Erbil (Rûdaw) – Rojava’nın Amude kentinde 13 Kasım 1960 tarihinde, film izlemeleri için götürüldükleri sinemada 283 Kürt çocuğun yanarak can verdiği faciasının üzerinden 64 yıl geçti.
13 Kasım 1960 yılında Suriye hükümetinin talimatı ile, Amude kentindeki okullarda öğretmenler, öğrencileri, Mısır'da çekilen “Cerîmet muntesful-Leyl” (Gece Yarısı Ceremesi) isimli filmi bedava izlemek için sinemaya davet eder.
O dönem Fransızlara karşı bağımsızlık mücadelesi veren Cezayir'e destek amacıyla ilkokullarda düzenlenen sinema etkinliğine katılım zorunlu tutulur. 200 kişilik salona 500’e yakın çocuk alınır.
Suriyeli askerler çocukların tamamı içeri girdikten sonra kapıyı kapatır.
Filmin ortasında perdede başlayan yangın kısa sürede tüm salona sıçrar ve sinema kapısının kapalı olması nedeniyle, yaşları 8 ile 14 arasında değişen 283 çocuk yanarak hayatını kaybeder.
Yarası 64 yıldır taze duruyor
Amude Sineması faciası 64 yıldır tazeliğini koruyor ve aradan geçen onca yıla rağmen yangının çıkış sebebi ile ilgili herhangi bir soruşturma veya ipucu elde edilemedi. Çoğu hayatında ilk defa sinemayı gören 283 çocuk alevler arasında yanarak can verirken onlarcası yaralandı.
Amude Kürtlerinden Said Ağayê Dekori, sinemanın kapısını kırarak alevlerin arasında dalıyor ve kurtarabildiği çocukları dışarıya çıkarmaya başlıyor. Ancak Said Ağayê Dekori de alevler arasında kalarak hayatını kaybediyor.
2018’de Rûdaw’a konuşan facianın tanıklarından Muhammed Emin Abdusselam, “Okul müdürü Cezayir’e destek için çocukları sinemaya götürmek üzere herkesten para istedi. O dönem sinema bilinmeyen bir şeydi. Bazı arkadaşlarımız yeni elbiselerini giyerek sinemaya geldiler. Sinemanın şartları çok kötüydü. Film başladıktan bir süre sonra arkadaşlarımızdan birisi bağırarak yangın çıktığını söyledi” dedi.
Abdusselam, olayın büyük bir facia olduğunu ifade etti.
Ardından onlarca soru işareti bırakan facia halen aydınlatılamadı.
DEM Parti’den mesaj
DEM Parti Amude sineması ile ilgili olarak “64 yıl önce Amude’de katledilen çocukları rahmet ve hüzünle anıyoruz” başlıklı bir açıklama yaptı.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Bundan 64 yıl önce Amude’de Kürt halkı, insanlık vicdanından ve hafızasından silinmeyecek büyük bir katliam daha yaşadı. 13 Kasım 1960’ta Rojava’nın Amude kentinde insanlık tarihinin en kirli ve karanlık çocuk katliamlarından biri gerçekleşti. Belki de hayatlarında ilk defa sinemaya giden Rojavalı 500’e yakın Kürt çocuğun, Şehrazad Sinemasında Cezayir bağımsızlık savaşını konu alan Cerimet Nifis El-Leyl (Gece Yarısı Suçlaması) isimli filmi izlediği sırada büyük bir yangın çıkarıldı. Yaklaşık 500 çocuğun tıka basa doldurulduğu sinema salonunun giriş çıkış kapıları askerler tarafından kilitlendi, yangının söndürülmesi engellendi ve böylece bu büyük katliam gerçekleştirildi. Yangında çoğunluğu 12 yaşından küçük 250’nin üstünde çocuk yanarak can verdi.
Bu büyük katliam ve trajedi, Kürt halkının aydınlatılmayan katliam tarihinin bir parçası oldu. Katliamdan doğrudan sorumlu olan kişi ve kurumlar etkili bir şekilde soruşturulmadı; aksine diğer pek çok katliamda olduğu gibi korunup kollandı. Suriye rejimi, Kürt halkının hafızasında derin yaralar açan bu büyük trajedinin halk tarafından anılmasını yasakladı, baskı ve zulüm politikalarıyla olayı unutturmaya çalıştı.
Halepçe, Dersim, Koçgiri katliamları gibi bu katliam da Kürt düşmanlığını esas alan politikalar sonucunda gerçekleşmiştir. Kürt çocuklarına uygulanan asimilasyon, kimliksizleştirme ve yerinden etme politikalarıyla şekillenen düşmanlık Amude Sinemasındaki katliamın zeminini hazırlamıştır. Kürt halkının maruz kaldığı baskıların bir sonucu ve aynası olan bu katliamı bir kez daha lanetliyoruz.
Kendi topraklarında birlikte yaşadığı halklarla eşit ve özgür bir yaşam kurmak ve bir daha benzer acıları yaşamamak için mücadele eden Rojava halkı ve Amudeliler bugün hala dört bir taraftan saldırı altındadır. Rojava halkına ve onun ortak yaşam ve yönetim modeline karşı geliştirilen her türlü saldırı bu katliam zihniyetinin de devamıdır.
64’üncü yılında, 250’den fazla can kaybıyla sonuçlanan yangında hayatını kaybeden çocukları saygı, rahmet ve hüzünle anıyoruz. Çocuklara yönelik şiddet, asimilasyon, kimliksizleştirme ve toplu cezalandırma politikalarına karşı çocuk haklarını ve yaşam hakkını savunmaya; Rojava halkının ortak yaşam ve yönetim modeline yönelik her türlü saldırıya karşı durmaya devam edeceğiz.”
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın