Sebze ve meyveye 11 yılda 7 milyar!
Erbil (Rûdaw) - Son 11 yıl içerisinde Kürdistan Bölgesi’nden 7 milyar dolarlık sebze ve meyve ithalatı yapıldı.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan rapora göre, 2004-2014 yılları arasında yapılan sebze ve meyve ithalatı için Kürdistan Bölgesi dışarıya 7 milyar 139 milyon dolarlık ödeme yaptı.
Bu rakamın her yıl arttığı vurgulanan raporda, 167 milyon dolardan başlayan ithalatın 1 milyar 21 milyon dolara kadar yükseldiği belirtildi.
İthal edilen ürünlerin, yüzde 85’inin Türkiye ve İran’dan geldiği kaydedildi.
Konu hakkında Rûdaw’a konuşan Tarım ve Su Kaynakları Bakanlığı, Araştırma ve Planlama Müdürü Dr. Enver Ömer, “Kürdistan Bölgesi’nde çiftçi ve tarım uzmanları bulunuyor. Ayrıca toprak, su ve iklim açısından da tarım için çok uygun. Stratejik olarak nitelendirdiğimiz çok sayıda ürünün üretimi için projeler hazırladık. Koşullar hem iç ihtiyacımızı karşılayacak hem de belli bir miktarı ihraç edilebilecek kadar elverişli. Fakat en büyük sorunumuz bize ayrılan bütçenin az olması” dedi.
Ömer, gelişmiş tarım ülkelerinde gelirin yüzde 10’u bu alandaki çalışmalar için ayrılır ancak Kürdistan Bölgesi’nde bütçe sıkıntısından dolayı sadece yüzde 1.8’lik bir bütçe ayrılıyor.
Dr. Enver Ömer, “Hükümetimiz önceki yıllarda bize bütçeden yüzde 10’luk pay ayırmış olsaydı, şimdi sebze ve meyvenin önemli bir kısmını kendimiz üretir hatta ihracatını bile yapabilecek düzeye gelirdik. Milli gelirimize en az yüzde 20 katkıda bulunabilirdik” şeklinde konuştu.
Bakanlık tarafından 2009 yılında geniş çaplı bir proje hazırlanıp hükümete sunulduğunu söyleyen Ömer, projenin sadece çok küçük bir bölümü için bütçe ayrıldığını, buna karşın projenin 2019 yılına kadar her açıdan hazır olduğunu belirtti.
Kaliteli tohum, gübre, hastalık testi ve bunların yanı sıra çiftiçiye ürün pazarlamasında yardımcı olunmasının tarım ekonomisinin olmazsa olmazları olduğunu ifade eden Ömer, bunların bütçe yetersizliği nedeniyle yapılamadığını belirtti.
Detaylar paylaşıldı
Raporda, Kürdistan Bölgesi’nde son 7 yıl içerisinde üretilen meyvenin, talebin yüzde 20’sine, sebzenin de ancak yüzde 5’ine yetebildiğine yer verildi. Bu nedenle sebze ve meyve ihtiyacının yüzde 85’i dışarıdan karşılanıyor.
Yayımlanan raporda Kürdistan Bölgesi’ne yapılan ithalatın en ince detaylarına kadar yer verildi. Türkiye’den 7 yılda ithal edilen ürünler ve maliyetleri şöyle:
Konserve ürünleri: 215 milyon dolar
Kuruyemiş: 24 milyon dolar
Çilek: 14 milyon dolar
Elma ve şeftali: 20 milyon dolar
Erik ve kayısı: 9 milyon dolar
Üzüm: 141 bin dolar
Karpuz ve kavun: 4 milyon dolar
Kurutulmuş sebzeler: 55 milyon dolar
Soğan, sarımsak ve brokoli: 7 milyon 349 bin dolar
Havuç: 1 milyon 282 bin dolar
Patates: 718 bin dolar
Mantar: 14 bin dolar
Rûdaw’a konuşan Orman ve Ağaç Müdürlüğü Sorumlusu Hüseyin Heme Kerim, “Hükümet gereken bütçeyi sağlamadığı gibi, çiftçiye gereken teşviki de vermiyor. Bu nedenle üretim yüzde 2 oranında kalıyor” dedi.
Sunulan projelerin sadece yüzde 5 oranındaki bir bölümüne bütçe sağlandığını söyleyen Kerim, “Bunun yanı sıra ekin ve tarlalarda yaşanan sıkıntılar da ekleniyor. Haliyle çiftçi artık üretim yapmak istemiyor” ifadesini kullandı.