YEMEN – Husiler kim? Savaş neden çıktı? Çözüm uzak mı?

Yemen’de yaşanan savaşı yakından takip eden gazeteci İslam Özkan, Suudi Arabistan öncülüğündeki hava saldırılarının ülkedeki  çözüm umutlarını başka bir bahara ertelediğini söyledi.

 

“Şu an için siyasi bir çözümden bahsetmek oldukça zor” diyen Özkan, “Öncelikli olarak dış müdahale ve yabancı güçlerin saldırıları sona ermeli. Çözüm ancak bundan sonra oturup konuşulabilir” dedi.

 

İslam Özkan, Yemen ve Ortadoğu’da yaşananlara ilişkin Rudaw’ın sorularını yanıtladı.

 

Öncelikle bize Yemen’den bahsedebilir misiniz? Örneğin ülke nüfusu ne kadar?

 

Ülkede nüfusun büyük bölümü Araplar’dan oluşmaktadır. Nüfusun %99.1' ini Müslümanlar, geri kalan %0,9' luk azınlık bölümünü ise Yahudiler ve Hristiyanlar oluşturmaktadır. Müslüman nüfusun yaklaşık %65' ı Sünni, geri kalan %35'inin ise Şii (Zeydi) olduğu iddia edilmektedir.

 

Daha önce buna benzer  iç çatışmalar, ayaklanmalar olmuş muydu?

 

Yemen’de en önemli ve en uzu süren ayaklanma, 2011 yılında başlayıp, 2012’de bir önceki Cumhurbaşkanı Abdurabbi Mansur Hadi’nin seçilmesine kadar devam eden “Arap Baharı” süreci idi. Ayrıca Husiler olarak bilinen “Ensarullah Hareketi”nin 2004 ve 2009 yılında Yemen Ordusu’yla girdiği savaşlar da Yemen tarihindeki en önemli çatışmalar olarak zikredilebilir.

 

Kimdir bu Husiler?

 

1992 yılında kurulan Mümin Gençler (eş Şebabü’l Mümin) adını 2004 Yılında “Ensurallah Hareketi” (Husiler) ismiyle değiştiren örgütün adıdır.  8 Temmuz 2004’te devrik diktatör Ali Abdullah Salih başkanlığındaki Yemen Hükümeti, Husiler’i  Hizbullah’a benzer silahlı bir örgüt kurmak, camileri Amerikan karşıtı ve terör yanlısı söylemlerini yaymak için kullanmakla suçlayarak çatışmanın fitilini ateşledi.  Ancak Salih doğrudan Yemen ordusunu bu çatışmada kullanmak yerine Haşid adlı büyük kabileler federasyonunun Usaymat kolu içerisindeki iki aşireti silahlandırarak Husiler’e karşı savaştırdı.

 

Husiler’in  Yemen’de yaklaşık kaç mensubu var?

 

Sayıları tam olarak bilinmemekle birlikte medyaya yansıyan 10 bin civarında...

 

Ülkede Husiler’i kimler destekliyor?

 

Husiler’e sosyalistler ve Şafii Sünni Müslümanlar ciddi bir destek veriyor. Özellikle büyük kentlerde düzenlediği gösterilere yüzbinlerce insan katılıyor.

 

2009 yılının Ağustos ayında Salih yönetiminin düzenlediği ve silahlı unsurlara karşı gerçekleştirildiği iddia edilen operasyonda 80’den fazla sivilin hayatını kaybetmesi, ülke genelinde büyük tepki çekmişti.

 

Yemen’de şu anda hangi kentlerde çatışmalar yaşanıyor?

 

Yemen’in şu an hemen hemen her kentinde çatışma var denilebilir. Tabii durum biraz karışık çünkü ülkede birden fazla çatışan taraf bulunuyor. Ülkenin orta ve güney kesimleri, Müslüman Kardeşler hareketinin Yemen kolu Islah Partisi’yle ittifak halindeki el Kaide güçlerinin faaliyet alanı haline gelmiş durumda. Son olarak Husiler  ve Yemen Ordusu güneydeki Aden kentinde kontrolü tamamen ele aldı.

 

Yemen’de nasıl bir çözüm olabilir peki ?

 

Yemen’de Körfez ülkelerinin oluşturduğu 9 farklı devletin de desteğiyle yapılan hava saldırıları çözüm umutlarını başka bir bahara erteledi. Şu an için siyasi bir çözümden bahsetmek oldukça zor görünmektedir. Öncelikli olarak dış müdahalenin ve yabancı güçlerinin saldırılarının sona ermesi gerekir. Siyasi çözüm meselesiyse ancak bundan sonra oturup konuşulabilir.

 

İç  ve dış göç yaşandı mı?

 

Yemen’de çatışmalar sırasında komşu ülkelere, özellikle de Somali ve Cibuti gibi ülkelere belirli ölçüde göç yaşandı. Ancak sayının oldukça sınırlı olması nedeniyle bunun çok büyük bir göç dalgası olduğunu söylemek için oldukça erken. Çatışmalar büyürse bunun devasa bir göç dalgasına ve insanlık dramına dönüşmesi muhtemeldir.

 

Çatışmalarda bugüne kadar kaç kişi hayatını kaybetti?

 

Suudi Arabistan ve müttefiklerinin saldırılarının başladığı 26 Mart’tan bu yana hayatını kaybeden asker ve sivil toplam insan sayısının 900 civarında olduğunu ancak bu sayının giderek arttığını söyleyebiliriz. Bu rakamın önemli bir bölümünü sivillerin oluşturduğunu da eklemek gerekiyor. Ocak ayından bu yana ölü sayısının ne kadar olduğuna dair kesin veriler elimizde bulunmamaktadır. Ancak bu rakamın üzerinde olduğu kesindir. 

 

PORTRE / İslam ÖZKAN

 

Gazeteci İslam Özkan’ın 1997 yılından beri Çeşitli Arap ve Türk dergilerinde Ortadoğu üzerine yayınlanmış çok miktarda makale, araştırma ve yazıları bulunuyor. Özkan, halen Yemen kanalı al Masirah TV’nin Türkiye Temsilciliği’ni yapıyor.