İlk Kürtçe dijital oyun ‘Bêjan’ yakında piyasada

İlk Kürtçe dijital oyun “Bêjan” çok yakında piyasaya sunulacak.

Projenin sahibi Erkam Yazılım Genel Müdürü Behmen Doğu, “Bêjan oyun; Kürtçe, Türkçe ve İngilizce dil destekleri ile oynanabilecek. Kürtçe’ye özel bir önem veriyoruz. Çocuklarımız Kürtçe dil seçeneğiyle oynadıklarında harfleri, Kürtçe alfabeyi, başlangıç düzeyinde Kürtçe grameri öğrenecekler” dedi.

Behmen Doğu, Türkiye’de eğitim dilinin “sadece” Türkçe olmasının Kürt çocuklarının anadilinden uzaklaşmasına neden olduğunu ifade etti.

Türkiyeli çocukların da bu set sayesinde Kürtçe öğrenebileceklerini belirten Doğu, proje ile Kürtlerin kültürü ve tarihi mekanlarının tanıtılacağını kaydetti.

Doğu, Soranice dublajla Erbil’de güzel bir gala yapmak istediklerini söyledi.

"Bêjan Oyun", “Bêjan Çizgi Film”, “Bêjan Eğitim Seti” ve “Bêjan Oyuncak” olarak dört aşamadan oluşan projenin ilk galası 23 Ağustos’ta Diyarbakır’da yapılacak.

Behmen Doğu, ilk Kürtçe dijital oyun ile ilgili Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.

Böyle bir projeye başlamak için kişisel motivasyonunuz neydi?

Yapılan araştırmalara göre Kürtçe okuma, yazma ve hatta konuşma ile ilgili ciddi sıkıntılar var. Özellikle 2000 sonrası çocuk ve gençlerimizde bu oran daha da düşük. Ünlü düşünür L. Wittgenstein şöyle der: “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.” Ve anadil elbette sadece sözlü iletişim unsuru olmamakla beraber kültürel taşıyıcılık da yapar. Fakat ne yazık ki anadiline hakim; hem konuşabilen hem de yazan çok az kişi var. Türkiye’de eğitim dilinin “sadece” Türkçe olması Kürt çocuklarının anadilinden uzaklaşmasına neden oldu. Temel neden bu olmakla beraber -ben de dahil- ebeveynlerin de bu konuda ihmalleri söz konusu. Çocuklarımız ya hiç Kürtçe bilmiyor ya da çok az biliyor. Benim açımdan bu durum motivasyonumun temel kaynağı oldu. Diğer neden ise, Şirketimizin (Erkam yazılım) iki yıllık bir geçmişi var. Bu sürede tamamen  sosyal ağ içerikli projelerimize odaklandık. Söz konusu projelerimiz tıpkı Facebook , Tiktok, Twitter gibi etkileşimi yüksek potansiyelde olan projeler. Bunların patentlerini aldık, AR-GE süreçlerini bitirdik. Projelerin test sürecinden sonra Amerikan ve Avrupa firmalarıyla irtibat kurmayı planlıyoruz. Sosyal ağlarla ilgili araştırma yaparken App Storeleri araştırdık, projelerimizle direk alakalı olmamasına rağmen Kürtçe ile ilgili uygulamaların çok az olduğunu fark ettik. Var olan uygulamalar ekseriyette sözlüklerden oluşuyor. Ferheng uygulamaları dışında bilgi yarışması formatında birkaç uygulama mevcut. Elbette yapılan bütün çalışmalar bizim için çok kıymetli fakat çocuklara yönelik, pedagojik yönü güçlü bir oyunun olmaması var olan boşluğu değerlendirmemize  “Bêjan” projesi üzerinde çalışmamıza vesile oldu.

Böyle bir projeyi neden gerekli gördünüz?

Bizim zamanımızda He-man, Heidi, Temel Reis, Kaptan Tsubasa gibi çizgi filmler vardı. Futbol oynamayı sevdiğim için Tsubasa’yı bilhassa çok severdim, siz de izlemişsinizdir belki. Hani şut çekince 10 gün sonra kaleye ulaşan top… Tsubasa çizgi dizisi Japon yapımıydı. O çizgi film sayesinde Japonların kimonolarını, tahta yemek çubuklarını, Japon ev mimarisini, müziklerine aşina olduk. Aslında yaptığınız çizgi film birkaç dakikalık seyir keyfi veren bir yapımdan çok daha fazlası. Çizgi filmler farklı medeniyetlerin tarihi mekanlarını, mimarisini, yemeklerini, giysilerini ve hatta türküleri hakkında dijital bir ortamda farklı kültürlere sunulan yeni bir dünya yaratır. Kültür açısından bu yaklaşımın bir tanıtım mı yoksa  ihracat mı olduğu belirsiz olsa da, kesin olan çizgi filmin etkisinin sanılandan çok daha büyük olduğudur. Bêjan 8 yaşında bir kız çocuğu. Projemizin ana karakterini oluşturmakta. Bêjan’ı uçuran zamanda yolculuk yapan Şahmaran adında bir karakterimiz daha var. Bêjan ve arkadaşları Şahmaran’a binerek zamanda yolculuk yapıyor. Kürtlerin kültürü ve tarihi mekanları dışında ilerleyen bölümlerde farklı kültürlere ait coğrafyalar da tanıtılacak ama keyifli bir şekilde olacak bu. Hedefimiz tıpkı Heidi, Şirinler çizgi filmleri gibi Bêjan’ın farklı ülkelerde gösterime girmesi. Bu sayede hem kendi çocuklarımıza hem de farklı kültürlere mensup çocuklar arasında bir köprü, zemin oluşturmak. Brezilyalı, Faslı veya İngiliz bir çocuk Bêjan’ı izlediğinde çok keyif alacak. Çizgi dizimizde önemli mekan ve yapıtlar göreceksiniz. Mesela; Malabadi Köprüsü’nü, On Gözlü Köprü’yü, Diyarbakır Surları’nı, Cizre’deki Kırmızı Medrese’yi, Akdamar Adasını, Van Kalesini, Hasankeyf’i, Zaxo’daki köprüyü, Erbil Kalesini, Konya’daki Mevlana’yı, Galata Kulesi’ni, Çin Seddi’ni, Tac Mahal’i... Batmanlı bir kız çocuğunun gözlerinden kendi kültürümüzü tanımak ve tanıtmak fazlasıyla gerekli ve gecikmiş bir proje.

Projenin detayarı nelerdir? 4 aşamalı proje için planlarınız nelerdir? Her bir aşama ne zaman başlayacak ve içeriğinde neler var?

Bêjan projesi 4 farklı ana bölümden oluşan büyük bir proje. İlk bölüm Çizgi Film. Çizgi filmimizin her bir bölümü 12 dakikadan oluşacak. Sezonda 15 bölüm üreteceğiz. Hedefimiz galadan sonra Netflix ile anlaşmak. Bu sayede milyonlarca izleyiciye ulaşmayı hedefliyoruz. Fakat çizgi filmimizin Sorani dublajını mutlaka yapıp Kürdistan’da resmi ya da sivil yayıncılık yapan televizyon kuruluşlarıyla da iletişime geçmek ve teklifte bulunmak istiyoruz. İlk etapta Kürtçe, İngilizce ve Türkçe dublajlarını yapacağız. Kürtçe’nin Kurmanci lehçesiyle dublajını yaptık. Türkçe ve İngilizce dublaja önümüzdeki günlerde başlayacağız. İkinci bölüm Bêjan Oyun . Oyunumuz App Store ve Google Play’dan indirilip oynanacak. Bêjan’ın oyun dünyası konsepti ile yılda en az iki oyun üreteceğiz. İlk oyunumuz ‘Bêjan temizlik yapmayı öğreniyor’ yakında storelerde olacak. Oyunlarımızın pedagojik yönü oldukça güçlü, şiddet ifadelerini kapsayan olumsuz içeriklerden uzak tasarlanmıştır. Çocuklarımız oyun oynarken hem eğlenecek hem de yaş grubuna uygun faydalı bilgiler edinecek. Bêjan oyun; Kürtçe, Türkçe ve İngilizce dil destekleri ile oynanabilecek. Kürtçe’ye özel bir önem veriyoruz. Çocuklarımız Kürtçe dil seçeneğiyle oynadıklarında harfleri, Kürtçe alfabeyi, başlangıç düzeyinde Kürtçe grameri öğrenecekler. Projenin üçüncü bölümü Bêjan Eğitim Seti. Setimiz 20 kitaptan oluşuyor. Set, Türkçe destekli olduğu için çocuklarımız kolayca istifade edebilecekler. Ayrıca Türkiyeli çocuklar da bu set sayesinde Kürtçe öğrenebilecekler. Setimizi internet ve yayınevleri üzerinden satacağız. Bayramdan sonra baskıya başlayacağız. Dördüncü bölüm Bêjan Oyuncak. Bêjan projesi ilerleyip geliştikçe  çizgi filmimizdeki karakterlerin oyuncakları, Bêjan’ın köyü, Bêjan’ın evi, baskılı elbiseler, tişörtler, şapkalar vb. oyuncak ve aksesuarlarla oyuncakçılardaki yerimizi alacağız.

Projede hangi teknolojiyi kullandınız?

Geliştirdiğimiz yazılım ve animasyonları gelişmiş bilgisayarlar ve kullandığımız lisanslı programlarla yapıyoruz. Günün birinde Motion capture teknolojini Diyarbakır ve Batman’a getirerek büyük projelere imza atmak istiyoruz. Kürtlerin henüz bir Aslan Kral’ı, Penguenler’i yok. Sabır, cesaret ve çalışmakla küresel ölçekli yapımlara imza atılabilir.

Projeye başlamadan önce halkın ve uzmanların görüşünü aldınız mı? Bu konudaki fikirleri nasıldı?

Ekibimizde 30’u aşkın çalışanımız var. Her biri alanında oldukça başarılı kişiler. İş planı oluştururken öncelikle kendi aramızda çok fazla tartışmalar ve analizler yaptık. İçimize sinen aşamaları dışardan dostlarla da paylaştık. Alanında otorite niteliğinde uzmanlarla yaptığımız toplantılar neticesinde doğru bir iş yaptığımızı, çalışma yöntemlerimizi genel olarak çek etmiş olduk. 

Projeniz için ne kadar bütçe ayırdınız? Oyun ücretsiz mi yoksa ücret karşılığı mı hizmete sunulacak? Herhangi bir Kürt parti veya kurumu size maddi destek verdi mi?

Proje teferrutalı olduğu için hatrı sayılır bir harcama yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Eğitim setimizi web sitemiz üzerinden ve anlaşmalı yayınevleriyle satışa sunacağız. Çizgi filmle ilgili telifleri yıllık bazda dağıtım veya TV kanallarına satacağız. Oyun ücretsiz indirilebilecek ama oyun içinde ekstra elbise, aksesuar benzeri satışlarımız olacak. Oyuncaklar da hazır olduğunda internet ve mağazalar aracılığıyla satışa sunulacak.  Biz ticari bir kuruluşuz. Herhangi bir parti veya benzeri kuruluştan destek talep etmedik. 

Sadece Kürt çocuklarına mı ulaşmayı amaçlıyorsunuz, yoksa yeni nesil Türk çocuklarına da ulaşma amacında mısınız?

Dijital dünya gün geçtikçe büyüyen bir alan, bu alanda bulunmak günümüz dünyasında biz Kürtler için çok önemli diye düşünüyorum. Kürtçe uygulama programları geliştirdiğimiz için doğal olarak Kürtlerden ciddi bir rağbet görmeyi umuyoruz ama Türk, Fars ve Avrupalı çocuklardan da çizgi film ve oyun noktasında ilgi bekliyoruz. İyi bir iş çıkardığınız zaman dünyanın çeşitli kıtalarından takipçileriniz mutlaka olur. 

Kürt kültür ve sembollerine eserlerinizde ne kadar yer vereceksiniz?

Bêjan Batmanlı bir kız çocuğu. Bêjan’ın arkadaşları: Delal, Mirza, Mem Kürt çocukları. Bêjan’ın evi tipik bir Diyarbakır konağı gibi dizayn edildi. Evin içini gördüğünüzde kendi evinizin sıcaklığını hissedeceksiniz. Yer yer  Kürtçe şarkılar, ninniler ve  hikayeler işiteceksiniz. Çok sayıda tarihi Kürt mekanını göreceksiniz. Her bölümde ayrı bir sürprizle karşılaşacaksınız. Diğer detaylarını bölümlerimizi izleyerek görelim.

Gala için neden Diyarbakır, İstanbul ve Erbil’i seçtiniz?

Projemizin mutfağı önemli ölçüde Diyarbakır’da. Bir ofisimiz Batman’da, diğer ofisimiz Diyarbakır Teknokent’te bulunmaktadır. Ama senaryo, çizim, müzik, dublaj, animasyon Diyarbakır’da yapıldı. İstanbul Türkiye’nin aynası, galalar genelde İstanbul’da yapılır, biz de bu geleneğe uyacağız. Erbilli kardeşlerimizle buluşmak istiyoruz. Pandemiden dolayı seyahat kısıtlaması var. Normalleşme olduğunda Soranice dublajla Erbil’de güzel bir gala yapmak istiyoruz. Erbilli kardeşlerimizin ferasetine inanıyorum; yorumlarını, tavsiyelerini şimdiden merak ediyorum. Başta da demiştim; eğer şartlar oluşursa Bêjan’ın Soranicesini Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde bulunan çeşitli TV kanallarında mutlaka yayınlamak istiyoruz.

Eserlerinizi hangi Kürtçe kanallar yayınlayacak? Eserlerinizin Kürt halkına ulaşması için nasıl bir planlama yaptınız?

Pandemiden dolayı kanal sahipleriyle sağlıklı bir iletişim gerçekleşmedi. Tüm dünya salgın sebebiyle sıkıntılı bir dönem yaşıyor. Projemiz Kürt kültürüne hizmet eden bir proje. Daha fazla insana erişim sağlamak için elimizden geleni yapacağız. 

Kaç personelle çalışıyorsunuz ve personelinizin kaç tanesi Kürt?

Şirketimizde 30’u aşkın tam ve yarı zamanlı personelimiz var. Batman merkezli ve Diyarbakır’da şubesi olan bir firmayız. Bölgede böyle bir çalışma yapıldığı için doğal olarak çalışanlarımızın çoğunluğu Kürtlerden oluşuyor ama aramızda Türk ve Arap çalışma arkadaşlarımız da var.