Kerkük'te kent idaresi ve valilik seçimi tartışmaları: KYB uzlaşıya dahil olmadı

Kerkük (Rûdaw) – Kerkük valiliği ve kent idaresi taraflar arası anlaşmazlıklar nedeniyle 7 aydır belirlenemiyor. Arap partiler, KDP ve Türkmen Cephesi bir uzlaşıya varırken, KYB'nin dahil olmaması krizi derinleştiriyor.

Yerel seçimlerin üzerinden 7 ayı aşkın bir süre geçmesine rağmen henüz kent idaresinin belirlenemediği Kerkük’te İl Meclisi’nin önceki gün düzenlenen ilk oturumu tartışmaların gölgesinde sonuçsuz bir şekilde gerçekleşti.

İlk toplantı sonuçsuz dağıldı 

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, 9 Temmuz’da Kerkük İl Meclisinin toplanması için çağrı yapmıştı. Sudani, meclisin 11 Temmuz'da toplanmasını istemişti. Ancak tarafların anlaşmazlıklarından dolayı toplantı ertelendi.

Önceki gün toplanan İl Meclis oturumu yarım saat sürdü ve ucu açık bir şekilde bir sonuç elde edilemeden son buldu. Siyasi partiler 30 gün içerisinde görevlerin belirlenmesi için meclis dışında bir konsensüs sağlamaları gerekiyor.

Valilik konusunda taraflar henüz anlaşamadı

İttifak oluşturan siyasi partiler aday çıkarmada kendi aralarında anlaşmazlık yaşarken, valilik ve il meclis başkanlığının hangi bileşene verileceği de bir başka anlaşmazlık konusu.

Üç siyasi parti ile temsil edilen Arapların İl Meclisinde altı sandalyesi var, dolayısıyla her partinin farklı projeleri var ve kendilerine yer kazanmaya çalışıyor.

Arapların oluşturduğu her 3 partinin kendi adayı var ve aralarında tek aday üzerine anlaşmaya varmış değiller.

3 Arap partisi tek adayda ortaklaşamadı

İl Meclisi Arap Azim İttifakı üyesi Azam Hemdani bu konuda Rûdaw’a şunları söyledi:

“Kerkük valiliğine adaylık meselesi farklı. Siyasi partilerin görüşleri gibi Kerkük İl Meclisinde de birden fazla Arap siyasi partisi var. Üç parti var, her birinin kendi adayı var ve henüz bir anlaşmaya varılamadı. Valinin Arap olması durumunda çok sayıda aday çıkacaktır.”

KYB dahil olmadı

Türkmen Cephesi, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Arap siyasi partiler kendi aralarında konsensüs sağlamış durumda.  Türkmen Cephesi, anlaşmada herhangi bir sorun bulunmadığını ve 3 tarafın oluşturduğu ittifakın İl Meclisinde yarıdan fazla kürsüye sahip olduğunu dolayısıyla Kerkük idaresinin belirlenmesinde bir sorun yaşanmayacağı görüşünde. Türkmen yetkililer ittifaka Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni (KYB) de dahil etmek için çaba içerisinde olduklarını ancak dahil olmaması halinde KYB olmaksızın Kerkük idaresini belirleyeceklerini söylüyor.  

Türkmen Cepkhesi Kerkük Teşkilatı Başkanı Kehtan Wendawi bu konudaki görüşlerini şöyle dile getirdi:

"İl Meclisinin yarısı uzlaşmış durumda. KYB de bize katılacağını umuyoruz. Kerkük özellikleri farklı olan bir kent. Anlaşma yarı resmi  ve henüz imzalanmadı. Bir aylık bir süre var. KYB söz konusu kütleye dahil olursa bu siyasi ittifak kent idaresini kurabilir.”

İki senaryo üzerine konuşuluyor

Kerkük idaresi için iki senaryodan bahsediliyor. Birinci senaryoda KYB’nin de razı olduğu Kürt ve Arap bileşenler arası valiliğin 2 yıl süreyle dönüşümlü olması. Bu çerçevede valilik için 3 Arap aday. İkinci senaryo ise 3 ana bileşen arasında kent idaresinin bölüştürülmesi.

Siyasi çekişmeler oturumun ertelenmesine sebep olmuştu

18 Aralık 2023’te Kürdistan Bölgesi haricindeki Irak ve tartışmalı Kürt bölgelerinin de içerisinde yer aldığı vilayetlerde 338 il meclis üyesi için sandık başına gidildi.

Bu, Kerkük’te 18 yıl Irak vilayetlerinde ise 10 yıl aradan sonra gerçekleşen ilk yerel seçim oldu.

Kerkük İl Meclisi biri kota olmak üzere 16 sandalyeye sahip. Irak'ta 18 Aralık 2023 tarihinde yapılan yerel seçimlerde Kerkük İl Meclisinde Türkmenler 2, Araplar 6, Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi (KYB) 5, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 2 ve Hristiyanlar da kotayla 1 sandalye kazanmıştı.

Kerkük'teki durumun benzeri Diyala vilayetinde de yaşanıyor. Diyala'da da siyasi partiler arasında vali seçimi konusunda yaşanan anlaşmazlıklar il meclisinin toplanamamasına neden oluyor.

Ülkede il meclisi seçimlerinin her 4 yılda bir yapılması gerekiyor ancak 2013 sonrası IŞİD saldırıları, yaşanan güvenlik sorunları ve siyasi istikrarsızlık seçimlerin yapılmasına izin vermemişti.

Yasalara göre Kerkük’te İl Meclis’nin ilk oturumu 5 Şubat 2024’ta yapılması gerekiyordu. Ancak tarafların anlaşmazlıkları nedeniyle ertelenmişti.