"بە داریوشی ئەعزەم قەسەم"؛ نامەی کۆچبەرێکی کورد بۆ خۆشەویستەکەی

چەند رۆژێکە برا و هاوڕێی ئازیزم کاک ماجید نووری ئەم نووسراوەی بۆ بەڕێکردووم، بەڕاستی دڵتەنگم...

 

ئەم نووسراوە بریتییە لە نامەی کوڕە لاوێكی کوردی خەڵکی سلێمانی لە باشووری کوردستان، ئەوە ئێستا بۆ 27 بۆ 28 ساڵ دەچێت شوێن بزرە، راستیەکەی کوژراوە و هێشتا تەرمەکەی دیار نییە، بەڵام جلوبەرگە خوێناویەکەی لە دوا بەجێماوە، وا دیارە کوشتوویانە و جلوبەرگیان لە بەری داناوە و پاشان خستوویانەتە دەریای یۆنانەوە.

 

چیرۆکێکی خەمبار و تراژیک، ئێستا ئەگەر ئەو گەنجە زیندوو بووایە، تەمەنی نزیکەی 50 ساڵ دەبوو یان کەمتر، ژن و منداڵی دەبوو، ژیانی خۆی دەژیا و دایک و خوشکەکەیشی ئەزیەتبار و بێچارە نەدەبوون، دەسگیرانەکەشی ژنی ئەو بوو، نەک ژنی کەسێکی دیکە.

 

ناوی کەسەکان نەنووسراون و لەباتی ناویان پارانتێز دانراوە. من، ناوەکان نازانم، کاک ماجید وای بۆ بەڕێکردووم و ناوەكان وەك نامەكە لای ئەو پارێزراون.

 

دەسگیرانەکەی كاروان مێردی کردووە و منداڵی گەورەی هەیە.

 

" کاروان" ناوی خاوەنی ئەم نامەیەیە، وا ئێستا لێرەدا بڵاودەکرێتەوە. بۆ یەکەمجارە ئەم نامەیە بڵاودەکرێتەوە. تەنیا کاروان و ماجید نووری و من، تائێستا ئەم نامەمان بینیوە، بەڵام بە بڕیاری کاک ماجید لەلایەن منەوە بڵاودەکرێتەوە و ئێوەش دەیبینن.

 

سوپاسی کاک ماجید دەکەم وا ئەم شانازییە و دڵتەنگییەی بە من بەخشی، بۆ ئەوەی نامەی جوانەمەرگ کاک کاروان بڵاوبکەمەوە.

 

کاروان گوێگر و لایەنگری دەنگی هونەرمەندی فارسیزمان "داریوش ئیقبالی"ـیە، داریوش گۆرانیبێژێکی هەرە بەناوبانگی ئێرانە و دۆستی کورد و کوردستانە، بە بنەچە تورک و بۆ ماوەیەک لە شەستەکاندا لە سنەی رۆژهەڵاتی کوردستان ژیاوە.

 

داریوش هێمای سەرکەشیی گەنجانە بوو. کاروانی سەرکەش بۆیە داریوشی خۆشدەویست و سوێندی پێدەخوارد و ناسناوی (اعظم)ـی خستبووە پاڵ ناوەکەیەوە.

 

کاروان لە سلێمانی سەرتاش، هونەرمەند و شانۆکار بوو، کوردێکی رەسەن بوو، نیشتمانپەروەر و ئازیز بوو، ئەویندار بوو، کچێکی خۆشدەویست بە ئەوینێکی ئاسمانیی و پاکەوە، خوشک و دایکی خۆی زۆر خۆشدەویست، هاوڕێکانیشی زۆر خۆش دەویست، ئەوەندە هاوڕێکەی خۆشدەویست، کە خوشکەکەی خۆی پێدا و کردی بە زاوای خۆی.

 

بەداخەوە کێبڕکێ سیاسییەکان و دوژمنایەتیکردنی سێ کوچکەی ئەهریمەن واتە؛ ئێران، تورکیا و عێراق و ئاژاوە و قاتوقڕییان خستنە نێو شارەكانی باشوور، فەرهەنگێکی خراپی لە باشووری کوردستاندا دروست کرد: شەڕە قسە و شەڕە جوێن و دەستەویەخەبوون، وای لێهات برا لە برا بوورا.

 

تیرۆری رووناکبیران، سەرهەڵدانی دیاردەی بە تورکمانکردن بۆ رۆن، برنج و ئارد، هەروەها دروستکردنی حوسەینییە لەملا و لەولا و کڕینی خەڵکی ماڵهەژار بە پوول بۆ کوشتنی نەیاران، سەرەڕای ئەوانەش، هەر مەپرسن!

 

پاشان لەشکرکێشیی تورک، عەرەب و عەجەم بۆ نێو خاکی پاکی کوردستان، ئیتر...

