Başbakan Mesrur Barzani'den bileşenlerin haklarının korunmasına ilişkin mektup

Erbil (Rûdaw) – Rûdaw’ın edindiği bilgilere göre; Irak Yüksek Seçim Komisyonu, Federal Yüksek Mahkemeye Kürdistan Bölgesi’ndeki bileşenlere ait kotaların vilayetlere dağıtılmasını önerdiği ve mahkemenin ise kotaları 3 vilayet arasında bölüştürülmesi yönünde karar vereceği öğrenildi. Başbakan Mesrur Barzani, Irak hükümetinde ilgili yerlere mektup yazarak “bileşenlerin kotalarına” dokunulmamasını talep etti.

Kürdistan Bölgesi’nde 25 Şubat’ta yapılacak parlamento seçimlerinin yaklaşmasıyla bileşenlerin temsiliyet hakkını garanti altına alan “Kota Sistemi” hakkında tartışmalar yürütülüyor. 

Geçtiğimiz süreçte Kürdistan Yurtseverler Birliği, Irak Federal Mahkemesi’ne başvuruda bulunarak seçimlerdeki “Kota Sistemi”nin kaldırılmasını talep etmişti.

Başbakan'dan üç kuruma mektup

Başbakan Mesrur Barzani’nin bugün Irak Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Fayik Zedan, Birleşmiş Milletler Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu Komiseri Omar Ahmed Muhammed’e, Kürdistan Bölgesi bileşenlerinin kotalarının vilayetlere bölüştürülmesi, haklarının ihlal edilmesi ve seçime müdahale girişimine ilişkin endişe ve rahatsızlığını içeren ayrı ayrı mektuplar gönderdi.  

Başbakan Mesrur Barzani, Kürdistan Bölgesi hükümetinin bileşenlerin haklarının korunması konusundaki desteğini yineledi, “Bu girişimlerin engellenmesi ve toplulukların haklarının  korunması" çağrısında bulundu.

Rûdaw’ın edindiği bilgilere göre; Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu, geçtiğimiz Perşembe günü Federal Mahkemeye  Kürdistan Parlamentosundaki 11 kürsülü bileşenlere ait kotanın 4’ünü Süleymaniye, 4’ünün Erbil’e ve 3’ünün ise Duhok’a  bölüştürülmesini önerdi.  

Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu Sözcüsü Cumane Gelay dün Rûdaw’a yaptığı açıklamada “Komisyonun sunduğu bir öneriden ibarettir ve Federal Yüksek Mahkeme, Kürdistan Parlamento Seçim Kanununun bileşenlerin sandalye dağılımına ilişkin maddelere dönük gelen şikâyet hakkında karar verecektir” dedi.

27 Aralık’ta Irak Yüksek Federal Mahkemesi, Kürdistan Parlamento seçim yasasının bazı maddelerine ilişkin gelen şikayetleri görüşecek.

Irak Yüksek Federal Mahkemesi, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Grup Başkanvekili Ziyad Cabar ve Süleymaniye Hristiyanlar Meclisi Başkanı Amanc Şemun’un Kürdistan Parlamento seçim yasasının bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin yaptığı şikayeti görüşmesi bekleniyor.

KYB 5 maddenin değişmesini talep ediyor

Davada parlamentodaki kürsü sayısı, Kürdistan Bölgesi’nin seçim bölgelerine ayrılması, bileşenlerin kotalarının vilayetlere bölünmesi gibi Kürdistan Parlamento seçim yasasının 5 maddesinde değişiklik talep ediliyor.

KYB seçim yasasındaki 1,9,15,22 ve 36’ıncı maddelerin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle söz konusu maddelerde değişim yapılmasını istiyor.

Irak Federal Mahkemesi 30 Mayıs 2023’te verdiği bir kararla yasal süresi biten Kürdistan Parlamentosunun çalışma süresinin uzatılmasını Anayasaya aykırı bularak parlamentoda oy çokluğuyla verilen kararın geçersiz olduğu hükmünü verdi. Mahkeme 6 Kasım 22’den sonra çıkarılan bütün yasa ve kararların iptaline karar verdi. Söz konusu süre zarfında Kürdistan Parlamentosunda 6 yasa ile Seçim komisyonun çalışmalarına başlaması için verilen güvenoyu kararı bulunuyordu.

Bileşenlerin 11 kürsüsü bulunuyor

Kürdistan Parlamentosu’ndaki 111 sandalyeden 11’i bileşenlerin temsiliyeti için garantilenmiş. Söz konusu 11 sandalyeden 5’i de Türkmenlere, 5 Hristiyanlara 1 sandalye de Ermenilere ayrılmış.

Geçtiğimiz yıl 6 Kasımda görev süresinin tamamlayan Kürdistan Parlamentosu’nun görev süresi 9 Ekim 2022’de yapılan oylamayla 31 Aralık 2023’e kadar uzatılmıştı.

Kürdistan Bölgesi Başkanlığı Sözcüsü Dilşad Şahap, 3 Ağustos 2023’te yaptığı açıklamada, parlamento seçimlerinin 25 Şubat 2024’te yapılacağını duyurmuştu.

Başkan Mesud Barzani'den açıklama

Başkan Mesud Barzani, seçimlerin yaklaşmasıyla gündeme gelen “Kota Sistemi” tartışmalarına ilişkin “Bileşenler Kürdistan toplumunun değerli ve önemli bir parçasıdır, hakları hiçbir siyasi ve haksız çıkarlarla karıştırılmamalıdır” dedi.

Başkan Barzani, bileşenlerin kendilerini ilgilendiren bütün kararlar hakkında karar sahibi olması gerektiğini vurguladı.