Mesrur Barzani: Erbil-Bağdat sorunlarının çözümü teknik veya yasal değil, siyasidir

Erbil (Rûdaw) – Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani, Irak ile Kürdistan Bölgesi arasında çözüm bekleyen sorunlar hakkında, “İkinci konu ise 140. Madde ki şu ana kadar maalesef merkezi hükümet anayasada belirlendiği gibi çözüme yanaşmamıştır. Bu sorunun çözümü Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetilerini birbirine yakınlaştıracak en önemli adımlardan biri olabilir. Örneğin tartışmalı bölgelerde ortak tugayların kurulması konusunda hazırız” dedi.

Başbakan Mesrur Barzani, Ortadoğu Araştırma Enstitüsü'nün (MERI) düzenlediği, “Herkes İçin Irak Forumu”nun "Kürdistan Bölgesi'nin Geleceği ve İlerlemesi; Strateji, Zorluklar ve Fırsatlar" başlıklı bir panelinde konuştu.

Başbakan Barzani, MERI 2022 Forumu’nda, MERİ Başkanı Dilaver Alaaddin’in moderatörlüğünde düzenlenen oturumda Kürdistan Bölgesi ve Irak’ta yaşanan ekonomik ve siyasi gelişmleri değerlendirdi,  dinleyicilerin sorularını cevapladı.

Konuşmasının başında Irak’ın yeni Başbakanı Muhammed Şiya Sudani hakkında sorulan soruyu cevaplayan Başbakan Barzani, “Umarım görevinde başarılı olur; Kendisiyle görüştüm ve tebrik ettim. Zor bir görev olduğunu biliyorum çünkü Irak zor bir durumdan geçiyor ve bunun birçok nedeni var. Bazıları Irak üzerinde dış etkiler olabilir; Bazıları önceki Irak hükümetlerinde olan ve hala var olan hatalardır. Bu hataları düzeltmek kolay değil” dedi.

Irak’ta iş başına gelen hükümetten özellikle altyapı hizmetleri alanında ciddi icraatlar beklendiğini ifade eden Barzani, “Irak halkı şimdi her zamankinden fazla hizmete, içme suyuna, elektriğe, sağlık merkezlerine, okula, güvenliğe ve mutlu bir yaşama muhtaç. Irak'ın yeni Başbakanı yolsuzluğu önleme ve hizmetlerin halka ulaştırılması konusunda hızlı davranırsa bu yeni hükümet için başarı olur. Umarım diğer taraflar da yeni hükümet ve başbakana yardımcı olur. Bizim bir tecrübemiz var. Kabinemiz kendi programı dahilinde bir çok adım attı. Tecrübelerimizi tüm Irak'a aktarabiliriz. Yaptığımız en iyi çalışmalardan biri de hizmet sektörlerinin dijitalleştirilmesidir. 2025 yılına kadar Kürdistan Bölgesi'nde tüm hizmetler elektronik sistem üzerinden olacak” diye konuştu.

“Kürdistan Bölgesi yurt dışına ilk tarım ürünü ihracatı gerçekleştirilecek”

Ekonomik kaynakların çeşitlendirilmesi konusunda önemli adımlar attıklarını ifade eden Başbakan Barzani, “Örneğin tarım alanında adımlar attık. Önümüzdeki ay Kürdistan Bölgesi'nden yurt dışına ilk tarım ürünü ihracatı gerçekleştirilecek. Erbil ile Bağdat arasında şu ana kadar çözülmeyen konularda her açıdan yardımcı olmaya hazırız. Bunlardan biri de petrol ve gaz yasasıdır. Şu ana kadar da Irak'ın bir petrol ve gaz yasası yok. Bağdat ile birlikte ortak petrol ve gaz yasası hazırlayıp Parlamentoya gönderebiliriz. Bu şekilde mevcut sorunlar çözülebilir” dedi.

