından geçenlerden bize hep bahsederdi.
Babamın anlattığı anıların bir kısmı hala aklımda. Bir yerde dinlendiklerini, Barzani’nin çantasından biraz keşk (kurutulmuş bir tür sert çökelek) çıkardığını anlatmıştı. Bir de sayın Barzani'nin en önemli özelliklerinden birisinin yürüyüş boyunca çantasını ve silahını asla kimseye vermemesi olduğunu ve kendisinin taşıdığını söylemişti.
Babam Barzani’nin çantasından çıkardığı keşki, şutiğinde (bele bağlanan uzun bir bağ) ezdikten sonra Peşmergelere bölüştürdüğünü, geriye kalan toza dönüşmüş kırıntılarını da kendisinin yediğini söylerdi.”
Şemdinli ilçesinde Mele Mustafa Barzani ve Peşmergelerinin Sovyet yürüyüşü sırasında gittikleri iki köy var.
Bunlardan biri Bêmbo köyü, diğeri ise Bayê köyü.
Mele Mustafa Barzani ile Peşmergelerinin gelişi o köyler ve bölge halkının düşünce ve zihniyeti üzerinde ciddi bir etki yarattı.
Sîtav Yayınevi'nin sahibi ve yazar Kahir Bateyi Mele Mustafa Barzani’nın yürüyüşü ve ardından bıraktığı izler hakkında şunları söyledi:
“Hiç şüphesiz merhum Mele Mustafa Barzani'nin Rusya'ya giderken, bu köylerden geçmesi, yaptığı devrim ve mücadelesi toplumun milli bilincinin oluşumuna güçlü bir etki yaratmıştır.
Mele Mustafa Barzani toplumda bir efsane olarak anılıyordu.
Mele Mustafa Barzani'nin yaşamı ve mücadelesi anlatıldığında biz çocuklar için masal gibi gelirdi. Biz bu hikayelerle büyüdük. O da bu bölgedeki her Kürt'ü etkilemeyi başardı."
Bêmbo köyünde hala yaşam devam ediyor ve köyde 50'ye yakın ev bulunuyor. Ancak Bayê köyü, PKK ile Türk Silahlı Kuvvetleri arasındaki çatışmalar nedeniyle boşaltılmış durumda.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın