Dizayi: Irak Türkiye'den alacağı 1,5 milyar için bize 5 milyar dolar zarar verdi

Erbil (Rûdaw) - Kürdistan Bölgesi Hükümeti Dış İlişkiler Ofisi Sorumlusu Sefin Dizayi, Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin Türkiye'yi tazminat ödemeye mahkum etmesi sonrasından durdurulan petrol ihracı nedeniyle Irak ve Kürdistan Bölgesi'nin 5 milyar dolar zarara uğradığını söyledi.

Sefin Dizayi, düzenlediği basın toplantısında, Kürdistan Bölgesi'nden Ceyhan Limanı’na petrol ihracatının yeniden başlatılması amacıyla gerçekleştirilen girişimler hakkında konuştu.

Dizayi, "Kürdistan Bölgesi petrolün yeniden ihraç edilmesi konusunda oldukça istekli. Bağdat resmi olarak buna hazır olduğunu söylüyor ancak henüz pratik bir adım atılmadı” dedi.

Dizayi, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın 23-24 Ağustos’ta Bağdat ve Erbil'de yaptığı görüşmelerde konunun gündeme geldiğini hatırlatarak, şunları söyledi:

"Siyasi, teknik, maddi, idari olarak mevcut engellerin ortadan kalkması ve petrol ihracatının yeniden başlaması için Ankara, Bağdat ve Erbil'in görüşlerinin birbirine yakınlaştırılması amacıyla toplantılar yapıldı. Irak bütçe yasasına göre Kürdistan Bölgesi'nin kendisine tahsis edilen günlük 400 bin varil petrolü ihraç etmesi gerekiyor.

Paris mahkemesinin Türkiye'yi Irak'a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödemeye mecbur kılan kararının ardından Irak’ın kendisine ve Kürdistan Bölgesi'ne 5 milyar dolar kaybettirmesi dikkat çekicidir. Kürdistan Bölgesi'nden petrol ihraç edilmemesi nedeniyle Mart ayından bu yana 5 milyar dolar zarar ettik. 1.5 milyar dolar elde etmek için 5 milyar kaybetmek mantıklı değil.”

Erbil ile Bağdat arasında zorunların çözümü için çok sayıda anlaşma yapıldığını vurgulayan Sefin Dizayi, “Sözde sorun yok ama uygulamada sorunlar var" dedi.

Yarınki Bakanlar Kurulu toplantısında Kürdistan Bölgesi heyetinin Erbil ile Bağdat arasındaki görüşmelere ilişkin son bilgileri sunacağını belirten Dizayi, “Umarız bu bizi daha fazla ayırmaz” ifadelerini kullandı.

Irak hükümeti, Kürdistan Bölgesi hükümetinin Ceyhan’a petrol ihracatını “Bağdat'ın izni olmadan ihraç ettiği” gerekçesiyle Türkiye'yi Uluslararası Ticaret Odası'na şikayet etmiş, mahkeme Türkiye’yi 1,5 milyar dolarlık tazminata mahkum etmişti.

Kararın ardından Türkiye, 25 Mart'ta Ceyhan Petrol Boru hattını kapatarak petrol ihracını durdurmuştu. Irak Federal Hükümeti, devlet şirketi SOMO'nun Ceyhan'dan petrol ihraç edebilecek tek resmi kurum olduğunu savunuyor.

Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da tazminat haberlerinin yayınlanmasının ardından bir açıklama yaparak, Bağdat yönetiminin ödeme yapacağını duyururken miktar belirtmedi.

Bakanlıktan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

"Ülkemiz ile Irak arasında Paris merkezli ICC nezdinde görülen dava hakkında Irak'ın tahkim davasını kazandığı haberlerinden sonra kamuoyunu bilgilendirme ihtiyacı doğmuştur. Türkiye birçok uluslararası enerji projesinin önemli bir paydaşı olarak her zaman sorumluluklarının bilincinde hareket etmiştir. Ülkemiz, bölgede yaşanan bütün istikrarsızlıklara rağmen 1973 yılından beri Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı Sistemi'ni çalışır durumda tutmak için milyarlarca dolarlık harcama yapmış ve küresel petrol piyasalarında istikrarın korunması için gereken katkıyı sağlamıştır. Söz konusu anlaşmazlığın dostane çözümü için hem taraflarla hem de ilgili ülkelerle yoğun bir diplomasi yürütmüştür. Davanın gelinen bu aşamasında hakem heyeti, Irak’ın beş talebinden dördünü reddetmiştir. Ülkemizin taleplerinin ise büyük çoğunluğunu kabul ederek Irak’ın bu ihlaller sebebiyle Türkiye’ye tazminat ödemesine hükmetmiştir. Türkiye, her zamanki gibi uluslararası hukukun gereğini yerine getirmeye ve anlaşmazlığın asıl tarafları arasında kalıcı çözüme ulaştırılması için her türlü katkıyı sağlamaya hazırdır."

Irak ve Türk heyetleri arasında Mart ayından bu yana ihracatın sürdürülmesine yönelik çeşitli görüşmeler yapılsa da bir sonuç alınamadı.

Erbil ile Bağdat, Nisan ayında Kürdistan’dan petrol ihracatına devam etmek için bir anlaşma imzaladı ancak aradan geçen beş ay boyunca bu gerçekleşmedi.

2023 Irak federal bütçesinin 13’üncü Maddesi, Kürdistan Bölgesi'nin günlük 400 bin varil ham petrolü Ceyhan limanından ihraç edilmek üzere SOMO'ya teslim etmesini veya yurt içinde kullanılmasını şart kılıyor.