 

لاوی کورد تەنگی پێهەڵچنرا، بەردی نا سەر دڵی خۆی و کۆچی کرد، هەبوو گەییشت، هەشبوو وەک کاروان بە موراد نەگەیشت و تێداچوو.

 

راپەڕین ئازادی و بەدبەختیشی هێنا. کاروان و کەسانی وەک ئەو، لە رێزی بەدبەختەکاندا بوون.

 

بەنیازم دەقی فارسیی ئەم یاداشتەش بڵاوبکەمەوە. لەبەر رێز بۆ کاروان و خۆشەویستەکەی و بۆ داریوش ئیقبالیی ئازیز.

 

کاکە کاروانی جوانەمەرگ رۆحی شاد بێت. هیوادارم کۆمەڵگەی کوردی فێری ئەوە ببێت؛ بیر و بیروڕاکانی بە ئەندێشە و تێبینییەوە هەڵبگرێت و، سەری خۆی و سەرکردە و رووناکبیرەکانی بە هەڵەهەڵ و پەلەپڕووزێ بڕیاردان تێدا نەبات.

 

گیانی مرۆڤ بەڕێزە؛ لە هەموو شت بەڕێزترە، خودا، خاک، نیشتمان، دین، ئاڵا و بایەخەکان هەر هەموویان لە دوای ئافراندنی مرۆڤدا رەنگی چەمک و دیاردەیان بەخۆوەگرت، مرۆڤ مێشکی خستەکار و هەموو شتی پێناسە کرد.

 

با ئیتر کاروانەکان نەمرن، بۆ هیچ شت کاروانەکان نەدرێن بە کوشت.

بێگانە کە هات بۆ داگیرکاری، ئەگەر خەڵک خۆی بە کوشت نەدا ئەوە خیانەتە.

بەداخەوە بۆ ئەوەی وا سنوورشکێن نەبوو، دیوارچن هات و رۆیی!

 

 

لەو ئەفسانەی دڵی دێوانەیەمدا.. چاوەكانی تۆ رەنگێكی نەویستراویان تێدا بوو. ئەزانم بە خوێندنەوەی ئەم نامەیەم، رەنگە چاوەكانت گڕیان لێ ببارێت، يان رقت لێم بێتەوە. ئەشزانم پێم ئەڵێی ئیتر هەر ئاوان پیاوانی كورد! هەروا مەغرور و بێ وەفان لە ئاست دولبەرانیاندا. لە گەرمەی گۆڕینەوەی هەست و سۆزی شیریندا بڕیاری دووركەوتنەوە لە دولبەریان بە مێشكدا دێت؛ خۆپەرستانە بەرەو دوور دەڕۆن، دوور لە نیشتمان سەفەر دەكەن، كاتێك ئەگەڕێنەوە نیشتمانیش، سەرێك لە دولبەریان نادەن.

 

 

ئەو داریوشەی وا تووشی غوربەتی رۆحیی و ناسینەوەی وشەی غوربەتی كردم، ئەو داریوشەی جوانی چاوانی تۆی پێ ناساندم، هیچ گومانم لەو چركەساتە دلۆڤانیانە نەبوون و نین كە لەگەڵ تۆی شیریندا بە سەرم بردوون، لەم زەمانەدا كە شەڕە پەڕۆو  شەڕەڕەنگ، خوێن لە جەستەی خەڵكی دەهێنن، هەموو رەنگەكانی سروشت لە تۆدا ئاڵێنراون، گومانم لەو رۆژگارە رەشانەی دەوروبەری تۆ و خۆم هەیە كە لە رووی هۆشیارییەوە چ دەرد و پەتایەكن بۆ شار و خەڵكی شارەكەم.

 

من رۆژانە كە سەری خەڵكم دەتاشی، بیرم لە شتێك دەكردەوە، ئاخۆ بن توێخی ئەم سەرانە زیاتر سیخناخن بە هۆشیاری یان هەست و سۆزی كوێرانەی خۆشەویستی یان چین؟ تۆش هەمیشە پێت دەوتم: كاروانە سەرشێت! دوای هۆشیاری بكەوە، دوای من مەكەوە، كەچی منیش هەناسەیەكی گەرمی تۆ، هەمیشە سەرمەستی دەكردم و كۆنترۆڵی ئاوەزی خۆم لە دەست هۆشیاریمدا نەدەما.

 

 

ئەو داریوشەی وا ترسی بۆ هێناوم نەگەینە ساڵی دوو هەزار و تەفروتونا بین لە بێ ویژدانی و لە بێ ئیحساسیدا.

 

ئا لەو رۆژەی لە ژێر پلیكانەكانی ماڵی پوورە (... )ـدا، بۆ یەكەمجار ماچی لێوە شەرابیەكانی تۆم تێدا كرد، هەرچی شەرابی دنیایە بەسەر هۆشیاریمدا رژاون.

