Erbil (Rûdaw) – 15 Mayıs 1932’de Celadet Ali Bedirxan öncülüğünde bir grup Kürt aydını, “Hawar” isimli Kürtçe derginin ilk sayısını çıkardı. Bu, Kürt ulusu için önemli bir gün oldu. 2006 yılında ise 15 Mayıs, Kürt Dil Bayramı olarak ilan edildi.
Ortadoğu’nun en kadim halkı olan Kürt halkının dili, tarih boyunca bir çok alfabe ile yazıya döküldü. Hint-Avrupa dil ailesinde yer alan Kürtçe için, Çivi yazısı, Arami, Pehlevi, Yunan, Süryani, Binu Şad/Masi Sorati alfabesi ve Ezidi Kürtlerin Sır alfabesi gibi çeşitli alfabeler kullanıldı.
1917 Ekim Devrimi’nden sonra Sovyetler Birliği'nin sınırları içerisindeki Kafkasya’da yaşayan Kürt ayrdınlar yeni bir alfabe çalışması başlattı. İshak Maragulov ve ilk Kürtçe romanın yazarı olan Erebê Şemo yeni bir alfabe hazırladı. Ermenistan’da 1928 yılında hazırlanan alfabe ise bugün kullanılan Latin alfabesine en yakın olanıydı.
Celadet Ali Bedirxan ve bir grup Kürt aydınının 1930’larda Şam’da başlattığı çalışma ise Kürt dili için önemli bir dönüm noktası sayılıyor. Kürt dili gramer ve alfabesi üzerinde incelemeler yapan Celadet Ali, Fransız dil bilimci Roger Lescot ile Kürt dili üzerine çalışmalar yürütür.
Celadet Ali Bedirxan öncülüğünde 15 Mayıs 1932 yılında Latin harfleriyle yayın hayatına başlayan ve 1943 yılına kadar 57 sayısı çıkarılan Hawar dergisi, Kürt kültür tarihi yazımı açısından bir milat olarak değerlendirilir.
91 yıl önce Celadet Ali Bedirxan ve arkadaşlarının öncülük ettiği bu kültürel devrim, bugün de Kürt dili ve kültürü çalışmalarına ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
Özellikle son 100 yılda sistematik bir şekilde asimilasyona, baskı ve yasaklamalara maruz bırakılan Kürtçeye katkıları nedeniyle derginin yayın hayatına başladığı 15 Mayıs günü, 2006 yılından itibaren Kürt Dil Bayramı olarak kabul edilip kutlanıyor.
Hawar dergisi dil, kültür, kimlik ve edebiyat başta olmak üzere birçok alanda büyük bir değişime öncülük ederek Kürt dili ve kültürü çalışmalarının son yüzyılına damgasını vurmuştur. Bünyesinde Osman Sabri, Nurettin Zaza, Cegerxwîn gibi büyük Kürt edebiyatçıların yetişmesini sağlayan dergi Kürt dili ve edebiyatı için de sembol olmuştur.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın