Antep Fıstığı ağacı kuruyor, çiftçiler endişeli

Erbil (Rûdaw) - Antep, Urfa gibi illerin en önemli gelir kaynakları arasında yer alan Antep Fıstığı ağacında son aylarda görülen hastalık çiftçiler arasında ciddi bir tedirginliğe neden oluyor. Bir yıl arayla ürün veren fıstık ağacının bu hastalık nedeniyle bu yıl ürün veremeyecek olması pandemi nedeniyle olumsuz etkilenen çiftçileri daha da zorlayacak.

Rûdaw’a konuşan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Antep Milletvekili Mahmut Toğrul, konuyla ilgili bugün ya da yarın araştırma önergesi vereceklerini söyledi.

Toğrul, hastalığın önüne geçmek ve tehdit altındaki fıstık ağaçlarını kurtarmak içim ziraat odaları,  tarım il müdürlükleri, çiftçiler ve araştırma kurumlarının ortak çalışma ile tarla bazında çözüm üretmesi gerektiğini kaydetti.

Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü de çiftçilerin şikayeti üzerine konuyla ilgili bir açılama yayınladı.

Açıklamada ağaçların yapraklarında görülen kurumanın nedenini saptamaya yönelik incelemenin devam ettiği belirtildi.

Şu ana kadar yapılan incelemede kurumanın bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığının kesinleştirilemediği vurgulanarak, “Bu konuda daha önce kapsamlı yapılan çalışmalarda ortak bir hastalık etmenine rastlanılmamıştır. Haberde bahsedildiği gibi bir mantarı hastalık bulunmamıştır. Yine bu sorunun başka bir hastalıktan (fitoplazma) kaynaklandığına dair bazı görüşler olup, geçen yıl yapılan örnekleme ve analizlerde bahsedilen hastalığa rastlanılmamıştır. Bu yıl tekrar incelenmektedir” denildi.

“Yapılan çalışmaların ışığında şu an için bu tür sorunların; birkaç problemin birleşerek böyle bir belirtiye neden olduğu görülmüştür” ifadesi yer alan Enstitü açıklamasında çözüm olarak da çiftçilere erken dönemde yapılacak ve bitkinin direncini yükseltecek şekilde ağacın dibine yüksek miktarda su ve kompoze gübre verilmesi önerildi.

Enstitü bu uygulamanın geçmiş yıllarda olumlu sonuç verdiğini bildirdi.

Fotoplazma hastalığı

HDP Antep Milletvekili Mahmut Toğrul Twitter hesabından Antep Fıstığı ağacının yaşadığı bu sorundan bahsederek, ağacın geleceği ve çiftçilerin onlarca yıllık emeğinin tehdit altında olduğunu ifade etti, yetkileri çözüm bulmaya çağırdı.

Rûdaw’a konuşan Toğrul, “Bölge halkından özellikle Barak Ovası ile Birecik - Fırat havasından, ağaçların yapraklarının kurumaya başladığı bize bildirildi. Bunun bir mantar hastalığı olduğu iddia edildi. Daha sonra Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü bunun bir fotoplazma hastalığı, bakteriyel bir hastalık olarak ifade etti ama bölgedeki ciddi bir şekilde yayılıyor ve fıstık ağaçları kuruyor. Fıstık ağaçlarının yetişmesi 10-15 yılı buluyor. Dolayısıyla bu ağaçların yerine yenilerinin yetişmesi en az 20-25 yıl gerekiyor. Bu hastalık maalesef ciddi bir şekilde yayılıyor” dedi.

“Sık sık şikayetler geldi”

Mahmut Toğrul yaklaşık bir aydır internet üzerinden kendilerine bölgeden şikayetler geldiğini ve fotoğraflar gönderildiğini kaydetti. Toğrul, “Fotoğraflarda devasa Fıstık ağacı tarlalarının kurduğu görülüyor  ya da ağacın yarısı çürük yarısı yeşil şekilde. Bu sene normalde Antep fıstığı için “var yılı”dır. Tabii kuruyunca fıstık vermesi de mümkün olmayacak” diye konuştu.

Konu Meclise taşınacak

Mahmut Toğrul, Ziraat Odaları ile fıstık bir temasları olup olmadığına dair de şunları söyledi:

“Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü internet sayfasını bir açıklama koymuş. Kurumanın fitoplazma diye bir hastalık olduğu…  Biz olayı sosyal medyaya taşınca onlar da kendi sosyal medyalarına açıklama koymuşlar.  Önerilerinin köylü tarafından başarılması çok zor. Bu önlemler hastalığı engellemeye yetmez, bunun için devletin bir adım atması lazım. Biz bu konuyla ilgili Tarım Bakanlığı nezdinde hem soru önergesi hem de araştırma önergesi vereceğiz. Yani bu sorunun ancak çiftçi ile Tarım il müdürlükleri, ziraat odaları, fıstık araştırma kurumu…. Ancak bunların elbirliği ile bu hastalığın önüne geçilebilir. Aksi takdirde hastalığın önlenmesi pek mümkün olmayacaktır.

‘Çiftçiye sadece bir reçete vermişler’

Şu anda çiftçiye sadece bir reçete vermişler, yani diyorlardı hastalık fitoplazmadır. İşte şu kadar gübre, şu kadar su ağaca verirsen geçecek deniyor; ama bu çiftçinin tek başına yönetebileceği bir şey değil. Buna  Ziraat Odaları tarafından yerel bazlı bir formül bulunması gerekiyor.”

Hastalık gittikçe yayılıyor

Çiftçilere ilaç, gübre gibi maddeyi destek verilip verilmediğine dair de “Şu anda bu hastalıktan kaynaklı hiçbir destek yok” şeklinde konuşan Toğrul şöyle devam etti:

“Bu hastalık şu anda özellikle Barak bölgesinde (Karkamış) ve Birecik - Fırat havzası dediğimiz bölgede var ama diğer bölgelerde de yayıldığı biliniyor. Mesela dün Pazarcık'tan (Maraş) beni aradılar, aynı hastalığın orada da yavaş yavaş başladığını, kendi ağaçlarında da görüldüğünü ifade etti köylüler. Gittikçe yayılıyor. Bölgede yaşanan kuraklık yaşandığını Cizre'den başlayan Antep'e kadar olan bölgede ciddi bir kuraklık olduğu, özellikle de hububat yani mercimekte ciddi verim düşüklüğünün yaşandığı görülüyor. Bir de Dicle A.Ş.’nin , TEDAŞ'ın sürekli elektrik kesintisi uygulaması, ciddi kuyu suyu masraflarının çiftçiye yüklenmesi neticesinde yeterince sulamanın olmaması; yani burada da çok komplike önlemlerin alınması gerekiyor.Çünkü bu bölge Türkiye'nin hububat deposudur.  Türkiye'de üretilen mercimeğin sanırım yüzde 60’ı Urfa, Mardin, Antep hattında üretiliyor. Dolayısıyla bu ürün düşüklüğü yarın Türkiye'yi zorunlu olarak ithalata zorlayacaktır.

Biz Parti olarak bu konuyla ilgili her birimiz ayrı ayrı araştırma ve soru önergeleri verdik; ancak cevap alamadık. Bir defa fıstık için öncelikle Ziraat odaları, Tarım il müdürlüklerinin çiftçilerin, fıstık araştırma kurumlarının bir araya gelip, özel bir birim kurmaları ve yerinde toprak analizleri, tespitler yapmaları ve hastalığın tespit edilmesi sonra da bölge bazında değil tarla bazında çözümün belirlenmesi lazım.”