 

كاتێك لەگەڵ ( ...)ـی خوشكمدا داوەتی (... ) كرابووین بۆ كۆڕە شیعرەكەی "هیوا قادر"، لە بیرمە هیوا وتی: ئەمشەو شیعرم وەك فەقیانەكەی دایە وایە، تاكو نەگریم ناكرێتەوە.

 

لەو رۆژەوە لە فەقیانەكەی (...) ئەڕوانم و لەبەرخۆمەوە ئەڵێم "تۆ بڵێی لەبری عانە و چووكلێت ئەو تاڵە قژانەی سەری تۆی تێدا هەڵبگرم، كە لە ناو ئەو نامانەدا وا بۆمنت دەناردن، تا بۆنی رێحانەی دایكم و بۆنی عەترە ژنانەیەكەی تۆ لەوێدا بمێننەوە و، بە گریانێكی پڕ لە غوربەتەوە رۆژێك بێمەوەو بۆم بكرێنەوە؟"

 

من، نكۆڵی لە هەستی زاڵمانەی خۆم ناكەم كە تۆ و دایكم و (....)ـی خوشكم بەجێدێڵم، گەر بەخت یاوەرت بوو كوڕێكی باشت ناسی بۆنی منی لێهات و هەستت كرد سۆزێكی بۆ تۆ هەیە، دوودڵ مەبە و خۆشەویستیی لەگەڵدا بكە، خوا دەزانێت رەنگە منیش بكەومە داوی چاو سەوزێكەوە و تۆم لە یاد بەرێتەوە!

 

ماجیدی برادەرم دەیوت "دووری و تووڕەیی بەردەوام و دڵپیسی، هەر سێ دەردە گەورەكەی كوشتنی هەست و سۆزی خۆشەویستین"، یەكەم و دووەم لەنێوان من و تۆدا هەبوون و بێ مانایانە شەڕمان پێكەوە دەكرد و وەك (جیكڵ و فیكڵمان) لێ هاتبوو و وا سێهەمیشی دێتە سەر.

 

رەنگە لەگەڵ "پیرەمێرد"ـی شاعیر و "مەولانای نەقشبەندی" و نالیدا، چوار قۆڵی رۆژێك خۆمان بكەینەوە بە گەڕەكی چوارباخدا و، هەریەكەمان بەسەر درەختێكی تووی ئەوشارەوە شیعرێك بۆ بێ وەفاییمان لە بەرانبەر دولبەر بنووسینەوە.

 

ئەو كات تۆش دێیت و پێم دەڵێیت "نەفرەت لەو داریوش"ـەی وا بە گۆرانییەكانی تۆی تووشی غوربەت كرد و بەهاری سەوزی عومری ئێمەی گەیاندە پاییز!

 

بەڵام (...) گیان، بۆ ئەوەی تووشی رۆژگارێك نەبم ئازاری كەسێكی تێدا بدەم، وا ئەم سەفەرەم كرد، بۆ ئەوەی كەسی دیکە چیتر ئازاری رۆحم نەدات لە هیچ و خۆڕا وا ئەم سەفەرەم كرد، بۆ ئەوەی چیتر(....)ـی ئامۆزات هەڕەشەم لێ نەكات و هەرپێم نەڵێ (....) كۆیلەكە،"!

 

ئەم سەفەرەم كرد بۆ ئەوەی بتوانم خۆم بدۆزمەوە، تا دنیاش بە باشتر بناسم.

 

وا ئەم سەفەرەم كرد، ئەگەر چوویتە لای دوكانەكەی مامە قادر، بزانە بنێشتی "بۆبی" لێ ماوە؟ ئەگەرمابوو، وێنەكانی بۆبی كۆبكەرەوە و بیدە بە منداڵێك كە حەزی لەو وێنانەی بنێشتی بۆبی بێت، بۆ ئەوەی رقم لەو شارە نەبێتەوە كە تۆی دلۆڤانی تێدایت.

 

ئێستا من دەڕۆم و نازانم كەی و چۆن دێمەوە، ناشمەوێت چاوەڕێی ساڵانێكی دوور و درێژی هاتن و نەهاتنەوەم بیت.

 

سەرەڕۆم بەڵێ!

ئەمجارە بە قسەی تۆ دەكەم و بە هۆشیارییەوە دەڕۆم! 

ناشزانم بە سۆزدارییەوە دەگەڕێمەوە لات یان نا؟!

چاوانی دایە (...)، خاتوو(....) و (....) گیان ماچ دەكەم.

ئامانە و ئامان دڵەكان سینەیەكیان هەیە لە بەرد

لە دڵی شەودا چاوی مەلوولت بەسەردەرگاوە هەڵمەخە

من ئاگرێك بووم و ئێستا خۆڵەمێش

لە دووری نیشتمان چیتر باكم نییە

خۆشەویستە سەرەڕۆكەت

 

بازگر- ٩ـی ئابی ١٩٩٥