DTSO Başkanı Kaya: Türkiye ders almalı

Erbil (Rûdaw) - Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, Kürdistan’daki bağımsızlık referandumunun ardından yaşanan gelişmelerden ötürü Ankara ile Erbil’in zararlı çıktığını belirterek, “Tam da iki yumurtanın çatışması gibi oldu. Dönüp baktığımız zaman Türkiye büyük sorun yaşadı. Çünkü Türkiye’nin ticaret hacminde Irak ilk iki ülke arasındaydı” dedi.

 

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ve Şırnak Ticaret Odası’ndan bir heyet 3 günlük bir ziyaret için başkent Erbil’e geldi.

 

16 bin şirketin üye olduğu DTSO’dan Erbil’e gelen heyette 50’ye yakın iş insanı bulunuyor. Başkent Erbil’de düzenlenecek olan yapı ve inşaat fuarına katılacak olan heyetin, Kürdistan Bölgesi’nde yapı ve gıda sektörünün yanı sıra sağlık ve inanç turizmi konularında çeşitli adımlar atması bekleniyor.

 

Ziyarete ilişkin Rûdaw’a konuşan DTSO Başkanı Mehmet Kaya, 2 ay öncede Kürdistan’a yaptıkları ziyarette Erbil, Duhok ve Süleymaniye’deki ticaret odalarıyla bir araya geldiklerini hatırlatarak, “Önceki ziyaretimizde karşılıklı ekonomik işbirliğini geliştirme anlaşması imzalamıştık. Buradaki hedefimiz, özellikle DAEŞ saldırılı ve referandumdan sonra Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasında neredeyse bitme noktasına gelen ticari ilişkilerin tekrardan canlanmasına yönelik adımlar atmaktır” dedi.

 

"Çavuşoğlu Erbil'i ziyaret edecek"

“Bu sadece ticaretle olmuyor, aynı zamanda siyasi ilişkilerin de yeniden eski günlerine dönmesine yönelik girişimleri gerektiriyor” diyen Kaya sözlerine şunları şunları ekledi:

 

“Bu ziyaretimizde ise söz konusu protokoldeki yükümlülükleri hayata geçirmek adına atılacak adımları ele alacağız. Bu arada o çalışmalarla ilgili bazı gelişmeler de oldu. Daha önceki gelişimizde Türkiye’den Kürdistan Bölgesi’ne uçak sefeleri yoktu. Bu girişimlerimizle Erbil-Antep ve diğer yerlerden uçak seferleri başladı. Aynı zamanda Habur Sınır Kapısı’nın yenilemesi için çalışmalar başladı. Önümüzdeki hafta Dışişleri Bakanı’nın (Mevlüt Çavuşoğlu) Erbil’i ziyaret etmesi gibi çalışmalar yapıldı. Bu çabaların ilişkilerin yeniden gelişmesine yönelik olduğunu görebiliyoruz.”

 

Bu gezilerinde özellikle STK’ların ne tür çalışmalar yapması gerektiğini göreceklerini belirten Kaya, 21 Mart’ta başlayan Erbil-Diyarbakır uçak seferleriyle birlikte sağlık, inanç ve kültür turizmi kapsamında Diyarbakır, Şırnak, Batman, Mardin ve Urfa gibi kentlerle seyahatlerin kolaylaştığını belirtti. Kaya gerek yatırım ve gerekse sağlık, inanç ve kültür turizminin geliştirilmesi amacıyla Kürdistan’daki yetkililerle görüşeceklerini kaydetti.

 

İki ülke arasında yapılacak ekonomik hamlelerle siyasi ilişkilerin gelişleceğini vurgulayan Mehmet Kaya, en azından her iki tarafında ne kaybedeceğini bilerek hareket etmesi gerektiğini belirtti.

 

İş insanlarının bugün Erbil’de başlayacak olan yapı ve inşaat fuarına da katılacağını söyleyen Kaya, “Daha önce katıldığımız fuarlarda Erbil, Duhok ve Musul’dan iş insanları katıldı. Fuar taraflar arasında ilişkilerin gelişmesine neden oldu” dedi.

