Foto: Rûdaw
Diyarbakır (Rûdaw) - Şeyh Said'in ailesi ve Diyarbakır halkına göre Şeyh Said ile arkadaşlarının mezar yeri belli: İdam edildikleri yere yakın askeri bölgede gömülü. Aile, Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanmamaması halinde AİHM'e başvurmaya hazırlanıyor.
Bugün, Şeyh Said ve 47 dava arkadaşının Türk Şark İstiklal Mahkemesinde düzenlenen göstermelik bir mahkemede yargılanarak Diyarbakır Dağkapı Meydanı’nda idam edilişlerinin yıl dönümü. İdam edilişlerinin üzerinden 97 yıl geçmesine rağmen Şeyh Said ve 47 arkadaşının mezar yerleri hala belirsizliğini koruyor.
Cumhuriyetin kurulması ardından Kürtlere uygulanan baskıları kabul etmeyerek, 13 Şubat 1925’te Diyarbakır Piran’da (Dicle ilçesi) devlete başkaldırdıkları gerekçesiyle göstermelik bir mahkemede yargılanan Şeyh Said ve 47 arkadaşı 97 yıl önce bugün 29 Haziran 1925 tarihinde Dağ Kapı Meydanında idam edildiler.
İdam edilişlerinin üzerinden neredeyse bir asır geçmesine rağmen, Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerlerinin nerede olduğu gizemini koruyor.
Diyarbakır halkı ve Şeh Said’in ailesindeki yaygın kanıya göre; Şeyh Said ve arkadaşları, idam edildikleri Dağ Kapı Meydanının karşısındaki bir özel hastane binasının arkasında yer alan askeri bölgenin bahçesinde gömülü. Ancak askeri bölge olması itibariyle sivillerin girişine yasak olan bölgede, herhangi bir arama yapılmasına kanunen izin verilmiyor.
Şeyh Said’in mezar yerine ilişkin Rûdaw mikrofonlarına konuşan Diyarbakır halkının büyük çoğunluğu mezar yerleri için aynı şekilde düşünüyor.
Rûdaw’a konuşan inşaat işçisi Fevzi Yazgan “Buradan baktığınızda Şeyh Said’in mezarını görürsünüz. Bu hastane binasının altında. O dönem bu meydanda idam edilmişlerdi” dedi.
Diyarbakırlı Hüseyin Güler de tıpkı diğer Kürtler gibi Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerlerinin büyüklerinden duyduğu şekliyle aynı yeri tarif ederek “Yaşlılarımızın dediğine göre, bu hastanenin arkasındaki yerde gömülmüşler” ifadelerini kullandı.
Başka bir Diyarbakırlı ise “Kardeş mezar burada. Bizim bildiğimiz kadarıyla burada. Ama kim ne zaman serbest bırakacak?” şeklinde tarif ediyor.
Emekli Muhammed Özateş “Biz Müslümanız, Muhammed’in ümmetindeniz. Yerini bize belirlesinler gidip ziyaret edelim” dedi.
Rudaw’a konuşan Şey Said’in torunu Abdulilah Fırat da tıpkı Diyarbakırlılar gibi, dedesi ve arkadaşlarının naaşlarının hastane binasının arkasındaki askeri bölgede gömüldüklerine inanıyor. Ancak Fırat, devletin daha sonra cenazeleri oradan aldığını, başka bir yere götürerek gömmüş olabileceği ihtimaline dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:
“Gömüldükleri yer bellidir. Bu yerde bir hastane var: İlk önce hastanenin yan tarafındaki askeri bölgedeki bahçeye defnedilmişler. Ancak şimdi orada (mezarlar) değil, ama nereye götürülmüş bilmiyorum. Mezarı devletin elinde esir. Biz esaretten kurtulamadık ki, onun mezarını da esaretten kurtaralım.”
Şeyh Said’in ailesi mezar yerinin açıklanması talebiyle Ankara 5’inci İdare Mahkemesi’ne baş vurmuştu. İçişleri Bakanlığı’ndan mezarların olduğu yerlerin resmi belgelerle açıklanması talep edildi. Ancak davadan bir sonuç çıkmadı.
Konu hakkında Rûdaw’a konuşan Şeyh Said ailesininin avukatı Mehdi Özdemir şunları dile getirdi:
“Savunmanın ardından mahkeme bir karar verecek. Eğer olumsuz yönde karar çıkarsa, iç hukuk yolları tükenmiş demektir. O zaman Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvuracağız. Bu dava dosyası çerçevesinde, Şeyh Said Derneği ve Diyarbakır Barosu Birleşmiş Milletlere başvuracak. Bu hakları var.”
Diyarbakır Barosu, Şeyh Said Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneği ile Şeyh Said’in torunu ve vasisi Kasım Fırat, Şeyh Said’in mezar yerinin açıklanması talebiyle Ankara 5’inci İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme, İçişleri Bakanlığı’ndan mezar yerlerinin açıklanamasına ilişkin resmi belge istedi. Ancak İçişleri Bakanlığı bu talebi reddetti ve mahkemden davayı durdurmasını talep etti.
Tüm resmi başvurulara rağmen sadece Şeyh Said ve arkadaşlarının değil, Seyid Rıza’nın ve Saidi Nursi El Kurdi gibi idam edilen diğer Kürt simaların da mezar yeri hala açıklanmadı.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın