Ünlü fizikçi ve heykeltıraş İskender Giray
İstanbul (Rûdaw) – Ünlü fizikçi ve heykeltıraş İskender Giray, Kürt bilim insanı El Cezeri’inin Fil Saati’ni 800 yıl sonra tekrar yorumladı. Ancak sanatçı, keni yorumunda insan figürlerinin tamamını devre dışı bırakmış.
El Cezeri günümüz Cizre’sinde yaklaşık olarak 900 yıl önce dünyaya gelmiş ünlü bir Kürt biliminsanıdır. Yaşadığı dönemin şartlarına göre oldukça ileri düzeyde bilimsel çalışmalar yapmış ve robotik biliminin ilk adımlarını atan isim olarak bilim tarihindeki yerini almıştır.
Öyle ki El Cezeri’inin başlatmış olduğu robotik akımın Leoanardo Da Vinci’iye ilham kaynağı olduğu düşünülüyor. Sibernetik alanının kurucusu olarak da anılan El Cezeri ismini doğup yaşadığı Cizre’den alıyor.
Robotik biliminin babası olarak anılan El Cezeri’inin en bilinen eserleri otomatik çalışan Su Makinesi, Saz Çalan Robot ve Abdest Otomatıdır. Bunlardan biri de su ile çalışan Fil Saati’dir.
Ünlü fizikçi ve heykeltıraş İskender Giray, Cezeri’inin bu harikulade Fil Saati’ni 800 yıl sonra tekrar yorumladı ve oldukça görkemli bir esere dönüştürmeyi başardı.
Eserin orijinal temasına sadık kalarak kendi yorumu ile ona tekrar hayat veren Giray bu yola neden çıktığını ve hangi aşamalardan geçerek eseri tamamladığını şöyle anlatıyor:
“Filli Su Saati El Cezeri’nin en önemli eserlerinden birtanesidir. O zamanın teknolojisi ile yapılmış, yarım saatte bir çalışan bir saattir. Boyutları benim yaptığımdan çok daha ufak bir saat aslında. Ama düşünüldüğünde dönemi için altında müthiş bir deha yatıyor. Bu kadar önemli bir eseri yorumlamak istedim aslında. Ve ben kendi yorumumda insan figürlerinin tamamını devre dışı bıraktım. Dolayısı ile sadece hayvan figürlerinin yeterli olacağını düşündüm. O zamanki filli su saati yarım saatte bir çalışırmış. Bizim için zaman çok hızlı akıyor, dolayısı ile ben bu süreyi 15 dakikada bire indirdim. Saat kadranı olarak da o zaman dolan yuvarlak halkalar zinciri diyelim ki oranın kadranı öyleymiş, şuanda ben modern saat kadranı kullandım. İki buçuk sene fiilen ben bu eserin üzerinde çalıştım. Bunun 1 senesi tasarım aşaması yani masa başı yada bilgisayar başında oldu. Bir buçuk yıl da üretim aşamadı sürdü. Gerçekten zorlandım ama zorlandığıma da değdi.”
El Cezeri’inin ilkin yapmış olduğu eserde Hint Fili, Mısır Zümrüdüanka’sı, Çin Ejderi ve ünlü Kürt komutanı Selahaddin Eyyubi’nin figürü bulunuyor. Bu saatte kullanılan her bir figürün sembolik bir değeri olduğuna inanılıyor. Örneğin Fil figürü kraliyet ve soyluluğu, Zümrüdüanka yeniden doğuşu, Ejder ise güç ve yenilmezliği simgeliyor.
Sanatçı İskender Giray bu figürlere genel olarak sadık kalmış ve filin sağ ön ayağının altına orjinalinde olmayan bir küre eklemiş. Küreye bakılınca dişleri için avlanmış cansız yatan bir fil figürü yerleştiren sanatçı fil dişi için yapılan fil katliamına dikkat çekmiş:
İskender Giray, şöyle devam ediyor:
“Eserde kullandığım hayvan unsurlarının 2 tanesi mitolojik. Bir tanesi de gerçek bir hayvan. Afrika fili. Bu hayvanın da dişleri yüzünden nesli tükenmek üzere. Dolayısı ile çok kısa bir zamanda gelecek nesiller için bu hayvan da diğer 2 mitolojik hayvan kadar gelecek nesillere uzak olacaklar. Ve belki de mitolojik hayvan statüsüne girecek nesli tükendiği için. Bu nedenle Afrika filinin yaşadığı dünyayı temsilen ayağının altına bir küre koydum. Bu kürenin önüne de anamorfik bir heykel koydum. O anamorfik heykelin yansımasında dişleri çalınmış ölü bir fil yatmakta. Bu detayı görmek isteyan herkes o kürenin üzerinde kendi yansımasını da görüyor. Buradaki amacım da aslında bu konuda hepimizin sorumluluğu olduğu ve bu sorumluluktan kaçamayacak olduğumuz.”
El Cezerinin ünlü Fil Saati eseri günümüz çağdaş bilim ve sanatının imkanları ile yeniden yorumlanıyor ve 8 yüzyıl sonra tekrar hayat buluyor. Bu da onun yaşadığı coğrafya ve insanlarına gelecek için büyük bir ilham kaynağı oluyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın