Eski MİT’çi: Hedef ‘Büyük Kürdistan’
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) eski Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş, Kürdistan Bölgesi Başkanı Mesud Barzani’nin bağımsızlık referandumuyla asıl hedefinin 4 parçada Kürdistan’ı kurmak olduğunu söyledi.
Öneş, “Kürtler savaşa girmeden haklarını elde etmeye çalışmalı ve tarih boyunca uğradıkları zararların tekrarlanmasını önlemeliler” dedi.
HDP Türkiye için önemli siyasi bir hareket olduğunu belirten Öneş, “Selahattin Demirtaş'ın PKK'nin yaptığı saldırıları kınaması ve bu tür olayların önüne geçilmesi için siyasi partilere çağrıda bulunmasını önemli buluyorum” ifadelerini kullandı.
Cevat Öneş Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Türkiye’de patlamalar ve bombalı saldırılar sık sık yaşanıyor. Bu durum sizce ne zamana kadar devam edecek?
İstanbul ve Midyat'taki patlamalar bu tür saldırıların devam edeceğini gösteriyor. Maalesef Ortadoğu'daki olaylar, Irak ve Suriye'de sınırları değiştirme çabaları, mezhep ve etnik çekişmelerin açık bir şekilde ortaya çıkması Türkiye'ye de yansıdı.
Sanki silahın esiri olmuş gibi, şehirlerde ve dağda verdiği kayıplar karşısında kör bir şekilde terör uyguluyor. Sivilleri hedef alarak saldırıları genişletiyor. Bence bu saldırılar PKK içinde ve tabanında savaş yanılısı ve karşıtları arasındaki çekişmelerden kaynaklanıyor.
Sayın Erdoğan'ın “Kıyamete kadar terörle mücadele edeceğiz” sözleri müzakerelerin sonsuza ertelenmesi anlamına mı geliyor?
Diyalog masasına dönmemek mümkün değil. Herşeye rağmen Kürtler ve Türkler barışın sağlanmasını talep etmeliler. Terörle mücadele devam etmeli. Cumhurbaşkanı'nın sözleri bu şekilde değerlendirilmemeli.
Türkiye'de laiklikten vaz mı geçiliyor?
Türkiye bu açıdan hassas bir dönemden geçiyor. Türkiye İslam dünyasında demokrat kimliğiyle örnek olmuştur. Türkiye'nin durumu laik ve demokrasi dışında başka bir sistemi kabul etmez. Hiçbir güç de bunu yapamaz.
Avrupa Birliği'yle ilişkiler ne şekilde devam eder?
Türkiye bugün kendini içeriye kapatma sürecinden geçiyor. Bu dış politikada yapılan yanlışlardan kaynaklanıyor. Ancak ülkenin jeopolitik konumu ve ekonomik gelişmişliği herkes tarafından önemseniyor. Türkiye'nin istikrarı bölge için çok önemli. Herşeye rağmen Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika'yla bölge barışı için üzerine düşeni yapmalı.
HDP'liler hapse konulacak mı?
HDP Türkiye için önemli siyasi bir hareket. Onların Türkiyeli bir parti olmasını önemli buluyorum. Saldırıların devam ettiği bu süreçte HDP'nin bazı yanlışları olmuş olabilir. Selahattin Demirtaş'ın PKK'nin yaptığı saldırıları kınaması ve bu tür olayların önüne geçilmesi için siyasi partilere çağrıda bulunmasını önemli buluyorum. Bu ayrıca PKK içinde bu tür saldırılara karşı duranların elini güçlendiriyor.
Minbic operasyonuyla Türkiye - PYD ilişkileri normalleşir mi?
Bence bu konuyu daha geniş düşünmemiz lazım. PKK'nin Irak ve Suriye'de kontrol ettiği bölgelerde silahla amacına ulaşması hayal. Karar verecek olan Suriye ve Irak milletidir. Silah baskısıyla oluşturulan özerk bölgelerin geleceği yok. Oluşturulsa da muhafaza edilmesi çok zor.
Ayrıca o bölgede uluslararası güçlerinin savaş menfaatleri gözönünde bulundurulmalı. Özellikle Kürtler savaşa girmeden haklarının elde etmeye çalışmalı. Kürtler tarih boyunca uğradıkları zararların tekrarlanmasını önlemeli.
Türkiye, Suriye'deki gruplar yerine Kürtler'e destek olursa geleceği için daha iyi olmaz mı?
Suriye'deki Kürtler'le ortak kültür ve tarihe sahibiz. Türkiye'nin Suriye'nin demokratikleşmesi, savaşın durdurulması ve Suriye milletinin kendi kaderi hakkında karar vermesi için çalışması önemlidir.
Suriye’de Kürtler ile işbirliğinin gerçekleşmesi için PKK'in silahlı saldırıları durmalı.
Türkiye, Amerika'nın itirazlarına rağmen takındığı tavırlara devam ederse ortaya nasıl bir tablo çıkar?
Irak'ın işgaliyle başlayan Ortadoğu'daki olaylarda baş aktör olan Amerika, şimdi Rusya'yla doğrudan veya dolaylı bir şekilde ilişkilerini geliştiriyor. Bu gelişmelerin Suriye savaşını sonlandırmasını ve barış müzakerelerin başlatmasını umut ediyoruz. Bu terörün önlenmesi için beraberinde yeni şartları getirecektir.
Rojava Kürtleri için federal bir bölgeyi muhtemel görüyor musunuz?
Suriye'nin bölündüğünü görmekteyiz. Alternatiflerden biri de budur. Ancak federalizm veya kanton konusunda Suriye halkı karar vermeli. Silahlı bir grup bunu baskıyla yapmaya çalışırsa, etnik savaşla sonuçlanabilir. Kürt - Arap savaşı Ortadoğu'yu yeni bir felakete sürekler.
Türkiye, Kürdistan Bölgesi'nde yapılması beklenen referanduma nasıl bakıyor?
Sayın Barzani Irak çerçevesinde federalizmi elde etmiştir. Bağımsızlık referandumu her zaman Barzani'nin hayalindeydi. Asıl amaç Kürtler'in birleşmesi ve dört parçada Kürdistan'ı kurmaktır.
Bu amaç her zaman emperyalist ve uluslararası güçlerin politikasının bir parçası olmuştur. Ortadoğu'daki savaşlarda meseleyi kendi menfaatleri doğrultusunda kullanmışlardır. Kürtler'i alet ederek hep bu şekilde kullanmışlardır. Bence bu tarihi bir kez daha canlandırmak istiyorlar; İran, Rusya, Amerika ve bölgedeki ülkeler...
Diğer yandan, bağımsızlık referandumunun kısa vadede olumlu sonuçlar doğuracağını sanmıyorum. Irak’ta yeni bir savaşın başlatılmasına vesile olacağından endişeliyim. Irak’taki Kürtleri önemli birşey elde etmişler. Bugün Irak Kürtleri’nin Türkiye ile ilişkileri iyi gidiyor. Bu konuda barışçıl politikayla hareket edilmeli. Tehlikeleri görmenin önemli olduğunu düşünüyorum.
PORTRE / Cevat ÖNEŞ
1942 yılında doğdu. İstanbul Erkek Lisesi ve İstanbul Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra MİT'e girdi. Yurtiçinde ve yurtdışında pek çok önemli görevde bulundu, 1989 - 1991 yılları arasında Diyarbakır Bölge Başkanlığı yaptı.
Sönmez Köksal'ın MİT Müsteşarlığı'na gelmesinin ardından Psikolojik İstihbarat Başkanlığı görevine getirildi. Köksal'ın yönetiminde MİT'in sivilleşmesi sürecinin aktörlerinden biri oldu.
En kıdemli "Başkan" olarak bazı dönemler Köksal'a vekâlet etti. Şenkal Atasagun'un müsteşarlığı döneminde bir süre Personel Başkanlığı yaptı. 2000'de İstihbarattan Sorumlu Müsteşar Yardımcılığı'na terfi etti. O dönemde Operasyondan Sorumlu Müsteşar Yardımcısı ise bugünkü müsteşar Emre Taner'di. 2005'te 64 yaşında emekli oldu.