“Tartışmalı bölgelerde ortak tugayların kurulması konusunda hazırız”

Irak ile Kürdistan Bölgesi arasında yaşanan ve halen çözüm bekleyen sorunlara dikkati çeken Başbakan, “İkinci konu ise 140. Madde ki şu ana kadar maalesef merkezi hükümet anayasada belirlendiği gibi çözüme yanaşmamıştır. Bu sorunun çözümü Irak ve Kürdistan Bölgesi hükümetlerini birbirine yakınlaştıracak en önemli adımlardan biri olabilir. Örneğin tartışmalı bölgelerde ortak tugayların kurulması konusunda hazırız. Maalesef IŞİD bu bölgelerdeki güvenlik boşluğundan yaralanıp siviller de saldırıyor. Bütçe konusunda Kürdistan Bölgesi heyeti defalarca Bağdat'a gitti. Kürdistan Bölgesi'nin görev ve sorumluluklarını anlattı. Biz bunu Adil Abdulmehdi ve Mustafa Kazımi hükümeti ile de konuştuk. Ama şu ana kadar bütçe sorunun çözümünde adım atmadı. Kürdistan Bölgesi ile sorunların çözümü bazı taraflarca başbakanlara baskı uygulama aracı olarak kullanıldı. Erbil ile Bağdat arasındaki sorunların çözümü teknik veya yasal değil, siyasidir. Biz kimseden hak istemiyoruz. Bu bizim hakkımızdır. Bunlardan biri de hakiki ortaklıktır. İkincisi bu halka düşen paye ve bakanlıklardır. Ayrıca stratejik konulara ortak olmak, katılmak istiyoruz. Bize bir şeyler dayatılmasını istemiyoruz. Irak'ta görev alan her bir Kürdistan Bölgesi vatandaşı hem halkını hem de Irak'ın genelini temsil etmeli. Geçmişte bu halkın hakkı olan makamlardan alınanlar geri verilmeli. Bağdat'ın kapısı Kürdistan Bölgesi ve halkına açık olursa, buradan gidip tecrübesini sunacak ve destek olacak çok kişi olduğuna inanıyorum” diye konuştu.

“Hükümet olarak gelir kaynaklarımızı arttırmayı hedefledik”

Başbakan Barzani sözlerine şöyle devam etti:

“Covid-19 salgını döneminde Irak hükümeti yine Kürdistan Bölgesi bütçesini göndermedi. Kürdistan Bölgesi de gelirinin çoğunu çalışanların maaşlarına harcıyor.

Bu nedenle hükümet olarak gelir kaynaklarımızı arttırmayı hedefledik. Sanayi, tarım ve turizmi nasıl geliştirebiliriz?.. Bu konuda reform yapmak istedik. Maalesef petrol dışı kaynakların geliri çok düşük düzeyde. Dijitalleşme projesi sonuçları sonra görülecek bir projedir. Yine yüksek öğrenimde reform yapmayı planladık. Bu devam eden bir süreç.

“Tek kuruş borç almadık”

Tüm sorunlara ve saldırılara rağmen tek kuruş borç etmeden, hatta 2 milyar dolar dış borcu da ödeyerek memur ve çalışanlarımızın maaşlarını ertelemeden ödemeyi başardık. Mevcut koşullara teslim olmak yerine aksine geliştik ve inşallah ileriye doğru adım atmaya devam edeceğiz.

Bu parlamento aktifti, en çok bu kabine döneminde bakanlar parlamentoya gitmiş, sunum yapmış ve dayanışma olmuştur. Bu hükümetin başından itibaren harcamalarını tespit edip azaltmak için çok çabaladık.

Harcamaları denetleyerek hükümetin harcamalarını azaltmayı ve bu şekilde maaşları ödemeyi başardık. Daha sonra her şeyin merkezileştirildiği şeklinde eleştiri yapıldı. Kabul ettik ve yetkilerin vilayetlere verilmesini sağladık.

Yetkilerin paylaşılması tüm vilayetlerdeki gelirlerin denetlenmesi farklı konulardır. Bunu başarabilirsek diğer ekonomik konular daha rahat çözülebilir.

“Yatırımcıları çekmek için birçok konuda önemli adımlar atıldı”

Yatırım yapmak isteyenler servet ve yatırımlarının korunmasını ister. Kürdistan Bölgesi'ndeki güvenlik yatırımcılara bu güveni veriyor. İkincisi yatırımcıların hükümete güvenidir. Biz tüm yatırımcılara bu konuda destek ve teşvik sunuyoruz. Kürdistan Bölgesi yatırımcıları çekmek için vergi kolaylığı, güvenlik gibi birçok konuda önemli adımlar atmıştır.

“Yatırımcıları bir kez daha Kürdistan Bölgesi'ne davet ediyoruz”

Bir ülkede ekonomi geliştikçe güvenlik artar ve siyasi istikrar sağlanır. Bu panel sayesinde yatırımcıları bir kez daha Kürdistan Bölgesi'ne davet ediyoruz.

