Niyaz Salih: Neçirvan Barzani, BM'den UNAMI'nin daha fazla rol üstlenmesini istedi

Kürdistan Bölgesi Başkanlığı Diplomasi ve Dış İlişkiler Sorumlusu Niyaz Salih, Başkan Neçirvan Barzani’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektupta, Irak’taki sorunların çözümünde UNAMI’ye daha fazla rol verilmesini talep ettiğini belirterek, “Erbil ile Bağdat arasındaki sorunlar uluslararası bir mesele” haline geldiğini söyledi.

Rûdaw’ın sabah bültenine katılan Kürdistan Bölgesi Başkanlığı Diplomasi ve Dış İlişkiler Sorumlusu Niyaz Salih, Başkan Neçirvan Barzani’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) yazdığı iki mektubun içeriğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Mektuplarda Neçirvan Barzani’nin iki temel konuya değindiğini belirten Niyaz Salih, birincisinin Erbil ve Bağdat arasındaki sorunların çözümünde  Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu’na (UNAMI) daha fazla rol verilmesini, ikincisinde ise Kürdistan Bölgesi’nde düzenlenecek genel seçimlere teknik ve gözlemci düzeyde desteğin sunulmasını talep ettiğini söyledi.

Salih, Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani’nin Davos kasabasındaki ekonomi zirvesinin bu yıl ki toplantısına, Kürtler arası birlik konusunun aciliyetinin öne çıkması nedeniyle katılmadığını kaydetti.

Kürdistan Bölgesi Başkanlığı Diplomasi ve Dış İlişkiler Sorumlusu Niyaz Salih, Rûdaw’ın sabah bülteninde Hewraz Gulpi’nin sorularını yanıtladı.

Rûdaw: Sayın Niyaz hoş geldiniz

 Niyaz Salih: Çok teşekkürler

Rûdaw: BM Güvenlik Konseyi, Erbil ve Bağdat’tan müzakerelerin ciddiyetle sürdürülmesini istiyor. Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani Süleymaniye ziyareti öncesi, BM Güvenlik Konseyi’nden görüşmeleri denetlemelerini isteyen bir mektup yazdığını açıkladı. Bu mektupların içeriği nedir? Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın bu konuda ülkeler ile ilişkileri ne düzeyde?

Niyaz Salih:  Bana bu fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederim. Kürdistan Bölgesi Başkanı, 11 Mayıs tarihinde BM Güvenlik Konseyi’ne iki mektup yazdı. Bu mektuplarda iki konu öne çıkıyor. Sayın Başkan Neçirvan Barzani, BM Güvenlik Konseyi’nden birinci talebi, Erbil ve Bağdat arasındaki sorunların Irak anayasası çerçevesinde çözülmesinde UNAMI’ye daha geniş rol verilmesi ve işbirliği yapılması önerisiydi. Başkan Neçirvan Barzani’nin ikinci talebi ise Kürdistan Bölgesi’nin 1 Ekim’de yapılması planlanan genel seçimlerine teknik alanda destek verilmesiydi.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi Başkanı bu müzakerelere  hazır mı?

Niyaz Salih:  Diyaloglarımız sürüyor. Dün BM Güvenlik Konseyi Kurulu sona erdi. Henüz bu konular üzerine bir tartışma olmadı. Ancak izin verirseniz, bir gözlemci olarak BM Güvenlik Konseyi’nin bu konuda aldığı karara ilişkin bazı yorumlarda bulunabilirim. Çünkü gerçekten BM Güvenlik Konseyi sistemini bilenler Kurul’dan bir kararın çıkarılmasının ne kadar güç ve zorlu bir diplomatik süreç gerektirdiğine bilirler. Sayın Başkan Neçirvan Barzani’nin girişiminin BM Güvenlik Konseyi tarafından gündeme alınabilmesi için New York’ta aylarca lobi çalışması yürütülmesini gerektiriyordu. BM Güvenlik Konseyi’nin 15 daimi üyesinin her 15’inin önerilerimizi onaylaması bizim için öyle kolay bir iş değildi. Çünkü bizim orada bir temsilcimiz bulunmuyor. Ancak Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın diplomatik ilişkileri, çok önemli sonuçlar elde edilmesini sağladı. Bizzat sayın Neçirvan Barzani günlük New York, Washington ve Bağdat ile diyalog içerisindeydi. Sayın Başkanın bu girişimi tüm siyasi taraflarca desteklenmiştir, çünkü Irak ve Kürdistan Bölgesi halkının meşru haklarını talep etmiştir. Bu girişim tüm Iraklıların yararınadır. Mektuptaki talepleri yakından incelersek bu konu daha iyi şekilde anlaşılacaktır. Eğer, Erbil ile Bağdat arasındaki sorunlar çözülmezse maalesef Irak’ta istikrarsızlığa ve huzursuzluğa neden olacak, tüm vatandaşları olumsuz yönde etkileyecektir. Yine UNAMI ile sıkı bir işbirliğine ihtiyaç var. Kürdistan Bölgesi’nin seçimlerine tekniki destek verilmesi Kürdistan Bölgesi’ndeki demokrasi sürecinin gelişimine büyük katkı sunacaktır.

