RÛDAW ÖZEL – Bahçesaray’ı görmeden kış gördük demeyin

Bahçesaray (Rûdaw) – Ünlü Kürt şair Feqiyê Teyran'ın memleketi Van'ın Bahçesaray (Müküs) ilçesinde her sene olduğu gibi kış yine çetin geçiyor.

Bahçesaray’da derelerin, pınarların ve suyunun derin bir sessizliği bürünmesine artık günler kaldı. Çoşkun ve gümrah akan çeşmeler kış uykusuna yatıyor. Böylesi durumlarda hayat Bahçesaray'da hava kadar donuyor.

Ekimin ortalarında Bahçesaray’ı çevreleyen yüksek dağlar beyaz gelinliklerini giyer, yollar geçit vermez, odun sobaları artık üşüyen ellerin en yakın dostu olur.

Bahçesaray Belediyesi Fen İşleri Müdürü Remzi Orhan, “Müküs coğrafik olarak engelli bir yer, dört bir yanı dağlarla kaplı. Ayrıca eskiden Cumhuriyet dönemine kadar da ilim ve irfan yuvasıydı. Mir Hesenê Welî, Feqiyê Teyran, Mele Elî Teremaxî  bu topraklarda yaşadılar. Mevlana Celaleddin de buraya gelmiş. Eskiden 6 ay yollar kapalı kalırdı, 6 ay boyunca dışarısı ile bağlantısı kesilirdi, hayat zor olurdu. Bir hasta olduğunda bu asi dağları aşmak zorunda kalınırdı, ya Siirt ya da Van’a götürülürdü. Sağlık konusunda büyük engeller vardı” diyor.

Bahçesaray halkı daha birkaç yıl öncesine kadar da 6 ay boyunca kardan kapanan yolların ardında kaderlerine razı beklerdi. Fakat son yıllarda nüfus ile göçün artması ve ulaşım yollarının düzelmesiyle beraber gidiş gelişler daha da sıklaştı.

Bahçesaraylı Adem Serhat, “İstanbul yolcusuyuz. Bir hastamız var onu ziyarete gideceğiz. İlçeden çıktık tünele varmadan aracımız Kanîsergîz mevkiinde arızalandı. Biz de yürüyerek buraya kadar geldik" diyor.

Emine Serhat da, “Yollarımız ya kardan kapalıdır ya da buz tutuyorlar. İlçeden gidiş gelişimiz çok zahmet oluyor, bir hastamız olduğunda çabuk hastaneye ulaştıramıyoruz” diyor.

Asi ve yüksek dağların arasına sıkışmış bu 15 bin nüfuslu ilçenin bir tarafı Serhad, bir tarafı da Botan bölgesi. Bahçesaray'dan çıkmak isteyen biri ya Bitlis Hizan yolunu ya da Van yolunu seçmek zorunda. Van yolu nispetten daha yakın ancak bu yolda 3000 metre yüksekliğindeki Karapet Geçidi bulunuyor ki bu geçidi aşmak güç ve cesaret ister.

Bahçesaraylı Mehmut Esen, “Bir zamanlar bu yoldan hastaları geçirirlerdi ama kardan ölenler olurdu. Han yaylasına ilçemizin büyükleri yiyecek ve yakacak götürülerdi. Biri buradan Gevaş’a gidip geldiğinde bu handa dururlardı, istirahat ederlerdi. Karapet Kar Tünelinin yapıldıktan sonra gidiş gelişi nisbetten daha da kolaylaştı, artık insanlar Han yaylasından geçmiyor" diyor.  

Bahçesaray’ın kuzeydoğusunda Van, batısında Siirt, kuzeybatısında Bitlis ve güneyinde Hakkari bulunuyor.

Bahçesaray’ın baharı ve yazı yer yüzünde bir cenneti andırsa da bölgede kışları en soğuk ve çetin geçen ilçelerden biri. Halk içerisinde meşhur bir deyim var; “Bahçesaray 6 ay Van’a, 6 ay da Allah’a bağlıdır” diye.