Yolsuzluğun önlenmesi sadece yolsuzluk yapanları yargılamakla, cezalandırmakla olmaz. Sistem yolsuzluğa meydan bırakmamalı. Biz bu konuda önemli adımlar attık. Örneğin Bakanlıkların ihtiyaçlarının karşılanması… Sistem yol vermedikten sonra yolsuzluk yapmak isteyenler de imkan bulamaz. Bu konuda iyi adımlar attık. Diğer önemli bir konu da özel sektörün geliştirilmesidir. Yakın zamanda genç girişimcileri destekleyen bir müessese oluşturmayı planlıyoruz. Bu şekilde girişimcilerin yenilikçi fikirleri desteklenecek. Bu şekilde herkes hükümette çalışmak durumunda kalmaz. Mesele bir mühendis özel sektörde daha fazla kazanabilecekse orada çalışır. Bu da Kürdistan Bölgesi'nin daha gelişmiş bir ekonomik isteme götürecek adımın bir parçasıdır."

“Irak Merkez Bankası burada da açılmalı”

Barzani, "Irak Merkez Bankası'nın bir şubesinin burada açılmasını ve diğer özel bankalarla birlikte çalışmak istiyoruz. Her türlü fikir özgürlüğünü destekliyorum, buna inanıyorum. Hepimiz bu ülkenin vatandaşlarıyız ve hepimiz kendi görev sorumluluklarımızın bilincinde olmalıyız. Mesleğini icra eden herkese yardımcı olmaya hazırız" dedi.

“KDP vatan ve toprak savunmasına öncülük etmeye devam edecek”

KDP'nin 3 Kasım günü düzenlenecek 14'üncü kongresi hakkında konuşan Barzani, "KDP sadece belli bir kesimin, bir tabaka veya sınıfın partisi değil. Geniş bir çatı partisidir ve tüm etnik ve dini bileşenleri bünyesinde barındırıyor. KDP'nin değişmeyen ilkeleri var ki bizce bunlar Ölümsüz Barzani'nin çizgisidir. KDP demokrasinin inşası, vatan ve toprağı savunmasına öncülük etmeye devam edecektir. Diğer değişimler cüzidir, niceliktir" diye konuştu. 

Barzani, "Bağdat'ta siyasi irade olursa biz sorunların çözümü için hazırız. Bağdat ile ilişkilerin kötü olması bizden değil, onlardan kaynaklı. Bu hükümet bize kapı açarsa Bağdat ile çok iyi ilişkilerimiz olur" diye belirtti.

“Kürtler makam ve görevlerinden uzaklaştırıldı”

Her zaman Bağdat'la iyi ilişkiler içerisinde olmayı hedeflediklerini belirten Mesrur Barani, "Irak ordusunu kurarken yüzde 28'i Kürtlerden oluşuyordu. Sistematik olarak uzun vadede Kürtlerin oranı yüzde 2'ye düşürüldü. Kürtler makam ve görevlerinden uzaklaştırıldı" dedi.

ENKS ile PYD arasındaki ilişkiler

Başbakan Mesrur Barzani, Rojava'daki Kürt taraflar ve Kürt ulusal kongresi hakkındaki  bir soruyu ise, "ENKS ile PYD arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi için burada üç defa konferans düzenlendi. Başkan Barzani, Rojavalı taraflar arasında ihtilafların çözümü için şahsen ilgilendi. Fakat sonrasında maalesef PYD kendisini geri çekti. Talimatın başka yerden geldiği söylendi. Rojava Kürtleri bir araya gelirse gelecekleri ve kazanımları daha çok olur. Bizim bu konuda çok acı tecrübelerimiz var. Bugün de EKNS ve PYD bir araya gelip konuşmak isterse elimizden gelen her türlü yardımı yapmaya hazırız. Kürt Ulusal Kongresi hepimizin güveneceği prensipler üzerinden olmalı. Kürt halkının haklarını yaşadığı topraklarda ileriye taşımak istiyorsak duygusal değil, gerçekçi olmalıyız. Kürt haklarının barışçıl yollarla elde edilmesi gerekiyor. Bazı tarafların kendisini dayatması Ulusal Kongrenin gerçekleşmesini önledi" sözleri ile yanıtladı.