Rûdaw: Sizce Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın bu adımı gelecekte nasıl yankı bulur? Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın mektupları Erbil-Bağdat meselesini uluslararası bir mesele haline getirdi diyebilir miyiz?

Niyaz Salih: Gelecekte ne olacağını kestirmek çok zor.  İçerisindeki olduğumuz duruma bir bakalım. Maalesef Kürdistan Bölgesi’ndeki siyasi partiler şuana kadar ne bu girişimi destekler mahiyette ne de ulusal birlik konusunda ortak bir tavır sergilemedi. Durum hem içerde hem de dışarda bir kazanım elde etmemize engel oluyor. Kürdistan’da birbirinden rahatsızlık devam ediyor.  Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın Zaho ve Kaleçolan’daki konuşmalarında işaret ettiği gibi, eğer bu birbirini kabul etmeme ve rahatsızlık devam ederse, sadece kazanım elde etmemekle değil aynı vakit elimizdeki kazanımları da kaybedebiliriz. Bundan ötürü Kürdistan’ın kendi içerisinde birliği ve beraberliği, ortak bir siyasi tutum içerisinde olması, Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın BM Güvenlik Konseyi’nde bir karar çıkması için gösterdiği diplomatik girişimin başarısı açısından hayati bir öneme sahiptir.

Rûdaw:  BM’nin gözetiminde Bağdat ile müzakerelerde başarı sağlanması için kendi içimizde birlik olmamız şart. Bu çerçevede baktığımızda Kürdistan’daki siyasi partiler arası birliğin zemini var mı? Bu konuda bir uzlaşı sağlandı mı?

N S: Bu konu benim ilgi alanıma girmiyor. Benim ilgi, alanım diplomasi ve uluslararası ilişkiler. Ancak, Kürdistan Bölgesi Başkanı her konuşmasında Kürtler arası birliğin sağlanması konusunda her zaman bir çaba içerisinde olmuştur. Başka bir şey daha; sayın Başkan Kürtler arası birliğe ciddiyetle yaklaşıyor ve bir an önce gerçekleşmesi için çabalıyor. Bu konuya verdiği özel önemden ötürü DAVOS zirvesine katılmaktansa Süleymaniye’de siyasi partiler ile görüşmeyi tercih etti. Bu görüşmeler önümüzdeki dönemde de sürecektir.

Rûdaw: İlk kez BM Güvenlik Konseyi’nin bir oturumunda Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki sorunlar gündeme geliyor. Erbil ile Bağdat meselesi artık uluslararası bir mesele olmuştur diyebilir miyiz? BM Güvenlik Konseyi’nin proje ve kararlarının Kürdistan Bölgesi açısından önemi nedir?

Niyaz Salih: Elbette bu konunun bizim için çok çok önemli olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Ancak hem Bağdat ile hem de kendi içimizde çok fazla sorunumuz var. BM Güvenlik Konseyi’ni bilen bir akademisyen olarak, bu kararı değerlendirdiğimizde  –halkın umutlarını çok yükseltmeden- Erbil ile Bağdat arasındaki sorunların uluslararası bir mesele haline geldiğini rahatlıkla söyleyebilirim.

Çünkü ilk kez BM Güvenlik Konseyi bu meseleyi gündemine alıyor, Erbil ile Bağdat arasındaki müzakerelerin desteklenmesi gerektiğini açıkça dile getiriyor. Bu temelde bu Erbil-Bağdat meselesinin uluslararası bir mesele haline geldiğini, uluslararası boyutta ele alındığını söyleyebiliriz.

Rûdaw: BM Güvenlik Konseyi’nden UNAMI’nin Erbil ve Bağdat meselesine katılmasını talep etmenizden UNAMI memnun mu?

Niyaz Salih: UNAMI’nin Irak’ta kurulmasının temel nedeni Irak’taki sorunların çözümüdür. Onlar bu konuda kesinlikle memnunlar.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi Başkanı bu konuda Bağdat ile koordineli mi çalıştı?

Niyaz Salih: Kesinlikle. Başta bahsetmeliydim çok teşekkür ederim. Kürdistan Bölgesi Başkanı 1 Mart'ta BM Güvenlik Konseyi'ne bir mektup gönderdi. Hem 1 Mart’ta hem de 11 Mayıs’ta BM Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektuplar Irak hükümetinin bilgisi dahilinde oldu.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın BM Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektuplarda özellikle Kürdistan Bölgesi seçimleri konusunda ne talep ediyor?

Niyaz Salih: UNAMI’nin Kürdistan Bölgesi seçimlerine, Irak seçimlerinde olduğu gibi teknik alanda, gözlemci düzeyinde ve bir çok konuda yardımcı olmaları talep ediliyor. Mektupta UNAMI’nin prensipte Kürdistan Bölgesi seçimlerinde kargaşa yaşanmaması konusunda nasıl destek olabileceği konusunda ayrıntılar yer alıyor.

Rûdaw: Kürdistan Bölgesi Başkanlığı  Diplomasi ve Uluslararası İlişkiler Sorumlusu Niyaz Salih çok teşekkür ediyoruz.