ROJHILAT - Çocuk gelin sayısında artış

Sakız (Rûdaw) - Rojhılat’ta son yıllarda küçük yaştaki kız çocuk evliliklerinde ciddi anlamda artış yaşanıyor.

Rojhılat’ta oyun oynaması gereken yaşta evlendirilen kız çocuklardan birisi de 12 yaşındaki Meryem. Oyuncak bebekle oynaması gereken küçük gelin Meryem, şu anda kucağında bir yıllık bebeğiyle oynuyor.

Toplumda “çocuk gelin” olarak bilinen küçük yaştaki kız çocukları çoğu zaman, kendilerinden yaşça çok büyük kimselerle evlendiriliyor.

Rojhılat’ta bazı aileler kızlarını dünyanın bir çok ülkesinde kanuni evlendirme yaşı olan 18’e varmadan evlendiriyorlar. Bazı ülkelerde de 18 yaşın altındaki çocukların evlendirilmesi anne ve babalarının iznine bağlanmış.

İran’da yasal olarak evlenme yaşı kızlar için 13, erkekler için ise 16. Ancak anne ve babanın izni ve mahkeme kararı ile kızlar 9, erkekler ise 15 yaşında evlenebiliyor.

Rojhılat’ın Kürdistan (Sine) vilayetinde resmi verilere göre, geçen yılın ilk dört ayında 18 yaş altı 970 evlilik yapıldı. Bu evliliklerin yüzde 5’i boşanmayla sonuçlandı. Aynı dönemde İlam kentinde de 15 yaş altı 98 evlilik yapıldı.

Bir başka veriye göre ise, 2016 yılında Rojhılat’ın dört kentinde 28’i 10 yaş altı olmak üzere 18 yaş altı 2887 evlilik yapıldı.

İran’ın da taraf olduğu Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre, 18 yaş altındaki kız ve erkekler çocuk olarak kabul ediliyor ve vücüt olarak evliliğe hazır olmadığı kabul ediliyor. Bunun yanı sıra da küçük yaşta evlendirilen çocuklar temel eğitimlerinden yoksun kalıyor.

Sosyologlar, ekonomik nedenlerin ve geleneklerin küçük yaşta evliliklerin temel kaynağı olduğunu belirtiyor. Ancak çocuk hakları aktivistlerine göre, hükümetin erken yaşta evlilikleri teşvik etmesinin de sayının artmasında büyük etkisi var.

Sosyologlar, Rojhılat’ta kendini yakma, intihar, madde bağımlılığı ve kadınlara yönelik şiddetin kaynağının da bundan dolayı arttığını kaydediyor.

Rûdaw’a konuşan araştırmacı sosyolog Kamil Ahmedi, “Çocuk yaşta evliliklerle kız çocukları cinsel istismara maruz kalıyor” dedi.

Kadın Hastalıkları Uzmanı Müjde Muhammed ise, erken yaşta evliliklerdendolayı kız çocuklarının karşılaştıkları olumsuzluklar için, “Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 18 yaşın altındakiler çocuk. Bundan dolayı erken yaşta evlilik çocuğun gelecekteki hayatı üzerinde olumsuz etkilere yol açıyor       “ diye konuştu.

Müjde Muhammed, küçük yaşta evlendirilen kız çocuklarının çoğunun vücudunun ilişkide bulunacak olgunlukta olmadığını ifade etti.

Müjde, çocuk yaşta evlendirilen kızların bir çok sorunla karşılaştığını, özellikle kadınlık organının yırtılması ve çocuk doğum borusunun zarar görmesi ile bir daha çocuk sahibi olmama riski ile karşı karşıya kaldıklarını kaydetti.

Çocuk yaşta kansere yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu belirten Müjde, bunun yanı sıra çocuk yaştaki hamilelerde düşük yapma oranının daha yüksek olduğunu vurguladı.

Küçük yaşta evliliklerle mücadele yasa tasarısı, şu ana kadar İran Parlamentosu’nda bir kaç kez görüşüldü. Ancak yasa tasarısı İslami usullere uygun olmadığı gerekçesiyle reddedildi.

Sineli avukat Nesim Celalizade, “18 yaş altı evliliklerin yasaklanması için hazırlanan yasa tasarısının amaçlarından bir tanesi: yoksulluk ve geleneklerden dolayı erken yaşta evlendirilen kız çocuklarına karşı şiddeti durdurmaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Evlilik için hangi yaş uygun?

Kadın Hastalıkları Uzmanı Beyan Kerimi, “Dinin ergenlik için belirlediği yaşın evlilik yaşı olarak da kabul edilmesi doğru olmaz. Çünkü bir kız çocuğu ilk adete girdiği dönemden itibaren kadınlık organlarının olgunlaşması için bir kaç yıla ihtiyaç var” diye konuştu.