 

“İran kollanıyor”

 

Sadece Kürdistan değil, Bağdat ile de ilişkileri geliştirmek istediklerini belirten Mehmet Kaya, sözlerine şunları ekledi:

 

“Maalesef Bağdat’taki siyasi durum tam da buna el vermiyor. Mesela en büyük sıkıntımız, merkezi hükümetin şu anda uyguladığı gümrük politikası. Bu tamemen Türkiye’den ithali pahalılaştıran bir durum. Yani burada İran’ın kollandığını biliyoruz. Türkiye ile Kürdistan Bölgesi arasındaki uyumun oturması gerekiyor ki, Türkiye’deki yatırımcılar sadece Kürdistan değil, Bağdat’a kadar giderek, ticaret ve yatırım yapabilsin. Şu ana kadar Kürdistan Hükümeti ile yakaladığımız uyumu Bağdat yönetimiyle maalesef yakalamış değiliz.

 

“Türkiye ders almalı”

 

Gerçekten ticarette ihracatta büyümek istiyorsanız ki Türkiye’nin son dönemde yaşanan krizde dış ticareti ve ihracatı aksatmasıdır, şayet bu alanlarda da gelişmek istiyorsanız bu işi en yakın olan komşularınızla yapmalısınız. Bu nedenle Türkiye bence yaşadıklarından ders almalı ki ders aldı da, komşularla ilişkilerini en üst noktada tutmalı. Bu amaç doğrultusunda da Başkonsolos ve diğer taraflarla yaptığımız görüşmelerde de desteklendiğini görüşüyoruz.”

 

“Petrol kaynaklarına alternatif”

 

İkili görüşmelerde Kürdistan Bölgesi’nin petrol dışında gelir kaynaklarının geliştirilmesine yönelik önerileri ve işbirliği olup olmadığı sorusuna Kaya, şu yanıtı verdi:

 

“Hükümetin de bu konuda çalışmaları olduğunu görüyoruz. Özellikle Sanayi ve Ticaret Odası’ndaki toplantıda net olarak bize ifade ettiler. Başbakan’ın da (Neçirvan Barzani) bu konuda yaptığı açıklamaları var. Tarımla ilgili ülkenin yeni bir yol haritası yapılması gerektiğini belirtmiştir. Türkiye’de önemli bir tarım ülkesidir. Sanayisi tarımdan oluşmuş bir ülkedir. Bununla ilgili özellikle Kürdistan Bölgesi’ne aktarabileceği tecrübeleri var. Önceki fuarlarda da tarım kuruluşları arasında görüşmeler oldu. Önümüzdeki süreçte de Türkiye’nin tarımla ilgili deneyimlerini burayla aktarmaktır.”

 

Referandum sonrasında yaşanan gelişmelerin ikili ilişkilere yansımasını da değerledniren Kaya, şöyle konuştu:

 

“Tamda iki yumurtanın çatışması gibi oldu. Dönüp baktığımız zaman Türkiye büyük sorun yaşadı. Çünkü Türkiye’nin ticaret hacminde Irak ilk iki ülke arasındaydı. Almanya ve Irak birinciliği ve ikinciliği paylaşan ülkelerken, bugün dönüp baktığımızda Türkiye’nin ticaret hacminde Irak’ın yeri onuncu sıralara kadar geriledi. Aynı sıkıntı buralarda da (Kürdistan) yaşandı. Buranın en önemli çıkış kapısı Türkiye’dir. Yaşanan kırılganlık her iki ülkeye de ciddi zararlar verdi. Türkiye’nin yaşadığı krizin altındaki asıl neden dış ticaret rakamının düşmesidir. Yani imalat ve ihracat sektörü bir türlü istenilen seviyeye ulaşmamasıdır. Türkiye’nin ençok petrol ve yan ürünlerini Irak’a ihraç ediyor.”